Tarıh sabaǵynda kompúter men test ádisterin paıdalanýdyń tıimdiligi
Jas urpaqtyń búkil rýhanı jan-dúnıesin, oı-órisin, ásemdik talǵamdaryn qalyptastyrý, adamgershilik, ınabattylyq sezimderin óristetý, bilim deńgeılerin kóterýmen qosa, oqyta otyryp tárbıeleý – ustazdyń daǵdyly isi.
Kompútermen oqytý – oqýshylardyń óz betimen izdený jumysynyń óte tıimdi túri. Túrli tapsyrmalardy kompútermen oryndaý oqýshyny erkindikke, tózimdilikke, maqsatkerlikke baýlıdy. Kompútermen tapsyrma oryndaý oqýshynyń qıaldaý múmkindigine jol ashylady, aqyl-oı belsendiligin damytýǵa kómektesedi. Kompúterlik oqýlyqtar jáne kompútermen túrli jumystar júrgizý arqyly oqýshynyń biliktiligi men belsendiligin, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrýǵa bolady. Sabaqta kompúterdi paıdalaný arqyly sabaq sapasyn kóterýmen qatar, oqýshylardyń yntasyn, belsendiligin arttyryp, oqýshynyń nazaryn pán mazmunyna aýdaryp, óz betinshe praktıkalyq jumystardy oryndaýǵa qyzyqtyrady.
Ótken urpaq úshin kitaptyń mazmuny qandaı bolsa, kompúter de oqýshy úshin qorshaǵan álemdi taný quraly bolyp tabylady.
Táýelsiz memlekettiń qalyptasý kezeńinde tarıh pániniń oqytylýy aıtarlyqtaı qıynshylyqtar týǵyzyp otyr. Sondyqtan tarıh pániniń árbir sabaǵy kóp izdenýdi, qosymsha derektermen tolyqtyrýdy kerek etedi. Muǵalim taqyryptyń mazmunyn keńeıtetin jáne tolyqtyratyn qosymsha materıaldy keń qoldaný arqyly dástúrli emes sabaq túrlerin ótkizip, oqýshylardyń tarıh pánine degen qyzyǵýshylyǵyn únemi arttyryp otyrýǵa tıis. Osy mindettermen talaptardy muǵalim sabaq barysynda qoldanyp, balanyń bilimdik jáne biliktilik daǵdylaryn qalyptastyra alady.
Sabaq berý degenimiz – óner. Kóptegen tásilderdi synaqtan ótkizip, óziniń oqytý tásilderin, ozyq – tájirıbelerdi kúndelikti jumysynda paıdalanyp otyrý – qazirgi tańda sabaqty uıymdastyrýdyń tıimdi joly.
Tarıh pánin oqytýdyń basty mindeti – jas urpaqty adamzattyń shynaıy tarıhymen tanystyrý, dúnıejúzilik mádenıettiń negizgi jetistikterimen sýsyndatý, tarıhty syn kózimen taldaı otyryp, keleshekti baǵdarlaıtyn shyǵarmashylyqpen jumys istep, durys qorytyndy jasaı alatyn oqýshylardy tárbıelep shyǵarý.
Órkenıetti qoǵamdy qurýdaǵy memlekettiń qalyptasýy aldymen óskeleń urpaqtyń erkin oılaý bilýi men shyǵarmashylyǵy, kásibı biliktiligi men bilimine baılanysty bolmaq.
Aqparattyń aǵyny tasyǵan osy ǵasyrdaǵy derekti, kórkem kınofılmder, oqyǵan tarıhı shyǵarmalar, ár túrli mektepishilik tárbıe salasyndaǵy kezdesýler, ınternet júıesinen alynǵan materıaldardan habary bar ekendigin ańǵarý qıyn emes.
