InfoHub Logo

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetinde «Turaqty damý maqsatyndaǵy halyqaralyq jýrnalısıkany oqytý modelderi» taqyrybymen ótkizilgen halyqaralyq konferensıada BAQ ókilderi, halyqaralyq uıymdar men ǵalymdar otandyq jáne álemdik jýrnalısıkanyń damý úrdisterin jáne taıaý bolashaǵyn talqylady.

Atalǵan konferensıa IV Halyqaralyq Farabı oqýlary jáne BUU akademıalyq yqpal Hab baǵdarlamasynyń aıasynda Almatydaǵy IýNESKO Klasterlik búrosynyń qoldaýymen jýrnalısıka fakúltetinde bıyl ekinshi ret ótkizilip otyr. Konferensıaǵa qatysqan EQYU, «Ádil sóz» halyqaralyq sóz bostandyǵyn qorǵaý uıymy, "MediaNet" Halyqaralyq jýrnalısıka ortalyǵy, «Túrki tildes jýrnalıser qory» QQ, «Minber» jýrnalıserdi qoldaý ortalyǵy ókilderi Qazaqstandaǵy jýrnalısik bilim berýdiń mańyzdy máselelerin, turaqty damý maqsatyndaǵy mindetterin aıqyndaýǵa tyrysty. Turaqty damý salasyndaǵy 17 maqsattyń tórtinshisi ári basym baǵyttardyń biri retinde belgilengen sapaly bilim berý baǵyty jıynnyń negizgi ózegine aınaldy.

Qazirgideı sandyq, mýltımedıalyq ınteraktıvti komýnıkasıalyq tehnologıalar dáýirinde halyqaralyq deńgeıde jýrnalıser daıyndaý, oqý baǵdarlamalarynyń sapasy asa ózekti máselege aınaldy. Turaqty damý maqsatyndaǵy jýrnalısıka obektıvti, tolyqqandy, jan-jaqty aqparat berýmen qatar, ekologıa, teńsizdikti qysqartý, klımat ózgerisi, qorshaǵan orta t.b. máselelerdi jýrnalıserden óz deńgeıinde, saýatty jazýdy qajet etse, aqparat almasýdyń jańa ádis-tásilderi damyp, jańa medıanyń el ómirine dendeı enýi aqparat berýshiden sapaly kontent túzýdi talap etedi. Telekomýnıkasıalyq, kompúterlik jáne habar taratý tehnologıalarynyń ózara qyzmeti komýnıkasıalyq ortany jetildirdi.

Qazaq ulttyq ýnıversıteti qyzmetiniń basym baǵyttary retinde bilim berý qyzmetiniń sapasyn arttyrý, ǵylymı-zertteý jáne ınovasıalyq qyzmetti damytý, jańa aqparattyq tehnologıalardy  engizý anyqtaldy. STEM-bilim berý jańa tehnologıasy engizildi. Álemdegi básekege qabiletti jetekshi JOO bilim berý baǵdarlamalaryna sáıkes oqý baǵdarlamalaryn jetildirýdi maqsat etedi. Dýaldy oqytý, ıaǵnı, bilim men óndiristiń tıimdi yqpaldasýy, oqý baǵdarlamalaryn túzýde jumys berýshilerdiń talap-tilegin eskerý atalǵan basym baǵyttardyń ózegin quraıdy.

"Qazaq gazetteri" JSHS Bas dırektory, Redaktorlar keńesiniń tóraǵasy J. Kenjalın qurylǵanyna 20 jyldan astam ýaqyt bolǵan IýNESKO, halyqaralyq jýrnalısıka jáne qoǵamdyq medıa kafedrasynyń oqý úderisin uıymdastyrýdaǵy, ınovasıalyq tehnologıalardy bilim berý isinde qoldanýdaǵy aıaq alysyn baǵalaı kelip, konferensıa jumysyna sáttilik tiledi. Halyqaralyq jýrnalısıka máselesiniń qazaq topyraǵynda keshe nemese búgin ǵana kóterilmegendigin, qazaq tilindegi tuńǵysh gazetterde ("Túrkistan ýáláıatynyń gazeti, "Dala ýáláıatynyń gazeti") sondaı-aq "Qazaq" gazeti, "Aıqap" jýrnaldarynda qozǵalyp, jýrnalıs babalarymyzdyń ǵalamdyq máselelerdi kóterip, talqylaǵanyn atap ótti. "Qazaq gazetteriniń" jýrnalıserdi baptap, tárbıeleýge qosqan úlesin aıta kelip, "Aqıqat", "Mysl"  jýrnaldarynda jýrnalısik bilim berý sapasy máseleleriniń jıi jazylatyndyǵyna toqtaldy, stýdentterdiń laboratorıalyq jumystaryn osy jýrnaldar bazasynda ótkizsek degen tilegin bildirdi.

"Qazaqstan 2050" strategıasy, "Nurly jol" memlekettik baǵdarlamasy, 5 ınstıtýsıonaldyq reformasy QR BUU qyzmetiniń "Damý maqsatyndaǵy áriptestik" (PFD) 2020 jylǵa deıin júzege asyrylatyn baǵdarlamasynda kórinis tapty. QazUÝ akademıalyq yqpal baǵdarlamasy boıynsha turaqty damý salasynda UNAI-hab  bola otyryp, kóshbasshy retinde tanyldy jáne Qazaqstandaǵy 20 JOO jumysyn úılestiredi, álemdegi 3500 JOO-men baılanys jasaıdy", - deı kele, Almaty q. IýNESKO Klasterlik Búrosynyń komýnıkasıa jáne aqparat baǵdarlamasynyń mamany S. Karpov turaqty damý maqsatyndaǵy BAQ qyzmetine, pikir erkindigine, komýnıkasıa sıpatyna toqtalyp, beıbitshilikke negizdelgen 16-shy baǵytyna basa kóńil bóldi. BAQ damýy salasyndaǵy jańa jobalarǵa erekshe toqtaldy. 3-mamyr dúnıejúzilik baspasóz bostandyǵy kúnine oraı uıymdastyrylatyn sharanyń osy konferensıadan bastaý alyp otyrǵandyǵyn aıta kelip, ulttyq ýnıversıettiń akademıalyq yqpal etýdegi rólin atady.

Astanadaǵy EQYU Keńesi baǵdarlamasynyń saıası máseleler jáne BAQ boıynsha ulttyq úılestirýshisi M. Dýbovıskaıa jýrnalıserdiń quqyqtyq saýattylyǵyn, bilim berý ádisterin únemi jetildirý qajettiligin tilge tıek etti, qazaq tiline aýdarylǵan oqý baǵdarlamasynyń mańyzyna toqtaldy.

"Qazirgi tańda erteńgi el basqaratyn jastardyń sanasyn blogerler qalyptastyrýda. Biz biletin otandyq blogerdiń 11 mıllıon jazylýshysy bar. Aqparattyq ortada mańyzdy aqparat berip, básekege tótep berýge qabiletti bolýymyz kerek", - dedi "MediaNet" Halyqaralyq jýrnalısıka ortalyǵynyń dırektory A. Jalılov.

 «Ádil sóz» halyqaralyq sóz bostandyǵyn qorǵaý uıymy quqyqtyq saýattylyq boıynsha jýrnalıserdiń bilimin jetildirýmen aınalysyp keledi. Atalǵan uıymnyń sarapshysy Ǵ. Ájenova BAQ týraly Zańdaǵy jýrnalıserdiń jumysyn edáýir qıyndatatyn ózgeristerge alańdaýshylyq bildirdi.

Jıynǵa qatysqan N. Joıamergenqyzy («Túrki tildes jýrnalıser qory») , B. Áshirbaev («Zań» gazeti), J. Ábdilda («Ulan» gazeti),  Z.Jumanova («Mektep Mereıi" jýrnaly),  B. Qabdoldanova («Gúlstan» jýrnaly) t.b. qazaq jýrnalıseriniń halyqaralyq deńgeıde jumys isteýi, halyqaralyq deńgeıdegi sharalarǵa qatysýy, jańa medıanyń múmkindikterin paıdalaný, jýrnalısik etıka, adamı qundylyqtardy eskerý máselelerin qozǵady. Búgingi zaman talaby tek jazý, aqparat taratýmen shektelmeıtindigin, qazirgi zamanaýı quraldardy meńgerýdiń qajettiligine, salalyq jýrnalısıkanyń róline toqtaldy.

Qat-qabat jumystarymen jıyn sońynda úlgerip kelgen IýNESKO Klasterlik búrosynyń dırektory jáne Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Tájikstandaǵy IýNESKO tóraǵasy Krısta Pıkatt konferensıa qatysýshylaryna sertıfıkattar tapsyrdy.

Tórt saǵatqa sozylǵan Halyqaralyq konferensıanyń platformasy jýrnalısik bilim berýdegi ózekti máselelerdi aıqyndap, sheshilý joldaryn usynýǵa, pikir almasýǵa múmkindik berdi. Qyzý pikirtalas órbitti. Barlyq pikir bir arnaǵa toǵysty. Jýrnalısik bilim berýde joǵary oqý oryndary men praktık mamandardyń berik odaǵy kásibı quzirettilikterdi qalyptastyrýǵa negiz bolary daýsyz.

---