Urpaq-tirshiliktiń jalǵasy
Sabaqtyń maqsaty: «Urpaq - tirshiliktiń jalǵasy»
Bilimdilik: «Urpaq - tirshiliktiń jalǵasy» degen uǵymnyń mánin túsinýin qamtamasyz etý. Janýarlardyń kóbeıý tásilderi týraly túsinik berý.
Damytýshylyq: Oı - órisin, til baılyqtaryn damytý, óz oılaryn tolyq jetkize bilýge jeteleý.
Tárbıeliligi: tabıǵatty, ańdardy qorshaǵan ortany qorǵaýǵa, aıalaýǵa, súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Ádisi: túsindirý, suraq - jaýap, oıyn, sáıkestendirý.
Kórnekiligi: qustardyń, úı janýarlarynyń sýretteri.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
2. Psıhologıalyq daıyndyq
Muǵalim: Qara dostar jan - jaqqa,
Daıynbyz ba, sabaqqa?
Ornynda ma qarańdar,
Kitap, dápter, qalamdar?
Oqýshylar: Synybymyz tap - taza,
Kitap, dápter, taqtada.
Denemizdi jınaqtap,
Otyraıyq partaǵa.
- Jaqsy balalar. olaı bolsa úı tapsyrmasyna kóshelik.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
- Úıge berilgen tapsyrma: «Ár qusqa óz tumsyǵy qajet» mazmunyn suraý.
- Oqýshylardyń daıyndap kelgen qosymsha jumystaryn tyńdaý.
- Sonymen balalar, qustarǵa tumsyǵy ne úshin qajet eken?
qoregin jeıdi
jyrtqysh ańdardyń etin julyp jeıdi.
uıa jasaıdy
jaýynan qorǵanady
İİİ. Jańa sabaq:
- Balalar qazir jańa sabaqtyń taqyrybyn bilý úshin myna ekranǵa nazar aýdaraıyq.
- Ekranda ne berilgen? ( rebýs )
- Rebýsty sheshsek jańa sabaǵymyzdyń taqyryby shyǵady.
- Balalar, qalaı oılaısyńdar «Urpaq - tirshiliktiń jalǵasy» degen sózdi qalaı túsinesińder? ( óz oılaryńdy aıtyp kórińdershi )
- Durys aıtasyńdar. men senderdiń sózderińdi tolyqtyra túseıin.
* Muǵalimniń kirispe sózi:
- Balalar, mysaly býnaqdeneler men, kóptegen qustar, jorǵalaýshylar tipti aıý sıaqty iri ańdar da qorektenedi. Shybyn, taraqan sıaqtylardy úıge kirip mazalaıtyndardy adam kóptep qurtady. Soǵan qaramastan olar tabıǵatta qaptap júredi.
Ańshylar aýlasa da, jyrtqyshtar ustap jese da býnaqdenelilerden basqada janýarlar da barshylyq.
Bul janýarlar múldem quryp ketpeı tirshiligin jalǵastyratyn sebebi – urpaq beredi, ıaǵnı kóbeıedi.
Mysaly: Úı janýarlary sıyrdyń - buzaýlaıtynyn, ıttiń – kúshikteıtinin, taýyqtyń balapan basyp shyǵaratynyn t. b. biz bilemiz.
«Urpaq - tirshiliktiń jalǵasy» degen óte durys tujyrym deımiz ǵoı. Bul tujyrymnyń durys ekenine myna «Tirshilikti tanyp bil» vıdeosyn muqıat zerdelep, oılasań senderdiń de kózderiń jetedi.
- Nazarymyzdy ekranǵa aýdaraıyq. (vıdeo kórsetiledi )
* Shybyn, kóbelek, balyq, tasbaqa t. b. urpaq ákelýin túsindire otyrý.
- Ekrannan (slaıdtan) janýarlardyń balalarymen júrgenderin kórsete otyryp, túsindirý.
- Baqa men balyq jumyrtqasyn ýyldyryq deıdi. Olar ýyldyryǵyn sýǵa shashady.
- Dernásil dep - jándikter men janýarlardyń bir kezde jumyrtqadan jaryp shyqqan, áli eseıip óspegen balasyn aıtady.
- Qanqyz ben Kolorad qońyzy jaıynda túsindirý.
- Kesirtke men jylan jumyrtqasyn kún kózi jaqsy qyzdyratyn jerge salady.
- Dala qustary da, úı qustary da balapandaryn jaýlarynan, óz balalaryna qamqorlyq jasaıdy. Kóktemde mal tóldeıdi. Olardy arnaýly qorada tóldetedi.( sıyr buzaýymen) Kıik laǵyn shóbi sırek, yq jerde týady. Laǵy tek mamasy kelgende ǵana ornynan turady. Laqtyń túsi shóppen, butamen uqsas keledi.