Tolyq jaýap oqýshylardyń tanymdyq qabiletin, este saqtaý daǵdylaryn qalyptastyrýda test ádisterin qoldaný basty rólderdiń biri bolyp sanalady. Oqýshylar bilimin tekserýge arnalǵan test júıesi belgili bir taqyrypty ne taraýdy qorytyndylaý ne pysyqtaý kezinde júzege asyrylady. Test júıesin ótkizgen kezde belgili bir talaptardy oryndaý qajet:
Qazaqstan tarıhynan test ádisterin qoldaný.
Maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa qazaq halqynyń shyǵý tarıhy men mádenıetin meńgertý, jalpy túsinik berý. Kompútermen óz betinshe jumys atqarýdy meńgertý.
Damytýshylyq: Oqýshynyń Otan súıgish bolyp ósýin qalyptastyra otyryp, tárbıege baýlý.
Tárbıelik: Qazaqtyń ótken tarıhyn tanyp bilýge, qurmetteýge, eljandylyqqa tárbıeleý.
Baǵdarlamaǵa saı bólimder men taraýlarǵa baılanysty quraldar;
1. Test júıesiniń birneshe baǵyttary qamtýy;
2. Ár suraq bir baldy júıeni qamtıdy;
3. Test qysqa, naqty jaýaptarǵa saı bolýy kerek;
4. Test baǵalanýy: Jaýaptyń belgili bir paıyzy negizinde ıaǵnı 80% joǵary bolsa «5», 75-80% «4», 50-75% «3», al 50%-dan tómen bolsa «2» dep baǵalanýǵa bolady.
Oqýshylardyń bilimin tekserýde test júıesiniń birneshe túrlerin qoldanýǵa bolady.
İ. Suraq jaýap.
Mysaly:
a) 1729 jylǵy Ańyraqaı shaıqasy qaı jerde boldy?
Jaýabyn oqýshy ózi jazady. (Balqash kóliniń ońtústiginde).
á) Abylaıdyń shyn aty.
Jaýaby: (Ábilmansur)
Suraqqa birneshe jaýap
1) Táýke han tusynda sot mindetin kimder atqardy?
a) Handar; á) Sultandar; b) Bıler; v) Batyrlar.
2) 1822 jylǵy «Orynbor qazaqtarynyń jarǵysynyń» avtory kim?
a) Baron Igelstrom; á) M. M. Speranskıı; b) P. K. Essen.
İİ. Birneshe bólikterge toltyrý nemese baǵandarǵa saı jaýaptar jazý.
Memleket, Patsha ókimeti, bytyrańqylyq, namaz, Jetisý, Sharıǵat, Boraldaı, kodeks, 1916 jyl, 25 maýsym, qun, 2 mln.400 myń, taǵy basqa.
Tarıh. ------------------Zań. --------------------- Sharıǵat.
Jetisý ------------------Memleket ------------namaz
Boraldaı ------------- Patsha ókimeti ----------SHarıǵat
1916 jyl ------------- Kodeks
25 maýsym ------------qun
Bytyrańqylyq
İİİ. Oryn aýystyrý: Keńes ókimeti.
1. Orynborda ----------------1. 1917 j. 30. 10
2. Perovskide -----------------2. 1918 j. 15. 01
3. Bókeı ordasynda --------3. 1918 j. 18. 01
4. Oralda -----------------------4. 1917 j. 2. 12
Jaýaby:
Qazaqstandaǵy ult-azattyq kóterilistermen patsha reformasy ýaqytyn anyqtańyz:
1. Orynbor qyrǵyzdary týraly Jarlyq ---------------------------1. 1868 j.
2. Túrkistan aımaǵyn basqarý týraly Ýaqytsha ereje ----------2. 1773-1775 j.j.
3. S. Datuly kóterilisi ------------------------------------------------------3. 1801 j.
4. Bókeı Ordasynyń negiziniń qalanýy -------------------------------4. 1771-1781 j.j.
5. Abylaı hannyń bılik qurýy ------------------------------------------5. 1824 j.
6. E. Pýgachev kóterilisi ------------------------------------------------------6. 1783-1797 j.j.
Jaýaby:
4. Qatesin tap:
1. Kompartıa men Keńes úkimeti qazaq AKSR-in qurýǵa ázirlikke kiristi. Bul úshin ult isteri jónindegi Halyq komısarıaty janynda qazaq bólimi quryldy. A. Baıtursynovqa Qazaqstan keńesteri quryltaı sezin shaqyrýdy ázirleý tapsyryldy.
