InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Tereze. Tereze elementteri.

Sabaqtyń maqsaty:
1) Bilimdilik: Windows terezelerimen, terezelerdi kórsetý nusqalarymen, terezelerdi basqarý tásilderimen, terezelerdiń
múmkindikterimen tanystyrý.
2) Tárbıelik: tereze qurylymy jáne elementterimen tanystyra otyryp, olardy kompútermen jumys barysynda jaýapkershilikke, uqyptylyqqa, tazalyqqa tárbıeleý.
3) Damytýshylyq: Windows terezeleriniń múmkindikterimen tanystyra otyryp, olardyń kóre otyryp jáne estı otyryp este saqtaý qabiletterin damytý, pánge qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý.
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaqty meńgertý
Sabaqtyń túri: praktıkým elementteri bar, kórsete túsindirý
Sabaqtyń ádisi: tirek - syzbalar, test suraqtary, sáıkestendirý testi.
Sabaqtyń kórnekiligi: kompúter qurylǵylary, ınteraktıvti taqta

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi: 1. Sálemdesý túgeldeý.
2. Oqýshylardyń qural - jabdyǵyn tekserý.
3. Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
İİ. Úı tapsyrmasy:
1. OJ degenimiz ne?
2. Kompúterdi qalaı iske qosamyz?
3. Kompúterdi qalaı óshiremiz?
4. Windows obektilerin ata.
5. Windows - tiń basqarý elementterin ata.
6. Komanda degenimiz ne?
7. Maýstyń sol jaq batyrmasy qandaı qyzmetter atqarady?
8. Esepter taqtasy degenimiz ne?
9. Aqparat tasymaldaýshylardy ata
10. Aqparat degenimiz ne?
11. Derbes kompúterdiń pernetaqtasynda qansha perne bar?
12. Birinshi elektrondy mashına ENIAC qaı jyly, qaı ýnıversıtette shyqty?

İİİ. Jańa túsinik berý:
Windows ortasynyń negizgi uǵymdarynyń biri – tereze.
Tereze degenimiz – jaqtaýlarmen shektelgen ekrannyń tórtburyshty aýmaǵy, onda obektiler ornalasa alatyn jumys ortasy men basqarý elementteri bar.

Jumys júrip jatqan tereze – aktıvti tereze. Aktıvti tereze basqa terezelerden erekshelenip turady jáne joǵary ornalasady. Sonymen birge esepter taqtasyndaǵy batyrmasy basýly bolyp kórinedi. Terezeni aktıvti túrge eki tásilmen keltirýge bolady. Birinshi terezeniń kez kelgen jerinen shertý kerek, ekinshi esepter taqtasyndaǵy sáıkes batyrmany shertý arqyly belsendirýge bolady. Buny terezeler arasyndaǵy aýysý dep te aıtýǵa bolady.

Tereze elementteri
Meniń kompúterim qapshyǵynyń terezesin mysalǵa ala otyryp, biz terezelerdiń negizgi elementterin qarastyraıyq.
Shekaralar. Terezelerdi tórt jaǵynan turǵan jaqtaýlardy shekaralar dep ataıdy. Olardyń kóbiniń ólshemderin ózgertýge bolady. Terezelerdiń ólshemderin ózgertý úshin, maýs nusqaǵyshyn shekaranyń bireýine ornalastyryp, nusqaǵysh qos baǵdarshaǵa aınalýyn kútemiz, sodan soń maýsty qajetti baǵytqa tartamyz (ońǵa, solǵa, joǵary, tómen). Mysaly, terezeniń enin ózgertý úshin, onyń oń nemese sol jaq shekarasyn bir jaǵyna qaraı tartamyz. Eger terezeniń eni men bıiktigin qatar ózgertkimiz kelse, onda onyń buryshtarynyń birin soza tartamyz.
Taqyryp joly. Terezeniń eń joǵarǵy shekarasynyń astynda birden terezeniń aty kórsetilgen tórtburysh ornalasqan, ony Taqyryp joly nemese Taqyryp dep ataıdy.
Maýspen ilip alyp, terezeni basqa orynǵa jyljytýǵa bolady.

Júıelik menú belgishesi. Taqyryp jolynyń sol jaǵynda júıelik menú belgishesi ornalasqan. Ony shertseńder, terezeni basqarýdyń qarapaıym komandalarynyń tizimi ashylady, olardyń kómegimen terezeni jyljytýǵa jáne ólshemin ózgertýge bolady.

