Halqymyz jete bilgen arman
Biz bárimiz bir atanyń – qazaq halqynyń ulymyz. Bárimizdiń de týǵan jerimiz bireý: ol - qasıetti qazaq dalasy. Bul dúnıede bizdiń bir ǵana. Otanymyz bar: ol - táýelsiz Qazaqstan.
N. Á. Nazarbaev
Elimiz san ǵasyrlyq qıyn-qystaý joldan, tar jol taıǵaq keshýden ótip, táýelsiz elder tizimine qosylǵanyna mine bıyl 30 jyl. Árıne, táýelsizdik qazaq halqyna ońaı jolmen kelgen joq. Onyń tarıhy tereńde jatyr. Sonaý yqylym zamanda, aq bilektiń kúshi, aq naızanyń ushy synǵa túsken ýaqytta, ıaǵnı, Ábilqaıyr handyǵynan irgesin bólgen Kereı men Jánibek sultannyń bar qazaqtyń basyn qosyp, bir shatyrdyń astyna biriktirip Shý boıy men Qozybas mańynda eń alǵashqy erkindiktiń aq jalaýyn tikkennen bastaý alady. Kúni-túni bostandyqty joǵaltpaıyq dep, jan-jaqtan qyspaqqa alǵandarǵa toıtarys bere otyra, qazaqtyń táýelsizdigin joǵaltpaı saqtaýmen boldy. Dúnıege kelgen ul, qyzdaryn batyrlyqqa, jaýyngerlikke tárbıelegen. Jaýyna qatal, dosyna adal bolýǵa tárbıelegen. Jaý kelgende jumylǵan judyryqtaı biÁdebı kitaptarrigip, uldarymyz atqa qonyp, eldiń táýelsizdigin saqtaǵan erlikteri bizge amanat bolyp jetken.
Ult bolyp qalyptasýymyzǵa basshylarymyzdyń da qosqan úlesi mol. Sol kezdegi dana, aqyldy, erjúrek handarymyz otyrǵan taǵyn emes, qol astyndaǵy eliniń bolashaǵyn, taǵdyryn oılaǵan. Qysylǵanda hannyń janynan ataqty sózge sheshen, dilmar, aıtqan sózi súıekke jeterlikteı, dana bılerimiz hanǵa óziniń aqyldaryń aıtqan.
Qazaqtyń jazıraly keń dalasy, ushqan qustyń qanaty talarlyq osynaý ulan-ǵaıyr dalaǵa ıelik etken qazaq halqyna kórealmaýshylyqpen qaraǵandar da bolǵany ras. Aırandaı uıyp otyrǵan tatýlyǵymyzǵa iritki salyp, táýelsizdigimizden aıyrmaq boldy. Osyndaı el basyna qaýyip tóngen shaqta batyrlarymyzdyń jasaǵan erlikteri bizge úlgi. Qazaqty jaýdan arashalaǵan batyrlardyń erligi týraly dástúrli tarıhı jyrlar Isataı, Mahambetke baılanysty muralar, Reseı patshasynyń otarlaý saıasatyna qarsy kóterilgen ult-azattyq qozǵalystyń basty keıipkerleri týraly jyr-dastandar bizdiń ulttyq sana-sezimimizdi kóteredi. Jaýyn torǵaıdaı tozdyryp, tarydaı shashyp, irimshikteı iritken, qoqńdap qońqyldaǵan Qoqanmen de, qalyń qara Qytaımen de, ormandaı oryspen de til tabysqan babamyzdyń danalyǵynyń arqasynda, osy biz ómir súrip otyrǵan aıaýly Otan- Qazaqstan jeri sol babalardyń saqtap qalǵan, bizge qaldyrǵan asyl murasy ekeni sózsiz.
Aıdyn shalqar, kúmis sýly bulaǵym,
Jasyl –jelek at kórinbes quraǵym.
Myńǵyrǵan mal dalasynda jaıylǵan,
Babalardyń bolǵan sondaı turaǵy.
Buhar, Qoqan bul baılyqqa qyzyqty,
Orys patsha aram oıly buzyqty.
Qorǵan salyp, jerin alyp, qýsa ózin,
Sonda kórgen sorly Qazaq shyjyqty.
Qazaqta jer qalmady patsha almaǵan,
Elin, jerin, malyn tegis jalmaǵan.
«Qoıǵa tıgen qasqyrdaı» bop qazaqtyń,
Otarshyldyq qyr sońynan qalmaǵan…
Halyq basyna osyndaı qıyn-qystaý zaman zary týǵan shaqta, Qazaq qaýymynyń bas kótergen batyr da erjúrek perzentteri eldiń eldigin, erdiń erligin saqtap qaldy. Qazaq batyr halyq, erjúrek halyq, namysshyl halyq. El basyna qıyn – qystaý kún týǵanda erleri namys otyn jaǵyp, týǵan topyraǵyn qasyq qany qalǵansha qorǵaǵanyna ótken tarıh kýá, keshegi surapyl zaman kýá.