Durysy: Á. Jangeldınge
5. Aralas test.
LKSHOEOIGN, YURVSLQO
Jaýaby: Goloshekın, Rysqulov
6. Oryn-ornyna qoı.
1. Qazrevkomnyń qurylýy.
2. Qazaqstan keńesteriniń 2-shi sezi.
3. Azamat soǵysynyń bastalýy.
4. Cherkassk qorǵanysy.
5. Orynbor qalasynyń astana bolýy.
7. Jaýabyn toltyr.
1783-1797 jylǵy kóterilis jetekshileriniń biri.
1916 j. kóterilis jetekshileriniń biri.
Alash partıasynyń negizin qalaýshylardyń biri.
«Qazaq» gazetiniń bas redaktory.
8. Testi synyp oqýshylarynyń bilimine saı deńgeı boıynsha berýge bolady.
Mysaly: nashar oqýshylardy - 3-i deńgeı, ortashadan joǵary, jaqsy oqıtyndardy – 2-i deńgeıge, al óte jaqsy oqıtyndarǵa – 1-i deńgeıge bólý negizinde suraqtardy kúrdelendirýdiń júıeli túrin engizý.
3 deńgeı:
Mysaly: a) Ult-azattyq qozǵalys qashan boldy? á) Basshylaryn aıt
(Jaýaby:1. 25.06.1916 j; 2. A. Imanov. B. Áshekeev).
2 deńgeı: a) Ult-azattyq qozǵalystyń ortalyqtaryn kartadan kórset.
a)(Jaýaby: Torǵaı, Jetisý.)
á) Patsha ókimeti «bólip al da, bıleı ber» degen taktıkany qalaı qoldandy?
á)Jaýaby: 23.08.1916 j. general gýbernator Kýropatkınniń qupıa buıryǵymen jergilikti ákimshilikti, baılar men musylman dinbasylaryn jalpy ulttyq qozǵalystan bólshektep ala bildi, olar tyl jumysyna adamdar alýǵa belsene kómektesti.
1 deńgeı:
Qazaqtyń demokratıashyl zıalylary jáne dalanyń betke ustarlary, din ıeleri qandaı saıasat ustandy?
Jaýaby: Qazaq halqynyń revolúsıalyq demokratıalyq zıalylary (Á. Bókeıhanov, A. Baıtursynov, M. Dýlatov), kóterilis shyrqaý shegine jetkende patsha ókimeti qarýsyz halyqty qanǵa boıaıtynyn túsinip otarshyl ımperıamen parasatty ymyralasý taktıkasyn ustanyp, halyqtyń aman qalýy, onyń etnıkalyq tutastyǵyn saqtaý ıdeıasyn usyndy.
Qorytyndy: Test júıesi balalardy qysqa, naqty jaýap berýge úıretedi. Olardyń jan-jaqty oılaý qabiletin arttyrady. Test júıesinen soń baqylaý alý oqýshylardyń alǵan bilimin bere bilýge úıretedi.
8-synyp.
Oryn aýystyrý testi.
Oryn aýystyrý: Qazaq handyǵynyń memlekettik qurylysy.
1. Aýyl-------------------1. Aqsaqal
2. Ata - aımaq ----------2. Bı
3. Arys ------------------3. Aýyl basy
4. Ulys ------------------4. Sultan
5. Rý ----------------------5. Han
6. Handyq --------------6. Rý basy
7. Júz -------------------7. Qaǵan (Uly han )
Oryn aýystyrý: Qazaq handyǵynyń áskerı qurylymy.