Jabý batyrmasy. Taqyryp jolynyń oń jaq shekarasynda aıqasqan syzyq (kresık) sýreti bar batyrma ornalasqan. Bul batyrma boıynsha shertý qujatty (qapshyqty) jabady nemese qoldanbanyń (baǵdarlamanyń) jumysyn aıaqtaıdy.

Qoldanbanyń terezesin, qapshyqty, dıalog terezesin jabýdyń taǵy bir joly Alt+F4 - ti basý.
Jabý batyrmasynyń sol jaǵynda kelesi batyrmalar ornalasqan: jımalaý (svernýt), jaımalaý (razvernýt), qalpyna keltirý (vosstanovıt).

Jımalaý batyrmasy. Jımalaý batyrmasynda shertý, Esepter taqtasynda tek qana batyrmasyn qaldyryp, terezeni Jumys ornynan alyp tastaıdy. Bul jaǵdaıda qoldanba ashyq qalpynda qalyp, oryndala beredi. Esepter taqtasyndaǵy oǵan sáıkes batyrmany basyp nemese Alt+Tab perneleriniń kómegimen terezeni qaıtadan jaıýǵa bolady.

Jaımalaý batyrmasy. Bul batyrma terezeni ekran ólshemine deıin úlkeıtedi.

Qalpyna keltirý batyrmasy. Osy batyrma terezeni aralyq qalypqa keltiredi, ıaǵnı tereze ekranda bolady, biraq onyń ólshemi ekran ólsheminen kishi bolady. Batyrma ekranǵa birneshe terezeni bir ýaqytta ornalastyrý úshin paıdalanylady.
Terezeni búkil ekranǵa basqa tásilmen oryndaýǵa – taqyryp jolynda eki ret shertip, jaımalaýǵa bolady. Eger tereze ekrandy tolyq alyp tursa, taqyrypty eki ret shertý onyń burynǵy (alǵashqy) ólshemine keltiredi.

Menú joly. Taqyryptyń tómengi jaǵynda komandalar aty jazylǵan kóldeneń (gorızantal) jolaq bar. Bul – menú joly, onda berilgen qoldanbanyń negizgi komandalary bar. Menú degenimiz – berilgen terezede oryndaýǵa bolatyn komandalardyń tizimi.
Menú jolynyń komandalarynyń birin shaqyrý úshin, maýspen onyń atyn shertý kerek, sonda sozylǵan menú paıda bolady. Bul menúden qajetti komandany maýspen shertip tańdaımyz.

Qural - saımandar taqtalary. Kóptegen terezeler batyrmalary men belgisheleri bar qural - saımandar taqtasymen jabdyqtalǵan. Olar neǵurlym jıi qoldanylatyn komandalarǵa tez qatynaý úshin paıdalanylady.
Ár batyrmanyń mindetin bilý úshin, onyń ústine maýs nusqaǵyshyn ornalastyryp biraz kútseńder, ishinde komanda mindeti jazylǵan shaǵyn jaqtaý (ramka) shyǵady. Batyrma aty onyń qyzmetin kórsetedi. Mysaly, qujat saqtaý batyrmasy, óziń jasaǵan qujatty dıskide faıl túrinde saqtaý mindetin atqarady.
Tereze elementteri:

Qural - saımandar taqtasynda jıi qoldanylatyn komandalarǵa jyldam qatynaýǵa arnalǵan belgisheler men batyrmalar bar. Olar:
Aınaldyrý jolaqtary:

Ú. Jańa túsinikti tekserý: Kompútermen jumys

Úİ. Jańa sabaqty bekitý:
Sáıkestendirý testi

Búgingi ótken jańa sabaqty sáıkestendirý testimen qosa 8 suraqtan turatyn test tapsyrmasy arqyly qorytyndylaımyz.

Úİİ. Sabaqty qorytyndylaý:
Sózjumbaq
Táýelsiz
Teńge
Rámiz
Báıterek
Atazań
Eltańba
1. Biz qandaı memleketpiz
2. 1993 jyldaǵy táýelsizdigimizdiń belgisi
3. 1992 jyly maýsymda qabyldanǵan táýelsizdigimizdiń belgisi
4. 2002 jyly Astanadaǵy egemendigimizdiń belgisi
5. 1995 jyly 30 tamyzda qabyldanǵan qujat
6. Memlekettik rámizderdiń biri

Úİİİ. Oqýshylardyń eńbegin baǵalaý.
İH. Úı tapsyrmasy:
1. Terezeler.
2. «Tereze» sózine sózjumbaq qurastyrý.