Tuqymnyń ónýine qajetti jaǵdaılar. Óskinniń paıda bolýy.
Sabaqtyń taqyryby: Tuqymnyń ónýine qajetti jaǵdaılar. Óskinniń paıda bolýy.
Sabaqtyń maqsaty:
Tuqymnyń ónýine qajetti jaǵdaılarmen, óskinniń paıda bolýymen tanystyrý, bilimderin tıanaqtaý.
A) Tuqymnyń ónýi úshin qajet jaǵdaılardy tájirıbe arqyly anyqtaý.
Á) synyppen jumys júrgizý arqyly oqýshylardyń bilimin jınaqtaý.
Damytýshylyq maqsaty:
Tarapta quraldar, test suraqtary, «sıqyrly sıyr» oıyny, «japyraq terý» oıyny arqyly oqýshylardyń oılaý qabiletin arttyrý, durys sóılep, saýatty jazýǵa úıretý.
Tárbıelik maqsaty:
Oqýshylarǵa adamgershilik, týǵan elin, ósken jerine degen súıispenshiligin arttyrý, halyqtyq salt – sanaǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń ádisi: Suraq – jaýap, oıyndar, túsindirý, pánaralyq jáne pán ishilik baılanys ádisterin paıdalaný.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqtyń kórnekiligi: Tuqym. Qos jarnaqty jáne dara jarnaqty tuqymdardyń qurylysyna arnalǵan úrmeburshaq men bıdaı dáneginiń plakaty, syzbanusqasy, «Óskin» plakaty, tuqymdardyń býkleti, «Sıqyrly sharlar», «Japyraq terý» oıynynyń plakaty, jemister men emen tuqymdarynyń taralýynyń kestesi, óngen tuqymdar, test suraqtary, taratpa quraldary t. b.
Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi:
Synypqa kirip oqýshylarmen amandasa otyryp, oqýshynyń sabaqqa qatynasyp otyrýyna qaraı sabaqty bastaımyn. Oqýshylarǵa tájirıbemdi kórsetemin. Sabaǵymdy oqýshylarǵa «Japyraq terý» oıyny arqyly suraqtar berip, sabaǵymdy bekitemin.
«Japyraq terý» oıynyndaǵy suraqtar:
1. Tuqymnyń ónýi úshin ne qajet?
2. Tuqymnyń ónýi degenimiz ne?
3. Sý, jylý, aýa ne úshin qajet?
4. Tuqym óngende qandaı ózgeriske ushyraıdy?
5. Tuqymǵa aýa jetispese óne ma?
6. Tuqymǵa ystyq sý quısa, ol ónbeıdi nelikten?
7. Kúzdiń kúni qandaı tuqymdardy sebedi?
Úı tapsyrmasyn suraý.
Sabaǵymdy bekitken soń úı tapsyrmasyn suraýǵa kóshemin. Úı tapsyrmasyn «Sıqyrly shar» oıyny arqyly suraımyn. Balalar úıge qandaı tapsyrma berildi?
Jaýaby: Tuqym. Qos jarnaqty jáne dara jarnaqty tuqymdardyń qurylysy, sýret salý, kitapsha toltyrý jáne oqýshylar ózderi óndirgen tuqymdardy kórsetý.
Oqýshylardy toptyq jumys júrgizý arqyly qyzdar jáne uldardy eki topqa bólip, «Sıqyrly shar» oıyny arqyly úı tapsyrmasyn suraımyn. Munda qoıylatyn suraqtar:
Qyzdar tobyna qoıylatyn suraq:
1. Qos jarnaqty tuqymnyń qurylysyn taldap berińder?
2. Dara jarnaqty tuqymnyń qurylysyndaǵy erekshelikteri qandaı?
3. Qos jarnaqta jáne dara jarnaqty tuqymdardyń qurylysyn, bir – birimen salystyra otyryp syzbanusqa arqyly túsindir?
4. Dara jarnaqty ósimdikke qandaı ósimdikter jatady?
5. Tuqym qaı ósimdikterde óte kóp túziledi?
Uldar tobyna qoıylatyn suraq:
1. Tuqym degenimiz ne?
2. Urmeburshaq tuqymynda qorektik zattar qaıda jınalǵan?
3. Bıdaı tuqymynda she?
4. «Jemis» jáne «tuqym» degen uǵymdardy túsindir?
5. Dánek degenimiz ne?
Test, kartochka berilgen oqýshylarmen jumys júrgizý.