1. Birikken ásker. ---------------------1. Ulys basshysy.
2. Rý - taıpalyq jasaq. -------------2. Jasaq basshysy.
3. Ulys áskeri. -------------------------3. Han (Joǵarǵy qolbasshy).
Oryn aýystyrý: Abylaı handyǵy.
A)
1. 1758 j. ---------------------------1. Batyrdyń sultan bolýy.
2. 1742 j. 2 qyrkúıek. ----------2. I. Neplúev Galdan Serenge hat joldaýy.
3. 1771 j. ----------------------------3. Ábilmambet qaıtys bolýy.
B)
1. Abylaı Qytaıdyń bıligin moıyndady. --------------1. 1742 j.
2. Abylaı sultannyń Jońǵarıaǵa shabýyly. ----------2. 1745 j.
3. Ámirsananyń Abylaıdy panalaýy. ------------------3. 1753 j.
4. Abylaıdyń jońǵarlarǵa tutqynǵa túsýi. -----------4. 1757-1760 j. j.
Qazaqstandaǵy ult-azattyq kóterilistermen patsha reformasy ýaqytyn anyqtańyz:
1. Orynbor qyrǵyzdary týraly Jarlyq ---------------------------1. 1868 j.
2. Túrkistan aımaǵyn basqarý týraly Ýaqytsha ereje------------ 2. 1773-1775 j.j.
3. S. Datuly kóterilisi -------------------------------------------------3. 1801 j.
4. Bókeı Ordasynyń negiziniń qalanýy ------------------------------4. 1771-1781 j.j.
5. Abylaı hannyń bılik qurýy ----------------------------------------5. 1824 j.
6. E. Pýgachev kóterilisi -------------------------------------------------6. 1783-1797 j.j.
Kompútermen oqytý – oqýshylardyń óz betimen izdený jumysynyń óte tıimdi túri. Túrli tapsyrmalardy kompútermen oryndaý oqýshyny erkindikke, tózimdilikke, maqsatkerlikke baýlıdy. Kompútermen tapsyrma oryndaý oqýshynyń qıaldaý múmkindigine jol ashylady, aqyl-oı belsendiligin damytýǵa kómektesedi. Kompúterlik oqýlyqtar jáne kompútermen túrli jumystar júrgizý arqyly oqýshynyń biliktiligi men belsendiligin, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrýǵa bolady. Sabaqta kompúterdi paıdalaný arqyly sabaq sapasyn kóterýmen qatar, oqýshylardyń yntasyn, belsendiligin arttyryp, oqýshynyń nazaryn pán mazmunyna aýdaryp, óz betinshe praktıkalyq jumystardy oryndaýǵa qyzyqtyrady.
Ótken urpaq úshin kitaptyń mazmuny qandaı bolsa, kompúter de oqýshy úshin qorshaǵan álemdi taný quraly bolyp tabylady.
Táýelsiz memlekettiń qalyptasý kezeńinde tarıh pániniń oqytylýy aıtarlyqtaı qıynshylyqtar týǵyzyp otyr. Sondyqtan tarıh pániniń árbir sabaǵy kóp izdenýdi, qosymsha derektermen tolyqtyrýdy kerek etedi. Muǵalim taqyryptyń mazmunyn keńeıtetin jáne tolyqtyratyn qosymsha materıaldy keń qoldaný arqyly dástúrli emes sabaq túrlerin ótkizip, oqýshylardyń tarıh pánine degen qyzyǵýshylyǵyn únemi arttyryp otyrýǵa tıis. Osy mindettermen talaptardy muǵalim sabaq barysynda qoldanyp, balanyń bilimdik jáne biliktilik daǵdylaryn qalyptastyra alady.
