InfoHub Logo

«Ustaz aty - bıik, ári máńgilik» sebebi, búldirshin jas urpaqty tárbıeleıtin ustaz. Muǵalim mamandyǵy – barlyq mamandyqtyń atasy. Ol - barlyq mamandyqtyń kóshbasshysy. Ustaz - bul árdaıym úlken áriptermen jazylýǵa tıis kóp maǵynaly sóz dep oılaımyn. Óıtkeni, osy sózde qanshama maǵyna, qanshama mán jatyr. Ustaz - óziniń shákirti bilimdi, jan-jaqty damyǵan, adamgershiligi mol shákirt bolyp ósýine qanshama ter tógip, aıanbaı eńbek etedi. Adamnyń adam bolyp qalyptasýyna ata-analarmen qatar muǵalimniń de róli de óte zor.

Muǵalimdik mamandyq - bul adamtaný, adamnyń kúrdeli jáne qyzyqty, shym-shytyryǵy mol rýhanı jan dúnıesine úńile bilý dep adamnyń ómir boıy bilim alyp, ony shákirtine jetkize aıtyp berý bul ustazdyq qasıettiń eń joǵarǵy jetistigi bolyp tabylady. Málik Ǵabdýllın sózderine súıensek «muǵalim óziniń bilimdiligimen, júris-turysymen jaıdary minezimen, tipti syrt pishini, kıgen kıimi de oqýshysyna jaqsy maǵynada qatty áser etedi degen eken. Árıne ár ustaz óz isiniń jaýaptysy bolǵandyqtan barynsha eńbek etedi. Sondyqtan da qazirgi tańda elimizdiń san-sanaly ómirine belsene aralasatyn jas urpaqty tárbıeleý bilim salasynda qyzmet etip júrgen ustazdarǵa zor mindet júktelip otyr. Onyń ózindik sebepterin kúnbe-kún ómir talaby kórsetip otyr, ıaǵnı táýelsiz memleketimizdiń dúnıe júziniń aldyńǵy qatarly damyǵan elderimen ıyqtas kóriný úshin bilimdi tereń meńgergen, belsendi, qabiletti, izdengen ustazdar qajet ekeni málim. Osyǵan baılanysty bilim berý salasynda bilim berý mazmunyn jetildirý, jańa oqý josparyna kóshý, jańa ádis-tásilderdi engizý sıaqty jetistikterge qol jetkizip otyr.

HHİ ǵasyr - qatań báseke ǵasyry. Elbasy halyqqa arnalǵan joldaýynda «HHİ ǵasyrda bilimin damyta almaǵan eldiń tyǵyryqqa tireleri anyq. Osy zamanǵy bilim berý júıesinsiz ári alysty barlap, keń aýqymdy jańasha oılaı biletin osy zamanǵy basqarýshylarsyz biz ınovasıalyq ekonomıka qura almaımyz degen bolatyn. Qashan da bilimdi urpaq - bolashaǵymyzdyń kepili. Egemendi elimizdiń taǵdyry - jas urpaqtyń taǵdyry - búgingi ustazdardyń qolynda. Psıhologtar «ustanym» uǵymyn adamnyń is-áreketke beıimdiligimen baılanystyrady. Sosıologtar ony negizgi qundylyq esebinde atap kórsetedi. Muǵalimniń ustanymy onyń kózqarastaryn qalyptastyrý barysyna zor yqpal etedi, al kózqarasy belgili bir sheshimderdiń qabyldanýy men synyptaǵy is-áreketterdi túsindirý kózi bolyp tabylady. Sondyqtan kez kelgen muǵalimniń oqytý quraldary onyń óz boljamdarynyń, bilimi men ustanymynyń, kózqarastarynyń jıyntyǵynan turýǵa tıis. Bul elementterdiń barlyǵyn jınaqtasaq, jeke tulǵanyń erekshe «bilim berý syzbalary» qurylyp, muǵalimniń ustanymy-onyń kózqarasy, qabyldanǵan sheshimniń jáne is-árekettiń negizi bolyp tabylady. Alaıda, tamyry tereńge ketken ustanymdar muǵalimniń jańashyl ıdeıalardy qabyldaý qabiletin shekteýi múmkin. Eger de daıyn bilim beretin «dástúrli» stılmen oqytatyn muǵalimder synı turǵydan oılaý qabiletteri damyǵan oqýshylardy qalyptastyrǵylary kelse, ózderiniń de synı turǵydan oılaý qabiletterin damyta otyryp, jańashyl ıdeıalarǵa kóńil kókjıegin ashýlary kerek. ( muǵalimge arnalǵan nusqaýlyq 7 bet.)

Bilim berý úrdisin zaman talabyna saı jaqsartýdyń taǵy bir joly ınovasıa ıaǵnı, bilim alýdaǵy jańalyqtardy úıretý, qabyldaý, baǵalaý, qoldaný úrdisin basqarý. Qazirgi tańda zaman talabyna saı pán muǵalimi ǵana bolý az, muǵalim – ustaz ınovator, ınnotehnık bolýy tıis. Muǵalim ózi ınnotehnık (ınovasıalyq tehnologıalardy jetik meńgergen pedagog) dárejesine kóterilý úshin ınovasıalyq tehnologıalardy meńgerý kerek, sodan keıin pán boıynsha qandaı taqyrypta paılaný kerektigine tıimdi zertteý júrgizedi. Iaǵnı árbir ınovasıalyq tehnologıalardy meńgeredi, meńgergennen soń sabaq barysynda qoldaný ótkizedi. Sabaq ustazdyń kóp izdenýimen, kóp eńbek etýinen týatyn pedagogıkalyq shyǵarma. Sabaq ústinde nebir kúrdeli qıyndyqtar, ártúrli sıtýasıalar kezdesedi. Sheber ustaz sonyń bárine tótep berip, eshqandaı áreketke jol bermeı, sabaq úrdisin túrlendirip otyrý kerek. Qazirgi qoǵamdaǵy muǵalim –jeke kózqarasy bar, soǵan qaraı jigerli tulǵa, zertteýshilik, oıshyldyq, shyǵarmashylyq qasıeti bar, ári oqýshysyn osy qasıetter arqyly óz betinshe oqyp, izdenip keńeıtilgen bilim alýǵa úırete alatyn maman bolýy tıis dep oılaımyn. «Ustazdyq etken jalyqpas, úıretýden balaǵa» -dep Abaı atamyz aıtqandaı, ustaz eńbeginiń qyr-syry mol, qıyn da jaýapty, shyǵarmashylyq eńbek ekendigin barshamyz moıyndaımyz. Ustaz joly qıynyraq basqadan, Syrlary mol áli syrtqa shashapaǵan. Sharshasa da osy joldyń boıynda, Qandaı jaqsy shyn baqytyn tapsa adam, - dep aqyn jyrlaǵandaı «Ustaz - aty bıik, ári máńgilik»,- deı kele ustaz eńbegin qurmettep baǵalaı bileıik, - dep óz oıymdy aıaqtaǵym keledi.

---