Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 kún buryn)
Táýelsiz elimdi súıemin

Aqtóbe qalasy, Prıgorod orta mektebiniń
9 «A» klass oqýshysy Abýov Nurbaqyt                                 

 

El-eldiń bári jaqsy,

Óz eliń bárinen jaqsy.

Jospar

I. Kirispe bólim
1. Tarıh betterine saıahat
II. Negizgi bólim
1. Otan - otbasynan bastalady
2. Týǵan jer - altyn besik.
III. Qorytyndy bólim
1. Táýelsiz elimdi súıemin.

"Biz qazaq degen-mal baqqan elmiz,
Biraq eshkimge soqtyqpaı,jaı jatqan elmiz.
Elimizden qut-bereke qashpasyn dep,
Jerimizdiń shetin jaý baspasyn dep,
Naızaǵa úki taqqan elmiz.
Dosymyzdy saqtaı bilgen elmiz,
Dám-tuzdy aqtaı bilgen elmiz."

Mine, bizder, qazaqtar - osyndaı qonaqjaı, meıirban ári baýyrmal elmiz. Biraq bizdiń basymyzdan ne ótpedi. Qazaq halqynyń ótken tarıhy, ata - babalarymyzdyń bostandyq pen bolashaq baqyty jolyndaǵy uzaq ta aýyr kúresiniń tarıhy. Qazaq handyǵyn qurǵan Kereı jáne Jánibek babalarymyzdyń qazaq eliniń bostandyǵyn alyp, gúldenip kórkeıýine qosqan úlesi sheksiz. "Otan - ottan da ystyq" tuǵan jeri men eli úshin qansha qan tógilip, qansha ómir qyryshynan qıyldy deseńshi. Áıteke, Qazybek, Tóle bılerdiń halyq ishinde teńdik, eldik ornatýymen sińirgen eńbekteri zor. "Otan úshin otqa tús, janbaısyń, sýǵa tús, batpaısyń"-deıdi ǵoı dana halyq. Sol otany úshin mańdaı teri men ómirin qıǵan erekshe jandar qanshama?! Halqymyzdyń ana sútimen qanyna sińgen erlik, namyskerlik qasıetteri Uly Otan soǵysynda erekshe kózge tústi. "Er - týǵan jerinde, ıt -toıǵan jerinde" degen sıaqty halqymyzdyń týǵan jerin qorǵap, atyn shyǵarǵan batyr ul-qyzdary az emes. Sonaý surapyl soǵys kezinde erligimen kózge túsken batyr Álıa men Mánshúk apalarmyzdyń esimi máńgi saqtalady soǵystan keıingi jyldarda endi bas kóterip aıaǵynan tura bastaǵanda qazaq jastarynyń jeltoqsan kóterilisi burq etti. Qaırat, Sabıra, Lázzat sekildi apa - aǵalarymyzdyń qaharmandyǵynyń arqasynda búgingi kúni mártebege, qýanysh pen erkindikke  qol jetkizdik. Sondyqtan da bizge azattyq syılaǵan, bizdi búgingi kúnge jetkizgen ata - babalarymyzǵa, aǵa - apalarymyzǵa myń da bir rahmet degim keledi.

Týǵan jerdeı jat jerdiń bolmaıtyny - aqıqat,
Oǵan kóńilimniń tolmaıtyny - aqıqat,
Altyn torda altyn qus ósirseń de, bulbul qus
Ósken baǵy bolmasa, qonbaıtyny - aqıqat,-dep shyǵystyń uly aqyny Fızýlıdiń jyrlaǵanyndaı, jeke men úshin Qazaqstannan artyq jer joq. "Otan- otbasynan bastalady" degendeı adam balasynyń boıynda Otanǵa degen súıispenshilikti oıatý, Otannyn súıip, qasterlep, qadirleı  bilýdi aldymen ata-babalarymyz úıretip, boıymyzǵa darytqan. Qazaq halqy Otandy adamnyń eń qasıettisi de qasterlisi - anasyna balaıdy. Anasyn syılaǵyn adamanyń Otan - anasyn syılamaýy múmkin emes."Opasyzda Otan joq" degen maqaldan qazaq halqynyń opasyz satqyndarǵa degen kózqarasy anyq baıqalady. Otan degende, oıyma týǵan jerim ǵana emes sondaı- aq ata-anam, týǵan shańyraǵym, dostarym men aǵaıyn týystarym jáne solarmen birge kórgen qyzyqty sátterim eske túsedi.                                                                                                                                