Sabaq berý degenimiz – óner. Kóptegen tásilderdi synaqtan ótkizip, óziniń oqytý tásilderin, ozyq – tájirıbelerdi kúndelikti jumysynda paıdalanyp otyrý – qazirgi tańda sabaqty uıymdastyrýdyń tıimdi joly.
Tarıh pánin oqytýdyń basty mindeti – jas urpaqty adamzattyń shynaıy tarıhymen tanystyrý, dúnıejúzilik mádenıettiń negizgi jetistikterimen sýsyndatý, tarıhty syn kózimen taldaı otyryp, keleshekti baǵdarlaıtyn shyǵarmashylyqpen jumys istep, durys qorytyndy jasaı alatyn oqýshylardy tárbıelep shyǵarý.
Órkenıetti qoǵamdy qurýdaǵy memlekettiń qalyptasýy aldymen óskeleń urpaqtyń erkin oılaý bilýi men shyǵarmashylyǵy, kásibı biliktiligi men bilimine baılanysty bolmaq.
Aqparattyń aǵyny tasyǵan osy ǵasyrdaǵy derekti, kórkem kınofılmder, oqyǵan tarıhı shyǵarmalar, ár túrli mektepishilik tárbıe salasyndaǵy kezdesýler, ınternet júıesinen alynǵan materıaldardan habary bar ekendigin ańǵarý qıyn emes.
Tolyq jaýap oqýshylardyń tanymdyq qabiletin, este saqtaý daǵdylaryn qalyptastyrýda test ádisterin qoldaný basty rólderdiń biri bolyp sanalady. Oqýshylar bilimin tekserýge arnalǵan test júıesi belgili bir taqyrypty ne taraýdy qorytyndylaý ne pysyqtaý kezinde júzege asyrylady. Test júıesin ótkizgen kezde belgili bir talaptardy oryndaý qajet:
Qazaqstan tarıhynan test ádisterin qoldaný.
Maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa qazaq halqynyń shyǵý tarıhy men mádenıetin meńgertý, jalpy túsinik berý. Kompútermen óz betinshe jumys atqarýdy meńgertý.
Damytýshylyq: Oqýshynyń Otan súıgish bolyp ósýin qalyptastyra otyryp, tárbıege baýlý.
Tárbıelik: Qazaqtyń ótken tarıhyn tanyp bilýge, qurmetteýge, eljandylyqqa tárbıeleý.
Baǵdarlamaǵa saı bólimder men taraýlarǵa baılanysty quraldar;
1. Test júıesiniń birneshe baǵyttary qamtýy;
2. Ár suraq bir baldy júıeni qamtıdy;
3. Test qysqa, naqty jaýaptarǵa saı bolýy kerek;
4. Test baǵalanýy: Jaýaptyń belgili bir paıyzy negizinde ıaǵnı 80% joǵary bolsa «5», 75-80% «4», 50-75% «3», al 50%-dan tómen bolsa «2» dep baǵalanýǵa bolady.
Oqýshylardyń bilimin tekserýde test júıesiniń birneshe túrlerin qoldanýǵa bolady.
İ. Suraq jaýap.
Mysaly:
a) 1729 jylǵy Ańyraqaı shaıqasy qaı jerde boldy?
Jaýabyn oqýshy ózi jazady. (Balqash kóliniń ońtústiginde).
á) Abylaıdyń shyn aty.
Jaýaby: (Ábilmansur)
Suraqqa birneshe jaýap
1) Táýke han tusynda sot mindetin kimder atqardy?
a) Handar; á) Sultandar; b) Bıler; v) Batyrlar.
2) 1822 jylǵy «Orynbor qazaqtarynyń jarǵysynyń» avtory kim?
a) Baron Igelstrom; á) M. M. Speranskıı; b) P. K. Essen.
İİ. Birneshe bólikterge toltyrý nemese baǵandarǵa saı jaýaptar jazý.
