InfoHub Logo

Atalmysh shara, ejelden kele jatqan baıyrǵy qazaq jerinde memlekettiliktiń myńjyldyq tarıhyn qaıta jańǵyrtýǵa 25 jyl tolýyna, Alash qozǵalysynyń kóshbasshysy Álıhan Bókeıhannyń týǵanynyń 150 jyldyǵyna, Qazaqstandaǵy ult-azattyq kóterilistiń 100 jyldyǵyna oraı uıymdastyryldy.

Táýelsiz Qazaqstannyń tól Oqýlyǵynyń mazmuny XVIII ǵasyrdyń basynan birinshi dúnıejúzilik soǵysqa deıingi jańa zamandaǵy (avt. - patshalyq) oqıǵalardy qamtıdy. Oqýlyq «Jańa Qazaqstandyq patrıotızmdi» qalyptastyrý jáne qoǵamdyq sanany otarsyzdandyrýǵa baǵyttalǵan. Avtor, buryn ǵylymı aınalysqa engizilmegen otandyq jáne sheteldik muraǵat qujattaryn paıdalanady. Atadan-balaǵa mura bolyp kelgen dástúrli bıler soty jaıly oqyrman qaýymǵa tanystyrady.

Ultymyzdyń el men jerin qorǵaýdaǵy tarıhı salt-dástúrleri men tarıhı tanymy kórinis tapqan oqýlyqta tarıhı qundylyqtar, erlik pen eldikke toly otanshylydyq kúres tarıhy úılesimdi oryn alǵan. Ásirese, oqýshylardyń tanym óresi men jas ereksheligine saı tárbıelik jaǵy kórnektendirilgen. Qazaqy sana men sapa, ómir súrýdegi mán men maǵyna, tálim men tárbıeniń tarıhı ınıstıtýty jáne onyń jemisteri dáleldi kórsetilgen.

"Keńes ókimeti tusynda qalyptasqan tarıhı oılaý júıesin túbirinen ózgertip, táýelsiz sanada, bdan buryn jazylmaı kele jatqan aqtańdaqtardyń orynyn toltyrýǵa kúsh saldyq. Bizdiń tarıhymyzda aqtańdaq tustary kóp edi. Bul rette Uly Dalanyń tarıhı tulǵalary: Abylaı han, Kenesary Qasymuly, Abaı Qunanbaıuly, Ybyraı Altynsarın, Shoqan Ýálıhanov, Grıgorıı Potanın, Máshhúr-Júsip Kópeıuly, Taras Shevchenko, Qajymuqan Muńaıtpasuly jáne bıyl búkil halyq bolyp IýNESKO deńgeıinde 150-jyldyǵy atalyp ótkeli otyrǵan Alash qozǵalysynyń kóshbasshysy Álıhan Bókeıhanǵa jeke-jeke paragraf arnadyq" deıdi oqýlyqtyń ereksheligi jaıly aıtqan qurastyrýshy.

Aty ańyzǵa aınalǵan tulǵa jaıly keltirilgen mátinnen úzindi keltireıik:

«Álıhan Bókeıhan mıllıondaǵan halyqty «Alash» qozǵalysy ıdeıasy tóńiregine toptastyrdy. Ol qazaqtyń zıaly azamattaryn óz Otany men halqyna adal qyzmet etýge shaqyrdy. Óziniń «ómirimniń sońyna deıin qazaq halqyna qyzmet etemin»,- degen ustanymyna adal bolyp ótti».

Aıtpaqshy, oqýlyqtyń syrtqy muqabasynda úsh ǵasyrdyń úsh sımvoly: Abylaı han, Kenesary han, Alash qozǵalysynyń kóshbasshysy Álıhan Bókeıhan beınelengen.

Mektep muǵalimderi men sarapshylardyń oń baǵasyn alyp otyrǵan myńdaǵan tırajben tórt tilde jaryq kórgen oqýlyq úsh ret qaıta basylyp shyǵaryldy (2008, 2012, 2016).

Oqýlyq avtory Qabyldınov Zıabek Ermuhanuly – Omby memlekettik ýnıversıteti, tarıh fakúltetiniń túlegi. «Qazaqstannyń joǵary oqý oryndarynyń úzdik oqytýshysy» (2007), «EUÝ úzdik dekany» (2010), 450-ge jýyq maqala, oqýlyqtar men monografıalar avtory, Eýroodaq elderin eseptegende 30 ǵa jýyq ǵylymı jobalarǵa qatysýshy jáne jetekshisi (2011-2016). Alǵash ret álem boıynsha ótken «Jigit sultany» konkýrsyna qatysýshy (Almaty q., 1992 jyldyń mamyr aıy) jáne Omby qalasyndaǵy qazaq stýdentter qozǵalysynyń jetekshisi (1986-1994). Kóptegen jyldar boıy kafedra meńgerýshisi, dekan, Eýrazıa ýnıversıtetiniń prorektory jáne keńesshi qyzmetterin atqarǵan.

Biz, avtor men Oqýlyqty qurastyrýda atsalysqan ǵalymdarǵa kóp rahmet aıtamyz, Táýlsizdik urpaqtarynyń tańdaıyna tatyr oqýlyqqa aq jol tileımiz!

Derekkóz: BAQ.kz

---