Jaýyngerlik zamannan soń ult basyn qosyp, qarapaıym halyqty oılap, ultymyzdyń bolashaǵyn oılap Álıhan Bókeıhanov bastaǵan «Alash» deıtin qozǵalystyń da, odan keıinginiń báriniń de ańsaǵany beıbit ómir men táýelsizdik boldy. Aqyry 1991 jyly 16-17 jeltoqsan kúni qanshama jyl, qanshama halyq ańsaǵan táýelsizdigimizge qol jetkizdik. Damyp jatqan elderdiń qaısysyn alsaq ta, bárimen terezemiz ten bolatynymyzǵa, bolashaǵymyzdyń jarqyn bolaryna, bir el bolyp tatý bolatynymyzǵa sendik. Senimimiz aıaq astynda qalmady. Egemendigimizdi qolǵa aldyq. 1990 jyldan bastap , naqty 1991 jyl 1 jeltoqsannan bastap tuńǵysh prezıdentimiz Nursultan Ábishuly Nazarbaev boldy. Elbasymyz 2019 jylǵa deıin qazaq eliniń przıdenti boldy. Qanshama jyldar ishinde elmizdiń ekonomıkasyn damytyp, odan ári kórkeıtip , kóptegen uıymdarǵa múshe etip, kóptegen eldermen dıplomatıalyq qarym-qatynas ornatyp elimizdi aqsańdap turǵan kezinen nyq turǵyzǵan birden-bir tulǵa. Kóptgen reformalar men maqaqalar jazdy. Onyń ishinde atap aıtatyny 1997 jyly 1 qazanda qabyldanǵan «Qazaqstan -2030» strategıasy. Negizgi maqsaty damyǵan 50 eldiń qataryna kirý edi. 7 basymdyqtan turdy. Keıinnen 2012 jyly jeltoqsanda qabyldanǵan «Qazaqstan-2050» strategıasy, damyǵan 30 eldiń qataryna ený týraly edi. Qazirgi kezde elimiz barlyq elmen terezesi teń dep aýyz toltyra aıta alamyz, elimizdiń damýynda Elbasymyzdyń orny óte erekshe. Elbasymyz “Eger biz memleket bolǵymyz kelse , ózimizdiń memleketimizdi uzaq ýaqytqa meńzep turǵymyz kelse, onda halyq rýhanıatynyń bastaýlaryn túsingenimiz jón! Al oǵan barar jol, halyq danalyǵynyń negizinde jatyr”, degen bolatyn. Uly maqsatqa jeteleıtin ıdeıany “Máńgilik El” ıdeıasyn Qazaq eliniń ulttyq Ideıasy dep jarıalaýymen aıryqsha baǵaly .
Sol kezdegi jańa qurylǵan, Reseıdiń bodandyǵynan endi bosaǵan halyqty aıaqqa tik turǵyza bilý ekiniń biriniń qolynan kelmeıdi. Sondyqtan da Elbasymyzdyń orny qazaq halqynyń júreginen oısyrata oryn alary sózsiz. Elbasymyzdyń qurmetine prezıdentimiz Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev astanamyzdyń atyn «Nur-Sultan» dep ataýdy usynǵan. Qazirgi tańda Elordamyz «Nur-Sultan» qalasy dep atalady. Úńilip qarasaq, bizdiń qazaq halqy óte batyl , ári shydamdy halyq. Qanshama ǵasyrlar boıy qıyndyqtan kóz ashpasa da, sońyna deıin kúresip, qansha ret turyp, qansha ret jyǵylsa da esh moıymady. Reseıdiń qoldan jasaǵan asharshylyǵy kezinde de ózderiń ǵana oılamaı, ashtyq bolyp jatqannyń ózinde bir nandy bólip jegen jomart halyq. Ózge ult ókilderin eshqashan shettetpegen, óziniń baýyryndaı kóre bilgen. Biz qazaq jetimi men jesirin jylatpaǵan elmiz, ata-babamyz qasyq qany qalǵansha kúresip, talaı bozdaqtarymyz qaza bolǵan jeltoqsannyń yzǵaryn, patshaly reseıdiń qýǵyn-súrginiń, asharlyǵy men sum-soǵystarynyń bárine shydap, túbi osy kúnge tek birlik pen tatýlyqtyń arqasynda jettik.
Qazaqstan - qazaq halqynyń ata-baba mekeni, ejelgi qonysy. Elimiz ólsheýsiz tabıǵat baılyǵymen ǵana emes, eń aldymen san túrli ulttardan quralǵan halqymen erekshe ekenin umytpaǵan abzal. Búgingi beıbit te shýaqty kúnderdi baǵalaı otyryp, jańa bıikterge umtylý – bizdiń býynnyń baǵyty bolýy tıis. Sol kezinde qazaq halqynyń aldyńa qoıǵan maqsaty «táýelsizdik» deıtin bir ǵana arman edi. Sol bir maqsatqa, sol bir armanǵa bizdiń «Qazaq» deıtin mermleket jetti.
Kabepova Zaıra
You Might Also Like
