InfoHub Logo

Taqyryby: § 21. Vırýstar – tirshiliktiń jasýshasyz túri.

Maqsaty: Oqýshylardyń vırýs týraly tómengi klastan biletinderin eske túsire otyryp vırýs qurylysy, tiri organızmderdi ýlandyrý joldary, bakterıofag, vırýs arqyly taralatyn aýrý túrleri týraly maǵlumat berý.
Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń prokarıottar, eýkarıottar jáne jasýshasyz tirshilik qurylymy týraly bilimderin damyta jetildire túsý.
Tárbıeliligi: 1. Oqýshylardy óz betimen izdenip oqýǵa tárbıeleý
2. Salaýatty ómir saltyn ustanýǵa baǵyttaý.
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Ótkizý ádisi: suraq – jaýap, túsindirý, deńgeılik tapsyrmalar, test jumysy
Ótý barysy:
1. Uıymdastyrý
2. Úı tapsyrmasyn suraý
3. Jańa sabaq
4. Bilimdi jetildirý
5. Bilimdi bekitý
6. Qorytyndylaý
7. Úıge tapsyrma
8. Baǵalaý

II. Úı tapsyrmasyn suraý.
Taqyryby: Qarapaıym qurylysty alǵashqy organızmder
Berilgen №2 tapsyrma aýyzsha tekserý.
Qosymsha mıkrobıologıa, bakterıa, kók - jasyl baldyrlar týraly málimetter

III. Jańa sabaq
Sabaq jospary:
1. Vırýs qurylysy
2. Bakterıofag
3. Aýrý túrleri

Oı qozǵaý bólimi
Ne bilemin?
Úırendim
Bilgim keledi

D. I. Ivanovskıı – vırýsologıa ǵylymynyń negizin qalaýshy.
Ý. Stenlı krıstaldardyń temeki teńbeli vırýstarynyń shoǵyrlanǵan jıyntyǵy ekenin tapty.
Vırýs (latynsha «virus») ý degen uǵym.
Qurylysy:
1. Nýkleoprotendter ( DNK nemese RNK)
2. Kapsıdterden (qabyqsha)
Vırýstardyń omyrtqalylardy 500-deı, ósimdikterdi 300-deı ýlandyratyn túri bar.
Bakterofag – bakterıalardy zaqymdap, eritip jiberetin vırýstar. Ony 1935 jyly F. Týort sıpattap jazdy.
Vırýs arqyly taralatyn aýrý túrleri: tumaý, aýsyl, polıomıelıt, qutyrý, sheshek.
Bakterıa jáne vırýs arqyly taralatyn aýrý túrlerin tablısa arqyly kórsetý.

Bilimdi jetildirý:
1. Qosymsha materıaldar
2. Deńgeılik tapsyrmalar:
1 - deńgeı. Bıologıalyq dıktant
2 - deńgeı. Venn dıagramsy
3 - deńgeı. Test jumysy
Bilimdi bekitý:
1. Perfekartamen jumys
2. Aýyzsha test jumysy (UBT suraqtary)
3. Táýelsizdiktiń 20 jyldyǵyna tapsyrma
Qorytyndylaý:
1. Mıkrobıologıa ǵylymy neni zertteıdi?
2. Vırýstardyń qurylysy qandaı? Bakterıofag degenimiz ne?
3. Vırýstar arqyly qandaı aýralar taralady?

Úıge tapsyrma: § 21; referat

Bıologıalyq dıktant
Iadrosy tolyq jetilgen jasýshaly organızmder........................ ıadrosy jetilmegen jasýshaly organızmder.................... dep atalady.
................. - tiri organızmderdiń jasýshasyz tirshilik ıesi.
Onyń qurlysy............... jáne............... turady.
Bakterıofagtardy alǵash ret 1915 jyly................... sıpattap jazdy. Temeki japyraǵynda vırýs bólshekterdiń alty qyrly...................... pishindi shoǵyr túzedi.

Test jumysy
1. Hromosomadaǵy qurylys qyzmetin atqaratyn nárýyz.
2. DNK jipshelerinen turatyn sozylyńqy deneshik.
3. Lızasomany ashqan.
4. Endoplazmalyq tordy ashqan
5. Nárýyz molekýlasyn ashqan.
6. Nárýyz quramyna qandaı top kiredi.
7. «Oraq pishindi jasýshaly anemıany» ashqan
8. DNK molekýlasynyń qurylymdyq modelin jasaǵan.
9. DNK molekýlasyn eki eselený joldaryn ashqan.
10. DNK eki eselenýine qatysatyn ferment