Jańa sabaq:
Ósimdikter tirshiligindegi qubylysty túsiný úshin, ósimdikterdiń múshelerimen jáne jasýshalarynyń qurylystarymen tanysyp qana qoımaı, olardyń ónýine qajetti jaǵdaılardy da bilý kerek. Tolyq pisip jetilgen tuqymdar qolaıly jaǵdaılar týǵan kezde ǵana óne alady. Tuqym óný úshin sý, jylý, aýa, jaryq qajet. Qandaı jaǵdaıda da tuqym ónetinin tájirıbe arqyly anyqtaıyq. Tórt stakan alyp, onyń árqaısysyna júgeriniń on tuqymyn (qurǵaq) salamyz. Árbir stakandy nómirleımiz. Birinshi stakandy shynymen jabamyz. Ekinshi stakannyń túbine sýlanǵan maqta nemese sorǵysh qaǵaz salyp, onyń ústine tuqymdardy ornalastyramyz. Sý býlanyp ketpeý úshin betimen shynymen jaýyp maqtanyń únemi dymqyl bolýyn qadaǵalap otyrý qajet. Úshinshi stakandaǵy tuqymdardy sýǵa batyp jatatyndaı etip sý quıyńdar. Tórtinshi stakanda ekinshidegideı tuqymdar dymqyl matanyń ústine ornalastyrylady. 5 - 7 kúnnen keıin birinshi stakandaǵy tuqymnyń eshqandaı ushyramaǵany kórinedi, ıaǵnı qurǵaq tuqymdar ózgermeı uzaq saqtalady. Ekinshi stakandaǵy tuqymdar óngen. Aldymen olar bórtedi, sonan soń tuqym qaýyzy jarylady da, óne bastaǵan uryq kórinedi.
Úshinshi stakandaǵy tuqymdar bórtedi, biraq ónbeıdi. Óıtkeni tuqymǵa aýa jetpeıdi. Tórtinshi stakandaǵy tuqymdar da ónbeıdi. Sebebi munda jylý joq.
Sonymen, bul tájirıbe arqyly tuqymnyń ónýine sý, aýa jáne jylý qajet ekenine kóz jetkizdik. Tuqym ónýi degenimiz – uryqtan óskinniń damýy. Topyraq betine shyqqan sabaǵy men japyraǵy bar jas ósimdikti - óskin deıdi.
Oqýlyqpen jumys:
Tuqymnyń ónýine qajetti jaǵdaılardy, óskinniń paıda bolýyn, oqý jemister men tuqymdardyń taralý joldarynyń qorytyndy kestesin dápterge syzý. Óskinniń sýretin salý.
93 – bettegi bilimińdi tekser tapsyrmasyn oryndaý, keste toltyrý.
Sabaqty ótkendi eske túsirip qorytyndylaımyn.
Sabaqty baǵalap, úıge tapsyrma beremin.
Sabaqtyń maqsaty:
Tuqymnyń ónýine qajetti jaǵdaılarmen, óskinniń paıda bolýymen tanystyrý, bilimderin tıanaqtaý.
A) Tuqymnyń ónýi úshin qajet jaǵdaılardy tájirıbe arqyly anyqtaý.
Á) synyppen jumys júrgizý arqyly oqýshylardyń bilimin jınaqtaý.
Damytýshylyq maqsaty:
Tarapta quraldar, test suraqtary, «sıqyrly sıyr» oıyny, «japyraq terý» oıyny arqyly oqýshylardyń oılaý qabiletin arttyrý, durys sóılep, saýatty jazýǵa úıretý.
Tárbıelik maqsaty:
Oqýshylarǵa adamgershilik, týǵan elin, ósken jerine degen súıispenshiligin arttyrý, halyqtyq salt – sanaǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń ádisi: Suraq – jaýap, oıyndar, túsindirý, pánaralyq jáne pán ishilik baılanys ádisterin paıdalaný.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq.
Sabaqtyń kórnekiligi: Tuqym. Qos jarnaqty jáne dara jarnaqty tuqymdardyń qurylysyna arnalǵan úrmeburshaq men bıdaı dáneginiń plakaty, syzbanusqasy, «Óskin» plakaty, tuqymdardyń býkleti, «Sıqyrly sharlar», «Japyraq terý» oıynynyń plakaty, jemister men emen tuqymdarynyń taralýynyń kestesi, óngen tuqymdar, test suraqtary, taratpa quraldary t. b.
Sabaqtyń barysy: İ. Uıymdastyrý kezeńi:
Synypqa kirip oqýshylarmen amandasa otyryp, oqýshynyń sabaqqa qatynasyp otyrýyna qaraı sabaqty bastaımyn. Oqýshylarǵa tájirıbemdi kórsetemin. Sabaǵymdy oqýshylarǵa «Japyraq terý» oıyny arqyly suraqtar berip, sabaǵymdy bekitemin.
«Japyraq terý» oıynyndaǵy suraqtar:
1. Tuqymnyń ónýi úshin ne qajet?
2. Tuqymnyń ónýi degenimiz ne?
3. Sý, jylý, aýa ne úshin qajet?
4. Tuqym óngende qandaı ózgeriske ushyraıdy?
5. Tuqymǵa aýa jetispese óne ma?
6. Tuqymǵa ystyq sý quısa, ol ónbeıdi nelikten?
7. Kúzdiń kúni qandaı tuqymdardy sebedi?
Úı tapsyrmasyn suraý.
