InfoHub Logo

Qazaq halqynyń basyna túsken qanshama qıynshylyqtardy bastan keshsek te, búginde biz baqytty da, máńgilik elmiz. Óıtkeni baqyt ta baǵasyn bilgenderdiń basynda turady. Óziniń «Ómir ótkelderi» degen suhbat kitabynda Elbasymyz N.Á.Nazarbaevta dál solaı aıtqan.

Sonaý qazaq handyǵy qurylǵan 550 jyldan beri ańsap, armandap kele jatyrǵan  ulttyq namys, ulttyq til, ulttyq dil  árıne ońaılyqpen kelgen joq. Dúnıe júzinde qanshama ult, qanshama til, qanshama din qorǵansyz kúıde joıylyp jatyr deseńizshi. Qashanda namysty qoldan bermeıtin qazaq degen órshil eldiń urpaqtary táýelsizdik týyn bıik ustap, jaýyna jaǵasyn jyrtqyzbaı ketti. Bizdiń handarymyz, batyrlarymyz, bılerimiz kórmegen osynaý baqytty kúnderdi olardyń urpaqtary, qazaq urpaqtary kórip jatyr. Qazaq búginde búkil álem tanyǵan baqytty da máńgilik el. Qazaqty álemge tanytqan ol árıne Elbasymyz, bizdiń tuńǵysh prezıdentimiz N.Á.Nazarbaev «Meniń taǵdyrym- baqytty taǵdyr. Mańdaıyma myna jaryq dúnıege tarıhtyń tar tusynda kelýdiń, aınalasy jarty ǵasyrdyń o jaq, bu jaǵynda búkil álemdi tóńkerip túsirerdeı ǵajap ózgeristerdi kórýdiń, sol uly istiń basynda turýdyń baqytyn jazǵan eken. Kóp nárseni kórdim, aldymnan talaı kedergiler de kezdesti. Olardyń keıbirin zaman qoıdy, keıbirin adam qoıdy. Sonyń bárinen de ótip búgingi kúnge jetip otyrmyn. Qazaqstan halqynyń álemdik órkenıet kóshine qýatty memleket kúıinde, halyqaralyq qoǵamdastyqtyń syıly múshesi retinde, búgingi baqytty, erteńgi eńseli el retinde qosylǵanyn kórip otyrmyn. Myń táýbe»,- deıdi Elbasymyz óz sózinde.

Qazaqstandy jalpy qazaq elin tar jol, taıǵaq keshýden  súırep shyqqan, máńgilik qazaq eline nyqtap ornalastyrǵan zor tulǵa ol- Elbasymyz. Qazaq eli ony sol úshinde qurmetteıdi. Qazaqstannyń halyq jazýshysy, jasy toqsannan asqan abyz aqsaqal Ábý Sársenbaev: «Súıinshi, halqym súıinshi! Nursultan  ulyma respýblıkamyzdyń 98 paıyzy daýys beripti. Aldyńnan  aq kún týǵaı, kúlli halyq súıiktisi, meniń parasatty ulym»,- dep óziniń júrekjardy lebizin bildirgen.

Ábý aǵamyzdaı uzaq jasaǵan daryndy qalamger Ázilhan Nurshaıyqovtyń «Zamandasqa  hat» atty tolǵaýy da kókiregi oıaý, kózi ashyq jandy oılandyrmaı qoımaıdy. «Nurekeńniń tarıh aldynda úsh erekshe eńbegi bar.

Birinshisi- Qazaqstandy Táýelsiz memleket etip qaıta qurǵany, tarıh tuǵyryna qondyryp, mereıli qatarǵa qosqany.

Ekinshisi- Táýelsiz memlekettiń ortalyǵy Astanany óz qolymen ornatqany.

Úshinshisi- Semeı atom polıgonyn óz Jarlyǵymen jaýyp, adamzatty atom ajalynan qutqaryp qalýǵa dúnıe júzinde birinshi bolyp ún kóterip, ózgelerge ónege kórsetkeni.

Al, Qazaqstan halqyna jasap kele jatqan ákelik qamqorlyǵy óz aldyna. Ony aıtyp taýysa almaısyń! Osylaı emes pe, zamandas!»

