InfoHub Logo

Tineı degen kisiniń asqan qyran sary búrkiti bolǵan eken. Kóringendi qutqarmaıtyn bolsa kerek. Tineı momyn, orta sharýa, ańshy, qusbegi bolǵan adam. Eger qaǵýshy kóp bolyp, túlkili jer bolsa kúnine 40-50 túlki alady dep, elge dańqy jaıylǵan. Tineı Saryqusyn suraǵan, quda-jegjat, bı-bolystarǵa da bermegen.

Bir kúni sol eldiń aǵa sultany úsh kisi jiberedi suratyp: «berse qolynan, bermese jolynan, tartyp alyp kelińder» dep. Hannyń adamdary kelip suraıdy. Bermeıdi. Tineıdiń qusyn zorlyqpen almaq bolǵanda, «bermeımin» dep búrkitke jarmasady. Tineıdi sabap-sabap, búrkitin alyp ketedi. Tineı neshe kúndeı jylap, jatyp alsa kerek.

Birneshe kún ótken soń han kisi jiberip, Tineıdi shaqyrtypty. Tineı baryp, attan túsip, at baılaýyshqa atyn baılap jatyp qaqyrynyp dybys shyǵarady. Segiz qanat aqboz úıdiń bosaǵasynda kózinde tomaǵa, aıaq baýy kerege saǵanaǵyna baılaýly, tuǵyrda súmireıip, muńaıyp Saryqus otyr. Syrttan Tineıdiń daýsyn estip, basyn kóterip eleńdep, qanatyn qaǵyp, silkinip, erekshe daıyndyq, qýanyshty jaǵdaı bildiredi. Tineı
úıge kirip, esikten sálem berip, kebisin sheship, tórge baryp otyrdy. Aman sálemnen keıin Saryqus Tineıge qaraı qanatyn qaǵyp umtylady. Tineı:

— Jigitter, ana qusty biriń bosatyńdarshy, — degenshe bolmaı keregeniń bir saǵanaǵyn syndyryp, Tineıge ushyp keldi. Tineı jeńin túrip, oń qolynyń jalańash bilegin kóldeneń tosty. Búrkit qapsyra sheńgeldep ustap otyrdy.

Aǵa sultan:

— Ár nárse ıesimen eken-aý, — dep kózine jas aldy.

Tineı búrkittiń tomaǵasyn alyp, sylap-sıpap, erkeletkendeı kóńil bildirdi. Búrkit te saǵyndym degendeı aldyna otyryp, basyn Tineıdiń qoınyna tyǵyp, erkelegendeı boldy. Bul Saryqusty ákelgen soń aǵa sultan jaqsy qusbegi kisini aldyryp, baptap, qaıyrtyp, ańǵa alyp shyǵady eken. Taý basynan tomaǵasyn tartqanda túlkini kórip tilenedi. Qoıa bergende saryqus ańǵa túspeı, bir tóbeniń basyna qonyp otyrady eken. Birneshe kúndeı ańǵa salyp, túk almaǵan soń ıesin shaqyrtqan eken. Aǵa sultan:

— Seniń myna qusyń ózińnen basqaǵa baǵynbaıtyn asyl eken. Maǵan otyz túlki aldyryp ber de, búrkitińdi óziń alyp, júre ber, — depti.

— Qup, taqsyr, azanda qaǵýshyǵa jıyrma adam berińiz, — dedi.

— Maqul, — dep, azanda jıyrma qaǵýshy alyp, túske deıin otyz túlki alypty.

— Al, jigitter, attaryń tyń bolsa, taǵy qaǵyńdar, saı-sala, búrgen, buta qalmasyn. Muqıat qaǵyńdar! Bastaryńa bir-bir tymaq kıgizip keteıin, — depti. Jigitter kóńildene qaǵyp, kún eńkeıgenshe seksen túlki alyp, jıyrmasyna baılap, otyz túlkini aǵa sultanǵa berip Tineı búrkitin alyp, aýylǵa barmaı, daladan úıine ketipti. Qusyn úıine ákep, máre-sáre bolyp tura bersin. Ańǵa shyǵady, qoıan, túlki, qasqyrdy da alady. Kúnderdiń kúninde bir kúni úıde otyrǵanda qus bosat dep tilenipti. Bosatady. Shańyraqtan ushyp ketedi. Atyna minip taýdyń bastaryna shyǵyp izdeıdi. Eki kezeń astynda bir saıda aıdahar týlap jatyr. Basyna búrkit búrip otyr. Eki kózin aǵyzyp, basynyń myljasyn shyǵaryp óltiripti. El-elge taǵyda «Tineıdiń Saryqusy aıdahar alypty» degen daqpyrt jaıylypty. Bul dańqty qalmaq hany estip, shaǵyn qolmen kelip, Tineıdiń qusyn tartyp almaq bolyp, qorshap alady. Tineı qusty bosatyp, shańyraqtan ushyryp jiberedi. Qalmaq hany ashýlanyp:

— Sen ádeıi ushyrdyń, — dep jendetterine óltirtedi de, ketip qalady. Bular ketken soń sary búrkit keledi. Iesiniń ólgenin kórip, Tineıdiń ishin jaryp, júregin alyp jep ketedi. Bul elge «Tineıdiń saryqusy ózin alypty» degen daqpyrt bolyp jaıylǵan. Ol beker, anyǵy qalmaq hany óltirgen.

---