- Kıiktiń laǵyn «quralaı» deıdi.
- Túlkiniń balasyn - jaýtań deıdi. Túlki balasyn tyshqan aýlaýǵa úıretýge alyp shyqty.
- Bulannyń balasyn - buzaýqa. Bulanda balasyn sýǵa túsip kórshi, salqyndaısyń, shybyn - shirkeı mazalamaıdy dep jatyr.
- Búrkit ta balasyn qaýyrsyny qataıǵanda balapandaryn ushýǵa, azyqtaryn taýyp jeýge, jaýlarynan saqtanýǵa úıretedi.
- Endeshe balalar, qazir «Oılan, tap!» tapsyrmasyn oryndap jibereıik. Sútqorektilerdiń balalaryn ataıyq:
Sıyr balasy - buzaý, jylqy - qulyn, qoı - eshki, túıe - bota, jolbarys - alan, ıt - kúshik, mysyq - marǵaý.
- Óte jaqsy balalar!
İÚ. Oqýlyqpen jumys: 97 - 98 bet.
- Kezek - kezek barlyq oqýshyǵa oqytý, tizbekteı oqytý, mazmunyn suraý.
Ú. Sergitý sáti: «Shójelerim» óleńiniń yrǵaǵymen boıymyzdy sergiteıik.
Úİ. Oı qozǵaý. 98 bettegi sýretti paıdalanyp «Urpaq – tirshiliktiń jalǵasy» atty taqyrypta áńgime qurastyryp óz oıymyzdy aıtyp kóreıikshi.
- Kóktem ýaqytynda úı qustary balapan shyǵarady. Adamdar olarǵa uıa jasaıdy. Jumyrtqa basqan taýyqqa jem beredi. Ydysqa sý quıyp, aldyna qoıady. Uıa mańyn tazalaıdy. Keıin balapandardy da kútip, qorektendiredi. Taýyq balapanyn 1 aı basady n/e 21 - 26 táýlik.
Sonda eresek janýar ( jándik) kóbeıgende balalary týady, ol eseıip er jetedi de, sol áýelgi eresek janýar ( jándikteı ) bop ósip shyǵady. Mysaly: kóbelek qaratorǵaıdyń aýzyna túsip joq bolsa da, onyń artynda «balalary» sol kóbelekteı bolyp ósedi de, dál óziniń anasyndaı tirshilik ete beredi. Mine, Urpaq - tirshiliktiń jalǵasy bolatyn osy.
Úİİ. Syzbamen jumys. ( aldaryna birdeı syzba taratylady)
Muǵalimniń kómegimen birge oryndaý.
1. Jumyrtqa - dernásil - qýyrshaq - ımago (ıaǵnı ol eresek kúıge aınalýy)
2. Jumyrtqa - dernásil - qýyrshaq - ımago (ıaǵnı ol eresek kúıge aınalýy)
3. ýyldyryq - dernásil (shabaq)- balyq
4. jumyrtqa - dernásil - baqa
5. jumyrtqa - balapan - qus.
Úİİİ. Qorytyndy:
- Balalar osy syzbada óz balasyna qandaı janýarlar toby óz balasyna qamqorlyq jasaı almaıdy?
- Nelikten?
* 99 bettegi myna janýarlar toby óz urpaǵyna qamqorlyq jasaı alady ma?- Qalaı?- Baqylap, baıqaǵandaryń bar ma? (óz oılary)
- Jylqy balasyn 10 aı kóteredi. Qoı 5 aı.
- Jaqsy balalar men oılaımyn biz búgingi sabaqtan biraz maǵlumattar oıymyzǵa túıindedik dep. Janýarlardyń óz tirshiligi úshin beıimdilikteri óte kóp. Bárin aıtyp taýysý qıyn. Sondyqtan da biz olardy tanyp, bilim qana qoımaı olarǵa qamqorlyq jasaýymyz qajet.
- Búgingi kúnge rızasyńdar ma?
- Búgingi sabaqqa rızasyńdar ma?
- Búgingi kelgen qonaqtarǵa rızasyńdar ma?
İH. Júrekten - júrekke. Rızamyn búginge, rızamyn sabaqqa, rızamyn, búgingi qonaqqa!
H. Úıge tapsyrma: 97 - 99 bet oqyp mazmunyn aıtý. 100 bettegi kókshegirtke, qoıandy mysalǵa alyp «urpaq tirshiliktiń» jalǵasy ekenin túsindirip kelesińder.