Týǵan jerdi altyn besikke balaıdy. Men úshin týǵan jerdiń jáne turyp jatqan aýylymnyń orny erekshe. Otansyz - adam bolmaıdy. Shybyndaı jany bar bulbuldyń ózi ádemi baý-baqshadan qashyp, tastyń túbinde ósip turǵan tikenekke baryp qonady. Ne degenmen óziniń mekeni, ósken jeri - sol bolǵany. "Otansyz - adam bolmaıdy, ormansyz bulbul bolmaıdy" degen maqal osydan qalsa kerek. Bala kezimnen osynda ósip, osynda bilim nárimen sýsyndap kelemin. "Pálen jerde paıda bar, óz jerińdeı qaıda bar?" deıdi ǵoı halyq. Meniń osy ósip, tárbıelengen aýylymdaı jer joq. Oǵan eshbir jer teń kelmeıdi! Ájemniń aıtqan ańyz-áńgimeleri, ertegileri, aǵa-apalarymnyń ázil-qaljyńdary bári-bári "aýyl" degende eriksiz oıǵa oraldy. Jat elde júrgen qarıalar ata jurtyna kelip, kóz jumýdy armandaıdy. Onyń da ózindik syry bar. Qazaqstan - keń baıtaq, tabıǵaty ásem, baı el. Sol baılyǵyn tıimdi paıdalanyp, halyqty alǵa jeteleıtin myna bizder - jastar.  Men óz Otanyma, elime máńgi qaryzdar bolyp ótemin. Qazaqstan - óz úıim, óz taǵdyrym. Qazaqstan - qazir qarqyndap damýshy  álem elderiniń  qatarynda. Jalpy, barsha halyqtyń, sonyń ishinde bizdiń Prıgorod aýylynyń turǵyndary, muǵalimderi men oqýshylarnyń da elimizdiń bolashaǵyna qosar úlesi joq emes.                      

Meniń Qazaqstanym - netken baıtaq, netken keń ediń!- óz balalaryńa kúlimdeı qarap, qushaǵyńdy aıqara ashasyń. Nebir talantty, batyr ul - qyzdy aıalap ósirdiń!                                                                                                                                 

"Jeltoqsanda shyndyq jyryn jyrlaımyn dep sharq urdyń,

Jeltoqsanda egemendi el bolam dep talpyndyń",- dep Muhtar aǵamyz jyrlaǵandaı 1986 jylǵy jastarymyzdyń qasyq qany qalǵansha kúresip, qol jetkizgen táýelsizdikti baǵalaı bileıik, aıǵaıyn! Óz Otanym jan - tánimen súıý- adamshylyqtyń asqar shyńy. Men - óz Otanymdy sheksiz súıemin.                 

"Týǵan jerdeı jer bolmas, týǵan eldeı el bolmas" degendeı aýylymnyń kórkeıgenin, jaqsarǵanyn qalaımyn. Aýyl jyldarynda bizdiń aýylǵa da kóńil bólinip, kórkeıetinine senimdemin. "Óz úıim - óleń, tósegim" demekshi, bul aýyl barlyq turǵyndar úshin ortaq, úlken úıimiz desem, artyq aıtqanym bolmas.

"Jerge ter tógip, halyqqa qan tógip qyzmet etýden aıanba!" dep batyr babamyz Baýyrjan Momyshuly ósıet qaldyrǵan. Osy ósıetti aıaq asty etpeýge shaqyramyn. Qazaqstan barlyq jaǵynan óte baı el. Sol baılyqty joǵaltpaı odan da kemeldendirý úshin eńbek etýimiz kerek. Oıymdy koryta kelip, bizdiń qazirgi mindetimiz - aldymen bilim alyp bilikti maman bolý.

"Óser eldiń qaı sátte de birlik bolmaq qalaýy
Laýla, laýla jeltoqsannyń muzǵa jaqqan alaýy!
Ózderińdeı ór namysty jas órkeni bar eldiń
Eshqashan da eńkeıýge tıisti emes jalaýy!"- degendeı barlyǵymyzdyń Otanymyz Qazaqstannyń týynyń tik turyp, jelbireýi úshin kórkeıip aldyńǵy qatarly el bolýy úshin atsalysaıyq demekpin aǵaıyn!

Birlik bolmaı tirlik bolmaıtynyn, táýelsizdik - táý  eter jalǵyz kıe ekenin esten shyǵarmaıyq.                                                                 


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama