InfoHub Logo

Aıdana naýryz merekesi kúni ájesine erip, Almatydaǵy Respýblıka alańyna bardy.

— Áje, myna jerde adam ne degen kóp?! Nege keledi bul jerge? — dep surady.

— Búgin ulystyń uly kúni emes pe? — dedi ájesi.

— Ol ne degen sóz?

— Bizdiń jańa jylymyz bastalǵan kúndi aıtady — ulystyń uly kúni dep. Qazaq, kyrǵyz, ózbek, uıǵyr sıaqty túrik tildes halyqtardyń jańa jyly búgin bastaldy.

Aıdana ájesiniń aıtqandaryn tolyq túsine almaı, sál bógelip baryp:

— Ótip ketken jańa jyl kimdiki? — dedi ájesiniń betine ańtaryla qarap. Ájeı de oǵan qalaı túsindirerin bilmeı, yńǵaısyzdanyp qaldy da, shynyn aıtty:

— Ol — orystardyń jańa jyly.

— Qazaq balalar da tarsyldaq atty ǵoı ol kezde?

— Buryn solaı úırenip qalǵan emes pe?..

— Nege?

— Elimiz táýelsizdik almaı turǵanda, qazaqtar da orystardyń jańa jylyn toılaıtyn. Ázir de úırenshikti ádetterin tastaı almaı júr.

— Endi qaıtedi?

— Endi ózimizdiń jańa jylymyzdy toılap jatyrmyz, mine. Burynǵy ata-babalarymyz osyndaı kóktem bastalyp, jańa jyldary kelgende, ár úı naýryz kóje jasap, úı-úıge qydyryp, naýryz kóje iship, súrlengen et jep, mujylǵan kári jilikti kókpar qyp tartyp, tamashalaıtyn. Qystan mal-bastary aman shyqqanyna qýanysh qylatyn.

— Balalary da qydyra ma eken?

— Iá, balalardy ashamaı erttegen taıǵa mingizip, ertip alatyn bolǵan.

— Jazda aýylǵa barǵanda men de mingemin ǵoı, áje, sondaı ashamaı erttegen taıǵa.

— Iá, mingensiń, balam. Úıde taıǵa minip túsken sýretiń de bar emes pe?

— Sol sýretimdi óte jaqsy kóremin, áje.

Ájesi Aıdanany alańǵa tigilgen kıiz úılerdiń birine bastap kirip, merekege arnalyp jasalǵan kójeden eki tostaǵan satyp alyp, nemeresimen birge otyryp ishti.

— Áje, burynǵy ata-babalarymyz da naýryz kójeni aqsha berip ishti me? — dep surady Aıdana. Balanyń sózi qulaǵyna shalynǵan soń, kóje satýshy sary kelinshek sasyp qaldy.

— Nemereńizdiń suraýy túpkirli eken! — dedi ol ájeıge.

— Biz bazarlap júrmiz, balam. Naýryz kójeni bazarda ǵana satady. Úıde jasalǵan kójeni ata-babalarymyz da, ázirge qazaqtar da satpaıdy, — dep túsindirdi ájesi nemeresine.

— Áje, naýryz kójeni qaıtip jasaıdy? — dedi Aıdana ózine túsiniksiz dúnıelerdi bile túskisi kelip.

— Jeti túrli taǵamnyń basyn qosyp jasaıdy.

— Ol qaısy?

— Sý, tuz, dán (arpa, bıdaı, tary, kúrish sıaqty), et-maı, súzbe-qurt, naryn, ýyz, kókónis — jeteý boldy ma, balam?

Aıdana saýsaqtaryn sanap otyrdy (ájesi oǵan onǵa deıin san, alty-jeti árip úıretip qoıǵan).

— Asyp ketti, — dep nemeresi tyrq-tyrq kúldi.

— Asqan joq. Ette maı bolady. Naryn dánge tán. Qurt súzbeden jasalady. Olardy qosyp sana. Ájesi de, Aıdana da qaıtalady. Bul joly durys shyqty.

Buryn da birneshe ret kórse de, alańdaǵy «Altyn adamǵa» qarap turyp, Aıdana ájesinen:

— Anaý kim? — dep surady oń qolymen nusqap.

— Qazaqtyń batyry bolǵan kisi.

— Ne istep batyr bolǵan?

— Elin, jerin, óziniń bala-shaǵalaryn jaýlardan qorǵaǵan.

— Ázir bar ma bul kisi?

— Joq, jaýlarmen soǵysyp júrip qaza bolǵan.        

Aıdananyń oıyna ne keldi eken? Kúrsindi. Úıge qaıtyp kele jatqanda, bir jer úıdiń qaqpasy astynan basyn shyǵaryp, kósheden ótken elge jaýtańdap qarap jatqan shynjyrlaýly qarasur ıttiń kózine Aıdananyń kózi tústi.

— Áje, ana ıt bizge nege qaraıdy? — dep surady.

— Óziń oılap kórshi, men aıtpaı turyp? — dedi ájesi.

Aıdana bir sát bógelip baryp:

— «Men de osy kisiler sıaqty dalaǵa shyǵyp júrsem-aý! Moınymnan temir baılap, qamap qoımasa she!» dep jatqan shyǵar ol ıt? — dep edi.

Ájesi qýanyp ketip, nemeresin qushaqtaı alyp, betinen meıirlene súıdi...

---