Hİ. Baǵalaý (maqtaý, madaqtaý arqyly)
Bilimdilik: «Urpaq - tirshiliktiń jalǵasy» degen uǵymnyń mánin túsinýin qamtamasyz etý. Janýarlardyń kóbeıý tásilderi týraly túsinik berý.
Damytýshylyq: Oı - órisin, til baılyqtaryn damytý, óz oılaryn tolyq jetkize bilýge jeteleý.
Tárbıeliligi: tabıǵatty, ańdardy qorshaǵan ortany qorǵaýǵa, aıalaýǵa, súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Ádisi: túsindirý, suraq - jaýap, oıyn, sáıkestendirý.
Kórnekiligi: qustardyń, úı janýarlarynyń sýretteri.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
2. Psıhologıalyq daıyndyq
Muǵalim: Qara dostar jan - jaqqa,
Daıynbyz ba, sabaqqa?
Ornynda ma qarańdar,
Kitap, dápter, qalamdar?
Oqýshylar: Synybymyz tap - taza,
Kitap, dápter, taqtada.
Denemizdi jınaqtap,
Otyraıyq partaǵa.
- Jaqsy balalar. olaı bolsa úı tapsyrmasyna kóshelik.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
- Úıge berilgen tapsyrma: «Ár qusqa óz tumsyǵy qajet» mazmunyn suraý.
- Oqýshylardyń daıyndap kelgen qosymsha jumystaryn tyńdaý.
- Sonymen balalar, qustarǵa tumsyǵy ne úshin qajet eken?
qoregin jeıdi
jyrtqysh ańdardyń etin julyp jeıdi.
uıa jasaıdy
jaýynan qorǵanady
İİİ. Jańa sabaq:
- Balalar qazir jańa sabaqtyń taqyrybyn bilý úshin myna ekranǵa nazar aýdaraıyq.
- Ekranda ne berilgen? ( rebýs )
- Rebýsty sheshsek jańa sabaǵymyzdyń taqyryby shyǵady.
- Balalar, qalaı oılaısyńdar «Urpaq - tirshiliktiń jalǵasy» degen sózdi qalaı túsinesińder? ( óz oılaryńdy aıtyp kórińdershi )
- Durys aıtasyńdar. men senderdiń sózderińdi tolyqtyra túseıin.
* Muǵalimniń kirispe sózi:
- Balalar, mysaly býnaqdeneler men, kóptegen qustar, jorǵalaýshylar tipti aıý sıaqty iri ańdar da qorektenedi. Shybyn, taraqan sıaqtylardy úıge kirip mazalaıtyndardy adam kóptep qurtady. Soǵan qaramastan olar tabıǵatta qaptap júredi.
Ańshylar aýlasa da, jyrtqyshtar ustap jese da býnaqdenelilerden basqada janýarlar da barshylyq.
Bul janýarlar múldem quryp ketpeı tirshiligin jalǵastyratyn sebebi – urpaq beredi, ıaǵnı kóbeıedi.
Mysaly: Úı janýarlary sıyrdyń - buzaýlaıtynyn, ıttiń – kúshikteıtinin, taýyqtyń balapan basyp shyǵaratynyn t. b. biz bilemiz.
«Urpaq - tirshiliktiń jalǵasy» degen óte durys tujyrym deımiz ǵoı. Bul tujyrymnyń durys ekenine myna «Tirshilikti tanyp bil» vıdeosyn muqıat zerdelep, oılasań senderdiń de kózderiń jetedi.
- Nazarymyzdy ekranǵa aýdaraıyq. (vıdeo kórsetiledi )
* Shybyn, kóbelek, balyq, tasbaqa t. b. urpaq ákelýin túsindire otyrý.
- Ekrannan (slaıdtan) janýarlardyń balalarymen júrgenderin kórsete otyryp, túsindirý.
- Baqa men balyq jumyrtqasyn ýyldyryq deıdi. Olar ýyldyryǵyn sýǵa shashady.
- Dernásil dep - jándikter men janýarlardyń bir kezde jumyrtqadan jaryp shyqqan, áli eseıip óspegen balasyn aıtady.
- Qanqyz ben Kolorad qońyzy jaıynda túsindirý.
- Kesirtke men jylan jumyrtqasyn kún kózi jaqsy qyzdyratyn jerge salady.
- Dala qustary da, úı qustary da balapandaryn jaýlarynan, óz balalaryna qamqorlyq jasaıdy. Kóktemde mal tóldeıdi. Olardy arnaýly qorada tóldetedi.( sıyr buzaýymen) Kıik laǵyn shóbi sırek, yq jerde týady. Laǵy tek mamasy kelgende ǵana ornynan turady. Laqtyń túsi shóppen, butamen uqsas keledi.