Sabaǵymdy bekitken soń úı tapsyrmasyn suraýǵa kóshemin. Úı tapsyrmasyn «Sıqyrly shar» oıyny arqyly suraımyn. Balalar úıge qandaı tapsyrma berildi?
Jaýaby: Tuqym. Qos jarnaqty jáne dara jarnaqty tuqymdardyń qurylysy, sýret salý, kitapsha toltyrý jáne oqýshylar ózderi óndirgen tuqymdardy kórsetý.
Oqýshylardy toptyq jumys júrgizý arqyly qyzdar jáne uldardy eki topqa bólip, «Sıqyrly shar» oıyny arqyly úı tapsyrmasyn suraımyn. Munda qoıylatyn suraqtar:
Qyzdar tobyna qoıylatyn suraq:
1. Qos jarnaqty tuqymnyń qurylysyn taldap berińder?
2. Dara jarnaqty tuqymnyń qurylysyndaǵy erekshelikteri qandaı?
3. Qos jarnaqta jáne dara jarnaqty tuqymdardyń qurylysyn, bir – birimen salystyra otyryp syzbanusqa arqyly túsindir?
4. Dara jarnaqty ósimdikke qandaı ósimdikter jatady?
5. Tuqym qaı ósimdikterde óte kóp túziledi?
Uldar tobyna qoıylatyn suraq:
1. Tuqym degenimiz ne?
2. Urmeburshaq tuqymynda qorektik zattar qaıda jınalǵan?
3. Bıdaı tuqymynda she?
4. «Jemis» jáne «tuqym» degen uǵymdardy túsindir?
5. Dánek degenimiz ne?
Test, kartochka berilgen oqýshylarmen jumys júrgizý.
Jańa sabaq:
Ósimdikter tirshiligindegi qubylysty túsiný úshin, ósimdikterdiń múshelerimen jáne jasýshalarynyń qurylystarymen tanysyp qana qoımaı, olardyń ónýine qajetti jaǵdaılardy da bilý kerek. Tolyq pisip jetilgen tuqymdar qolaıly jaǵdaılar týǵan kezde ǵana óne alady. Tuqym óný úshin sý, jylý, aýa, jaryq qajet. Qandaı jaǵdaıda da tuqym ónetinin tájirıbe arqyly anyqtaıyq. Tórt stakan alyp, onyń árqaısysyna júgeriniń on tuqymyn (qurǵaq) salamyz. Árbir stakandy nómirleımiz. Birinshi stakandy shynymen jabamyz. Ekinshi stakannyń túbine sýlanǵan maqta nemese sorǵysh qaǵaz salyp, onyń ústine tuqymdardy ornalastyramyz. Sý býlanyp ketpeý úshin betimen shynymen jaýyp maqtanyń únemi dymqyl bolýyn qadaǵalap otyrý qajet. Úshinshi stakandaǵy tuqymdardy sýǵa batyp jatatyndaı etip sý quıyńdar. Tórtinshi stakanda ekinshidegideı tuqymdar dymqyl matanyń ústine ornalastyrylady. 5 - 7 kúnnen keıin birinshi stakandaǵy tuqymnyń eshqandaı ushyramaǵany kórinedi, ıaǵnı qurǵaq tuqymdar ózgermeı uzaq saqtalady. Ekinshi stakandaǵy tuqymdar óngen. Aldymen olar bórtedi, sonan soń tuqym qaýyzy jarylady da, óne bastaǵan uryq kórinedi.
Úshinshi stakandaǵy tuqymdar bórtedi, biraq ónbeıdi. Óıtkeni tuqymǵa aýa jetpeıdi. Tórtinshi stakandaǵy tuqymdar da ónbeıdi. Sebebi munda jylý joq.
Sonymen, bul tájirıbe arqyly tuqymnyń ónýine sý, aýa jáne jylý qajet ekenine kóz jetkizdik. Tuqym ónýi degenimiz – uryqtan óskinniń damýy. Topyraq betine shyqqan sabaǵy men japyraǵy bar jas ósimdikti - óskin deıdi.
Oqýlyqpen jumys:
Tuqymnyń ónýine qajetti jaǵdaılardy, óskinniń paıda bolýyn, oqý jemister men tuqymdardyń taralý joldarynyń qorytyndy kestesin dápterge syzý. Óskinniń sýretin salý.
93 – bettegi bilimińdi tekser tapsyrmasyn oryndaý, keste toltyrý.
Sabaqty ótkendi eske túsirip qorytyndylaımyn.
Sabaqty baǵalap, úıge tapsyrma beremin.
You Might Also Like
-
Qurmetti ustazdar, ata - analar, oqýshylar! Búgin bizde mereke, sebebi, bizdiń tobymyzdaǵy eki balanyń týylǵan kúni.
