InfoHub Logo

El erteńi –jastar. Alash arystarynyń biri Maǵjan Jumabaevtyń: «Kózderinde ot oınar, Men jastarǵa senemin!» degen joldary oıyma orala berdi. Iá, bizder – táýelsizdiktiń qadirin túsinetin , ata-babalarymyzdyń janymen, qanymen qorǵap kelgen keń baıtaq qazaq jerin úlken amanaty dep biletin , Otanymyz-Qazaqstandy arym da, baqytym dep esepteıtin, qasıetti ánurannyń áýezinde terbelip ósip kele jatqan urpaqpyz. El keleshegi men táýelsizdik tarıhyn bóle-jara almaımyz. Táýelsizdik tarıhyn zerdelesem, onyń tereń tamyry zor, sol jolda sheıit bolǵan el kósemderi esime túsedi. Kereı-Jánibek han shańyraǵyn kóterip, irgesin bekitken kúnnen bastap, táýelsizdiktiń kók týy qaıta jelbiregenge deıingi aralyqta qazaq halqy qanshama qıyndyqty basynan ótkizdi. Eldi, jerdi qorǵaý tek aq bilektiń kúshimen, kók naızanyń ushymen ǵana sheshilgen joq, ol búkil sananyń, aqyl-oıdyń da arpalysy boldy.  Saǵynǵalı Seıitovtyń óleńi oıyma orala ketti:

Táýelsizdik. Babalardyń urany,
Beıýaqytta boıǵa taqqan tumary.
Táýelsizdik. Túnekterde tunshyǵyp,
Yzǵar uryp janbaı qalǵan shyraǵy.

Iá, táýelsizdiktiń shyraǵyn sóndirmeý, qazaq halqynyń keleshekte de beıbit  ómir súrýi bizdiń qolymyzda. Bıyl Táýelsizdikke 30 jyl toldy.Tarıh úshin qas-qaǵym sát bolǵanymen, búkil eldiń taǵdyry úshin bul ǵasyrǵa bergisiz ýaqyt. Rasynda, osy jyldar ishinde Otanymyz búkil álem moıyndaǵan jetistikterge jetti. Bizderdiń, jastardyń eń basty maqsaty –qazaq eliniń máńgi el bolyp qalýy úshin kúresý, elimizdiń órkendeýine óz úlesimizdi qosý úshin jantalasý.

N.Á. Nazarbaev óz sózinde: «Máńgilik el –ata-babalarymyzdyń san myń jyldan bergi asyl armany. Ol arman –álem elderimen terezesi teń qatynas quratyn, álem kartasynan oıyp turyp oryn alatyn táýelsiz memleket ataný edi. Endigi urpaq –máńgilik qazaqtyń perzenti. Endeshe, qazaq eliniń uttyq ıdeıasy –máńgilik el! Men máńgilik el uǵymyn ultymyzdyń uly baǵdary «Qazaqstan 2050» strategıasynyń túp qazyǵy etip aldym»-dep urpaqqa senim artady.

Bizder, jastar uly Abaıdyń uly sózderin janymyzda jańǵyrtyp ósip , keleshektiń qamy úshin, táýelsiz elimizdiń tuǵyryn odan ári jańǵyrtyp ustap turý úshin, bizge eń aldymen bilim kerek. Osyǵan sáıkes qazaqta: «Qoıandy qamys, batyrdy namys óltiredi» deıdi. Namysshyl, qaısar tulǵa bolyp qalyptasý úshin tapjylmaı bilim alýdamyz.

Qazirdiń ózinde eldiń namysyn qorǵap uly el ekenimizdi búkil álemge moıyndatyp júrgen qazaq jastary kóp. Atap aıtsaq, bıylǵy Tokıo olımpıadasynyń qola júldegeri atanǵan  jap-jas boksshy Sáken Bıbosynovtyń erligine bárimiz tánti boldyq. Altyn úshin janyn aıamaǵan boksshy qola alǵanda saǵy synyp, jylap jibergende kózimnen eriksiz jas shyqty. Elimniń altyn alady degen úmitin aqtaı almadym degen sportshy búkil elden keshirim surap habarlama jiberipti. Nege, Sáken aǵa?! Keshirim suramańyz. Siz baryńyzdy saldyńyz. Siz sekildi qaısar da patrıot azamaty bar elim baqytty dep oılaımyn. Sizdi úlgi tutamyn. Siz sekildi sportty baǵyndyrmasam da, keleshekte til mamany bolamyn degen úlken armanym bar. Qazaqtyń jerindeı keń daýysty ánshi Dımash Qudaıbergenniń álemdi baǵyndyrǵanyn bárimiz bilemiz. Biz Dımash aǵamen maqtanamyz. Bizder –Mirjaqyp, Maǵjan, Álıhandardyń urpaǵymyz. Sondyqtan da eldiń namysyn qorǵaıtyn, joǵaryda atalǵan uly tulǵalardyń izin jalǵastyratyn ulttyń bolashaǵyn oılaıtyn jastardyń bolmaýy múmkin emes.  

Sol sebepten de qazaq eliniń atyn búkil álemge áıgili etetin, namysty qoldan bermeıtin, Álıa men Mánshúk apalarymdaı qaısar tulǵa bolý úshin aıanbaı ter tógýim kerek. Keleshekte osyndaı aǵa-ápkelerimiz sekildi bolashaq urpaq tárbıeleıtin ulaǵatty ustaz bolǵym keledi. Tilimniń kórkeıýi úshin eńbek etkim keledi. Dál sol kezde jetistikterim úshin búkil qazaq eli qýanatyna nyq senemin. Uly Abaı óleńinde:

«Paıdany kórseń bas uryp,

Maqtańdy izdep, qaıǵy alma.

Minińdi urlap jasyryp,

Maıdanǵa túspeı, báıgi alma.»-deıdi. Iá, arman men maqsatqa maıdanǵa túskendeı alysyp jetý kerek.

Elimizdiń táýelsizdigi bizge berilgen úlken múmkindikterdiń biri boldy. Sondaı-aq bizdiń aldymyzdan jarqyn bolashaqqa tusaýly buǵaýdyń esigindeı aıqara ashylǵan, úlken múmkindikter men jańa bastamalardyń bastaýy boldy. Osynshama jyldar ishinde atqarylǵan jumystar, syrtqy memlekettermen jasalǵan tyǵyz baılanystar men ultaralyq tatý qarym-qatynastar osy kúngi táýelsizdiktiń arqasynda. Men sıaqty ósip kele jatqan óskeleń urpaq úshin táýelsizdiktiń mańyzy ushan-teńiz ekendigine senimim mol. Men osyndaı elde týyp-óskenimdi maqtan tutamyn. Basqalardyń qoly jete bermeıtin táýelsizdiktiń bizge kelgeni-úlken maqtanysh, dáreje, baqyt. Búginderi Qazaqstan Respýblıkasy táýelsiz, eńsesi bıik, basqa damyǵan memlekettermen terezesi teń, keregesi keń egemendi memleket bolyp qalyptasty. Ata-babamyzdan qanmen berilgen ójettik, qaısarlyq sıaqty qasıetter bolashaq urpaqty da tek alǵa, jańa belesterge jeteleıtini anyq. Shyǵystan altyn kún nuryn tógip, erkindiktiń samaly esken osy kezeńniń baıandy bolatynyna kámil senemin.

Ál-Farabı atyndaǵy qazaq Ulttyq Ýnıversıtetiniń fılologıa fakúltetiniń 1-shi kýrs stýdenti Baltabaı Balnur

Jetekshisi: Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń dosenti Djoldybaeva.Ý.M

---