- Kıiktiń laǵyn «quralaı» deıdi.
- Túlkiniń balasyn - jaýtań deıdi. Túlki balasyn tyshqan aýlaýǵa úıretýge alyp shyqty.
- Bulannyń balasyn - buzaýqa. Bulanda balasyn sýǵa túsip kórshi, salqyndaısyń, shybyn - shirkeı mazalamaıdy dep jatyr.
- Búrkit ta balasyn qaýyrsyny qataıǵanda balapandaryn ushýǵa, azyqtaryn taýyp jeýge, jaýlarynan saqtanýǵa úıretedi.
- Endeshe balalar, qazir «Oılan, tap!» tapsyrmasyn oryndap jibereıik. Sútqorektilerdiń balalaryn ataıyq:
Sıyr balasy - buzaý, jylqy - qulyn, qoı - eshki, túıe - bota, jolbarys - alan, ıt - kúshik, mysyq - marǵaý.
- Óte jaqsy balalar!
İÚ. Oqýlyqpen jumys: 97 - 98 bet.
- Kezek - kezek barlyq oqýshyǵa oqytý, tizbekteı oqytý, mazmunyn suraý.
Ú. Sergitý sáti: «Shójelerim» óleńiniń yrǵaǵymen boıymyzdy sergiteıik.
Úİ. Oı qozǵaý. 98 bettegi sýretti paıdalanyp «Urpaq – tirshiliktiń jalǵasy» atty taqyrypta áńgime qurastyryp óz oıymyzdy aıtyp kóreıikshi.
- Kóktem ýaqytynda úı qustary balapan shyǵarady. Adamdar olarǵa uıa jasaıdy. Jumyrtqa basqan taýyqqa jem beredi. Ydysqa sý quıyp, aldyna qoıady. Uıa mańyn tazalaıdy. Keıin balapandardy da kútip, qorektendiredi. Taýyq balapanyn 1 aı basady n/e 21 - 26 táýlik.
Sonda eresek janýar ( jándik) kóbeıgende balalary týady, ol eseıip er jetedi de, sol áýelgi eresek janýar ( jándikteı ) bop ósip shyǵady. Mysaly: kóbelek qaratorǵaıdyń aýzyna túsip joq bolsa da, onyń artynda «balalary» sol kóbelekteı bolyp ósedi de, dál óziniń anasyndaı tirshilik ete beredi. Mine, Urpaq - tirshiliktiń jalǵasy bolatyn osy.
Úİİ. Syzbamen jumys. ( aldaryna birdeı syzba taratylady)
Muǵalimniń kómegimen birge oryndaý.
1. Jumyrtqa - dernásil - qýyrshaq - ımago (ıaǵnı ol eresek kúıge aınalýy)
2. Jumyrtqa - dernásil - qýyrshaq - ımago (ıaǵnı ol eresek kúıge aınalýy)
3. ýyldyryq - dernásil (shabaq)- balyq
4. jumyrtqa - dernásil - baqa
5. jumyrtqa - balapan - qus.
Úİİİ. Qorytyndy:
- Balalar osy syzbada óz balasyna qandaı janýarlar toby óz balasyna qamqorlyq jasaı almaıdy?
- Nelikten?
* 99 bettegi myna janýarlar toby óz urpaǵyna qamqorlyq jasaı alady ma?- Qalaı?- Baqylap, baıqaǵandaryń bar ma? (óz oılary)
- Jylqy balasyn 10 aı kóteredi. Qoı 5 aı.
- Jaqsy balalar men oılaımyn biz búgingi sabaqtan biraz maǵlumattar oıymyzǵa túıindedik dep. Janýarlardyń óz tirshiligi úshin beıimdilikteri óte kóp. Bárin aıtyp taýysý qıyn. Sondyqtan da biz olardy tanyp, bilim qana qoımaı olarǵa qamqorlyq jasaýymyz qajet.
- Búgingi kúnge rızasyńdar ma?
- Búgingi sabaqqa rızasyńdar ma?
- Búgingi kelgen qonaqtarǵa rızasyńdar ma?
İH. Júrekten - júrekke. Rızamyn búginge, rızamyn sabaqqa, rızamyn, búgingi qonaqqa!
H. Úıge tapsyrma: 97 - 99 bet oqyp mazmunyn aıtý. 100 bettegi kókshegirtke, qoıandy mysalǵa alyp «urpaq tirshiliktiń» jalǵasy ekenin túsindirip kelesińder.
Hİ. Baǵalaý (maqtaý, madaqtaý arqyly)
You Might Also Like