Memleket, Patsha ókimeti, bytyrańqylyq, namaz, Jetisý, Sharıǵat, Boraldaı, kodeks, 1916 jyl, 25 maýsym, qun, 2 mln.400 myń, taǵy basqa.
Tarıh. ------------------Zań. --------------------- Sharıǵat.
Jetisý ------------------Memleket ------------namaz
Boraldaı ------------- Patsha ókimeti ----------SHarıǵat
1916 jyl ------------- Kodeks
25 maýsym ------------qun
Bytyrańqylyq
İİİ. Oryn aýystyrý: Keńes ókimeti.
1. Orynborda ----------------1. 1917 j. 30. 10
2. Perovskide -----------------2. 1918 j. 15. 01
3. Bókeı ordasynda --------3. 1918 j. 18. 01
4. Oralda -----------------------4. 1917 j. 2. 12
Jaýaby:
Qazaqstandaǵy ult-azattyq kóterilistermen patsha reformasy ýaqytyn anyqtańyz:
1. Orynbor qyrǵyzdary týraly Jarlyq ---------------------------1. 1868 j.
2. Túrkistan aımaǵyn basqarý týraly Ýaqytsha ereje ----------2. 1773-1775 j.j.
3. S. Datuly kóterilisi ------------------------------------------------------3. 1801 j.
4. Bókeı Ordasynyń negiziniń qalanýy -------------------------------4. 1771-1781 j.j.
5. Abylaı hannyń bılik qurýy ------------------------------------------5. 1824 j.
6. E. Pýgachev kóterilisi ------------------------------------------------------6. 1783-1797 j.j.
Jaýaby:
4. Qatesin tap:
1. Kompartıa men Keńes úkimeti qazaq AKSR-in qurýǵa ázirlikke kiristi. Bul úshin ult isteri jónindegi Halyq komısarıaty janynda qazaq bólimi quryldy. A. Baıtursynovqa Qazaqstan keńesteri quryltaı sezin shaqyrýdy ázirleý tapsyryldy.
Durysy: Á. Jangeldınge
5. Aralas test.
LKSHOEOIGN, YURVSLQO
Jaýaby: Goloshekın, Rysqulov
6. Oryn-ornyna qoı.
1. Qazrevkomnyń qurylýy.
2. Qazaqstan keńesteriniń 2-shi sezi.
3. Azamat soǵysynyń bastalýy.
4. Cherkassk qorǵanysy.
5. Orynbor qalasynyń astana bolýy.
7. Jaýabyn toltyr.
1783-1797 jylǵy kóterilis jetekshileriniń biri.
1916 j. kóterilis jetekshileriniń biri.
Alash partıasynyń negizin qalaýshylardyń biri.
«Qazaq» gazetiniń bas redaktory.
8. Testi synyp oqýshylarynyń bilimine saı deńgeı boıynsha berýge bolady.
Mysaly: nashar oqýshylardy - 3-i deńgeı, ortashadan joǵary, jaqsy oqıtyndardy – 2-i deńgeıge, al óte jaqsy oqıtyndarǵa – 1-i deńgeıge bólý negizinde suraqtardy kúrdelendirýdiń júıeli túrin engizý.
3 deńgeı:
Mysaly: a) Ult-azattyq qozǵalys qashan boldy? á) Basshylaryn aıt
(Jaýaby:1. 25.06.1916 j; 2. A. Imanov. B. Áshekeev).
2 deńgeı: a) Ult-azattyq qozǵalystyń ortalyqtaryn kartadan kórset.
a)(Jaýaby: Torǵaı, Jetisý.)
á) Patsha ókimeti «bólip al da, bıleı ber» degen taktıkany qalaı qoldandy?