Solaı- deısiń Elbasyna  da, Ázilhan aǵaǵa da rıza kóńilmen.  Prezıdenttiń táýelsizdiktiń býyny bekimegen alǵashqy jyldaryndaǵy uıymdastyrýshylyq tapqyrlyǵy men qazaq naryǵynyń kezeń- kezeńmen ózgeshe bolýy ekonomıkalyq baǵytyn dál aıqyndaǵan kóregendigi týraly oılaısyń. Ulttyq bedeli erekshe tolǵandyrǵanyn, týǵan elin, ekonomıkalyq, ǵylymı jáne saıası salalarda damyǵan elderden kóp keıin qalǵan halqynyń alystan kókseýgirlengen bıikterdi barynsha qysqa merzimde ıgerýin qalaǵan, soǵan kúsh salǵan tulǵanyń damyly joq, qarbalas jyldarda talaı asýdy alyp úlgergenine qaıran qalasyń. «Ulttyq namys- uly  uǵym!» dep el jigerin qaıraǵany, «Qazaq dalasy- Uly túrki eliniń qara shańyraǵy», dep mártebeli tórimizdi aıqyndap bergeni, «El bolý úshin- ulttyq rýh, ulttyq qasıet jáne ultqa degen senim bolý kerek», dep qazaqty ózin qurmetteýge, ishteı tutasýǵa, bastapqy rýhanı qaınarlardan qaıta tárbıelenýge jumyldyrǵany, soǵan qol jetkizgeni úshin myń alǵys deısiń.

350 jyldan astam ýaqyt qazaqtar Reseı ımperıasynyń bodany bolyp kelgen. Onyń 70 jylynda KSRO quramyndaǵy ómirimiz ótti. Qazaqtyń tyń ıgerýi ıgilikpen qosa qasiretin alyp keldi. Sol tusta ata- babalarymyzdyń talaı qorymdary ysyrylyp, jermen  jeksen etildi. Qazir egistik retinde jyrtylyp jatqan jerdiń birazynda arýaqtardyń súıegi taptalyp jatyr. Qazaq úshin budan asqan qaıǵy bar ma?

Ol az bolǵandaı tyń ıgerý qasiretine tilden aıyrylý qasireti qosyldy. Muny M.S.Gorbachevtiń el basyna kelýi odan saıyn ýshyqtyryp jiberdi. Ol óziniń jańa saıasatyn júrgizýge kelgende odaqtas respýblıkalarmen sanasyp jatpady. Sóıtip qas- qaǵym sátte respýblıkany 20 jyldaı basqarǵan D.Qonaevty qyzmetinen aldy. Buǵan narazy bolǵan jastar «eń bolmasa bul qyzmetke qazaqstandyq arystar taǵaıyndalýy kerek edi»  degen uranmen beıbit sherýge shyqty. Keńester Odaǵy tusynda mundaı demokratıalyq sherý búkil tarıhta bolmaǵan. Sondyqtan ony áskerı kúshpen basyp janyshty. Qazaqtardyń qanǵa boıalǵandyǵy jaıly hattar dúnıe júzin sharlap ketti.

Iá, ótken ǵasyrdyń 90- jyldary asa aýyr kezeń boldy. Óndiris oshaqtary birinen soń biri jabylyp, jumysshylar dalada qalyp jatty. Jas memleketti qurýshy Kóshbasshy óz qyzmetinde qıyndyqtan soń ekinshi qıyndyqpen kúresýge májbúr boldy. Sonyń ózinde ol qınalǵan halyq aldyna shyǵyp, basý sózder aıtty. Ol shyn halyqshyl basshy bolatynyn sózimen de, isimen de dáleldep berdi. Sóıtip, alǵashqy básekeli jalpyhalyqtyq saılaýdyń ózinde N.Á.Nazarbaevtyń kandıdatýrasyn qoldaýshylar basym kópshilik boldy. Bul oǵan qýat berdi. Ult taǵdyryn moıynyna alǵan Kóshbasshy árdaıym jeńisker bolyp otyrdy.

Iá, búginde biz qyranymyz kókte qalyqtaǵan, baıraǵymyz bıikte jelbiregen táýelsiz de, máńgilik qazaq elmiz. Sonymen birge «2050» strategıasyn júzege asyrý úshin «Nurly jolǵa» túsken memleketpiz. Bul sekildi ult taǵdyryn shesher aýqymdy baǵdarlamalardyń avtory Elbasymyz Nursultan  Ábishuly ekeni barshamyzǵa aıan. Bilimdi, tájirıbeli jáne álem aldyndaǵy bedeli asa zor tulǵa N.Á.Nazarbaev biz úshin, qazaq úshin úlken maqtanysh.

