InfoHub Logo

Teriniń isikteri qaterli obyrdyń ishinde eń keń taraǵan jáne olardy gıstologıalyq jikteý óte kúrdeli. Bul isikter kóbinese teri epıdermısinen paıda bolady. Teri kóp qabatty jaıylmaly epıtelıımen qaptalǵan, osy bóliginen shyǵatyn qaterli isik — obyr, al dáneker tinderden — sarkoma, qaldardan — melanoma  paıda bolady. Teri obyry — jalpaq jáne negizgi jasýshany epıtelııden paıda bolyp, onyń birinshi túri barlyq qaterli isikterdiń negizgi qasıetterin saqtap, al ekinshisi — qaýipsiz, baıaý ósip, bógelme isikti az beredi. Teri obyry birneshe, ne bireý bolyp kezdesedi, osyǵan baılanysty olardy tek syrtqy beınesine qarap, anyqtap, dıagnoz qoıý óte kúrdeli. Sondyqtan barlyq jaǵdaıda — gıstologıalyq nemese sıtologıalyq zertteýdi talap etedi.

Teri obyryn sáýle, hırýrgıalyq jáne dári-dármektermen tolyq emdeýge bolady. Bularǵa qosymsha taǵy krıogendik, lazerlik jáne fotodınamıkalyq ádister bar. Olardy qoldaný isiktiń kólemine, ornalasqan jerine, ósý dárejesine jáne isik aınalasyndaǵy tinderdiń qatynasyna tyǵyz baılanysty.

Sáýlemen emdeý

Eger isiktiń kólemi kishkene bolsa, onda rentgen sáýlesi qoldanylady (45-50 Gr). Osy ádispen 95% ǵa jýyq emi nátıjeli bolady, al isik jaıylmaly bolsa jáne ol kóz aldynda, murynda, qulaq qalqanshasynda ornalassa, onda emdik qasıeti tómendeıdi. Ádistiń kemshiligi: uzaq ýaqyt, bir aıdan kem emes emdelýi, aınalasyndaǵy saý ulpaǵa zıandy áserinen, olardyń sozylmaly ózgeristerge ushyraýy t.b. Hırýrgıalyq em-isik keýdede nemese aıaq-qoldarda ornalasqan kezderde qoldanylady. Ota kezinde isikti kesip alady, nemese ony elektr toǵymen jáne lazer sáýlesimen kúıdiredi. Osyndaı em krıogendik jolmen de júrgiziledi.

Teri obyry aýrýynda terini kesý kózge kórinip turǵan isik shekarasynan eń kem degende 2,0 sm-deı, al bazalıomada — 0,5 sm qashyqtyqta jasalýy kerek.

Jalpy hırýrgıalyq ádis-isik súıekke, qantamyrlaryna ótse nemese kúıgen jerde, tyrtyq ústinde irińdi jara paıda bolsa, nátıjeli bolady.

Krıogendi ádis — suıyq azotpen (3-5 mınýt) isikti muzdatý arqyly úsitip, isik jasýshalaryn óliettendiredi, al isik orny 3-6 aptadan soń, názik bilinbeıtin tyrtyqqa aınalady. Bul tásil pármendi bolý úshin úsitýdi 2-3 ret qaıtalaıdy. Lazerli sáýlede jaqsy nátıje beredi, ásirese, isik súıekke jaqyn ornalassa nemese ol qaıtalanǵan kezderde. Eger isik murynda, kóz aınalasynda nemese qulaqta ornalassa, isik kólemi 1 sm-den aspasa, oǵan naýqastyń sezimtaldyǵy bolmasa, onda fotodınamıkalyq ádis qoldanylady.

Hımıalyq dári-dármekteden kóbinese 5 paıyzdyq ftorýrasıl maıy qoldanylady; ony isiktiń jarasyna 15-30 ret jaǵyp, aınalasyn myrysh pastasymen qorǵaıdy.

Aýrý asqynsa, órshise bleomısın, prospıdın dárilerin qoldanady.

Qorytyndy

1. Qazaqstańda teri obyry óte jıi kezdesip, ókpe obyrynan keıingi ekinshi oryndy ıeleıdi. Sońǵy jyldary aýrýshandyq kórsetkishi tómendeýde.

2. Teri obyry Qazaqstanda birkelki emes, eýropalyq ulttardyń ózindik úlesi kóp oblystar men aımaqtarda jıi kezdesedi.

3. Kún sáýlesine tózimdi jáne tez arada «kúıe qoımaıtyn» adamdardyń terisinde, pıgmenti jasýshasynyń deńgeıine baılanystylyǵy anyqtalǵan qara, ne qońyr qara tústi (afro-azıalyq) násilderde teri obyry eýropalyq aqtústi násilderge qaraǵanda az kezdesetindigi dáleldengen.

4. Kún ystyq qurlyqtarda, aımaq pen ólkelerde teri obyry eýropalyq kóshpendiler arasynda aborıgenderge qaraǵanda jıi kezdesedi.

5. Ashyq dalada jıi jumys isteıtinderde (fermerler men teńizshilerde) adamnyń kún kóziniń últrakúlgin sáýlesi jıi túsetin ashyq jerlerinde (bet pen qol) jıi kezdesedi.

6. Naqty isik aldy aýrýlaryna pıgmenttik kseroderma, Pedjet, Boýen jáne Kaır aýrýlary jatady.

7. Bazaldi jasýshaly teri obyry óte baıaý ósip, onda bógelme isikter az bolady.

8. Jaıylma jasýshaly teri obyry aımaqtyq lımfa bezderine jáne alysta ornalasqan múshelerge bógelme isigi tez taraıdy.

9. Bazaldi jasýshaly teri obyry tek bir jerde ǵana shoǵyrlanyp, «túıme» sıaqty qolǵa qattyraq seziletin kishkene ǵana túıindi sarǵysh tústi bolyp keledi; jaralanyp, onyń shet jaqtary bileýlenip isinedi.

10. Jaıylma jasýshaly obyr tereń jaralanyp, túbi tegis emes (kedir-budyr), tez qanaǵysh, jaǵalary óte qatty, aınalasyna taralyp óskish keledi.

11. Teri obyry tek morfologıalyq ádispen dáleldenedi.

12. Teri obyryn ártúrli ádispen emdeýge bolady, olarǵa sáýle lazer, radıı, rentgen, krıogendi, hırýrgıalyq jáne dári-dármek pen fotodınamıkalyq emder jatady.

Ádettegideı aldyn ala saqtana júrińiz dep keńes beremiz.

---