á)Jaýaby: 23.08.1916 j. general gýbernator Kýropatkınniń qupıa buıryǵymen jergilikti ákimshilikti, baılar men musylman dinbasylaryn jalpy ulttyq qozǵalystan bólshektep ala bildi, olar tyl jumysyna adamdar alýǵa belsene kómektesti.
1 deńgeı:
Qazaqtyń demokratıashyl zıalylary jáne dalanyń betke ustarlary, din ıeleri qandaı saıasat ustandy?
Jaýaby: Qazaq halqynyń revolúsıalyq demokratıalyq zıalylary (Á. Bókeıhanov, A. Baıtursynov, M. Dýlatov), kóterilis shyrqaý shegine jetkende patsha ókimeti qarýsyz halyqty qanǵa boıaıtynyn túsinip otarshyl ımperıamen parasatty ymyralasý taktıkasyn ustanyp, halyqtyń aman qalýy, onyń etnıkalyq tutastyǵyn saqtaý ıdeıasyn usyndy.
Qorytyndy: Test júıesi balalardy qysqa, naqty jaýap berýge úıretedi. Olardyń jan-jaqty oılaý qabiletin arttyrady. Test júıesinen soń baqylaý alý oqýshylardyń alǵan bilimin bere bilýge úıretedi.
8-synyp.
Oryn aýystyrý testi.
Oryn aýystyrý: Qazaq handyǵynyń memlekettik qurylysy.
1. Aýyl-------------------1. Aqsaqal
2. Ata - aımaq ----------2. Bı
3. Arys ------------------3. Aýyl basy
4. Ulys ------------------4. Sultan
5. Rý ----------------------5. Han
6. Handyq --------------6. Rý basy
7. Júz -------------------7. Qaǵan (Uly han )
Oryn aýystyrý: Qazaq handyǵynyń áskerı qurylymy.
1. Birikken ásker. ---------------------1. Ulys basshysy.
2. Rý - taıpalyq jasaq. -------------2. Jasaq basshysy.
3. Ulys áskeri. -------------------------3. Han (Joǵarǵy qolbasshy).
Oryn aýystyrý: Abylaı handyǵy.
A)
1. 1758 j. ---------------------------1. Batyrdyń sultan bolýy.
2. 1742 j. 2 qyrkúıek. ----------2. I. Neplúev Galdan Serenge hat joldaýy.
3. 1771 j. ----------------------------3. Ábilmambet qaıtys bolýy.
B)
1. Abylaı Qytaıdyń bıligin moıyndady. --------------1. 1742 j.
2. Abylaı sultannyń Jońǵarıaǵa shabýyly. ----------2. 1745 j.
3. Ámirsananyń Abylaıdy panalaýy. ------------------3. 1753 j.
4. Abylaıdyń jońǵarlarǵa tutqynǵa túsýi. -----------4. 1757-1760 j. j.
Qazaqstandaǵy ult-azattyq kóterilistermen patsha reformasy ýaqytyn anyqtańyz:
1. Orynbor qyrǵyzdary týraly Jarlyq ---------------------------1. 1868 j.
2. Túrkistan aımaǵyn basqarý týraly Ýaqytsha ereje------------ 2. 1773-1775 j.j.
3. S. Datuly kóterilisi -------------------------------------------------3. 1801 j.
4. Bókeı Ordasynyń negiziniń qalanýy ------------------------------4. 1771-1781 j.j.
5. Abylaı hannyń bılik qurýy ----------------------------------------5. 1824 j.
6. E. Pýgachev kóterilisi -------------------------------------------------6. 1783-1797 j.j.
You Might Also Like
-
Búgingi tańda qoǵamymyzdyń jańa qarqynmen damýy, ǵylymı-tehnıkalyq progresterdiń jetistikteri, elimizdiń órkenıetti elder qatarynan kórinýi bilim berý júıesine de yqpal etpeı qoıǵan joq.
-
Sabaq taqyryby: Matematıka sabaǵynda ulttyq oıyndardy paıdalanýdyń mańyzy.