Táýelsizdikke qol jetkizgen sátten bastap óz elin jarqyn bolashaqqa bastap kele jatqan Nursultan Nazarbaev syndy Uly kóshbasshysy bar Qazaq eli- az ýaqyt ishinde tarıhta buryn sońdy bolmaǵan tabystarǵa qol jetkizdi. Búgingi Qazaqstannyń basty maqsaty- ekonomıkasy damyǵan, básekelestikke qabiletti, eń aldymen 30 eldiń qatarynan kóriný. «Máńgilik Qazaqstan» jobasy osy maqsatqa jetkizetin Uly bastama. Aǵymdaǵy jyldyń 17 qańtaryndaǵy Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń Qazaqstan Halqyna arnalǵan Joldaýy osydan bir jyl buryn Elbasy ózi jarıa etken  elimizdiń  2050 jylǵa deıingi damýynyń jańa saıası baǵdaryn, ıaǵnı, Qazaqstandyq damýdyń baǵyt- baǵdaryn aıqyndap berdi. «Máńgilik Qazaqstan» jobasy, el tarıhyndaǵy biz aıaq basatyn jańa dáýirdiń kemel kelbeti. Strategıany múltiksiz oryndaý, emtıhannan múdirmeı ótý- ortaq paryz, abyroıly mindet!,- dep atap ótti Elbasy óz joldaýynda. Elbasy joldaýynda elimizdiń ekonomıkasyn, shaǵyn bıznestiǵ áleýmettik salany  damytý. Qazaqstan ǵylymynyń áleýetin arttyrý, ulttyq bilim berýdiń sapasyn jaqsartý, ınfroqurylymdyq úsh taǵannyń qarqyndy damýy budan ózge de mańyzdy máseleler sóz etildi. «Táýelsizdikke qol jetkizgenne góri, ony ustap turý áldeqaıda qıyn. Bul- álem keńistiginlegi ǵumyr keshken talaı halyqtyń basynan ótken tarıhı shyndyq. Ózara alaýyzdyq pen jan- jaqqa tartqan berekesizdik talaı eldiń taǵdyryn qurdymǵa jibergen. Tirshilik tezine tótep bere almaı jer betinen ult retinde joıylyp ketken elder qanshama. Biz ózgeniniń qateliginen, ótkenniń taǵylymynan sabaq ala bilýge tıispizú Ol sabaqtyń túıini bireý ǵana- Máńgilik el bizdiń qolymyzda. Ol úshin ózimizdi qamshylap, udaıy alǵa umtylýymyz kerek. Baılyǵymyz da, baqytymyz da bolǵan Máńgilik Táýelsizdigimizdi kózdiń qarashyǵyndaı saqtaı bilýimiz kerek». Elbasy joldaýynda aıtylǵan osy bir sózder árbir sanaly azamattyń janyn tebirenteri sózsiz. El men til egiz uǵym. Máńgilik sózi babalardan mıras bolyp kele jatqan máńgi ólmeıtin asyl qazynamyzdyń biri- ana tilimen de tyǵyz baılanysty. Olaı bolsa, máńgilik eldiń onymen qatar jasap, birge damıtyn máńgilik tili bolý shart. Ol- memlekettik til- qazaq tili. Memlekettik tildi damytý jónindegi keshendi sharalardy júzege asyrý elimizde tabandylyqpen jasalyp keledi. Memleketik til damytýǵa jyl saıyn mıllıondaǵan  qarjy bólinedi.

Elbasy óz Joldaýynda memlekettik til salasynda jetken jetistikterimizge toqtala kelip, endi eshkim ózgerte almaıtyn bir aqıqat bar! Ana tilimiz máńgilik elimizben birge Máńgilik til boldy. Ony daýdyń taqyryby emes, ulttyń uıytqysy ete bilgenimiz jón dep oı túıdi. Olaı bolsa, ana tilimizdi- máńgilik til etý óz qolymyzda. Aldyǵa qoıǵan uly maqsattary bar, erteńine senimmen qaraıtyn, jastary alǵyr, jańalyqqa jany qushtar, rýhy bıik el ǵana máńgilik el bolyp ǵasyrlar boıy jasaıdy. Olaı bolsa, Elbasy salǵan sara joldan taımaıyq, eldigimiz ben týǵan tilimiz máńgilik jasaı bersin! 

Esenbaeva Bagıla Aýezhanovna

---