Ibaly ul, ınabatty qyz – ómir kórki
Sabaqtyń taqyryby: Ibaly ul, ınabatty qyz – ómir kórki
Maqsaty: a) Ata-analardy qatystyra otyryp, olardyń úlgisi men yqpaly arqyly oqýshylardy ata-analaryn syılaýǵa, qurmetteýge tárbıeleý.
á) Ata - ana, ustaz, oqýshy arasyndaǵy yntymaqty nyǵaıtý.
b) Halqymyzdyń ádet ǵurpy, salt-dástúri arqyly oqýshylardyń boıynda asyl da adamgershilik qasıetterdi qalyptastyrý.
Kórnekilik: Otbasy, ata-ana, salt-dástúrler týraly naqyl sózder.
Sabaqtyń barysy:
İ. San suraqqa saıahat
İİ. Óz ónerlerin kórsetý
İİİ. Syńaryn tap a) ata - analar úshin á) balalar úshin
IV. Tyıym sózderdi oqýshylarǵa berý. «Urpaq úshin tyıym sózderdiń paıdasy bar ma?» (ata – analarǵa sóz berý)
V. Sizdiń pikirińiz.
Muǵalim sózi:
- Rasynda da qazaqta mynadaı jaqsy sóz bar. «Áke – asqar taý, ana – baýyryndaǵy bulaq, bala – jaǵasyndaǵy quraq» degen. Sábı úshin eń jyly uıa ata - ananyń aıaly alaqany, meıirimi, qaıyrymdylyǵy. - Búgingi bas qosýymyz ata – ana men bala arasyndaǵy syılastyqty nyǵaıtý. Otbasy múshelerimen tanystyrý. Topqa bólý. Adam balasynyń ajary da, baqyty da otbasynan bastalady. Al otbasy baqyty degen ne? Ol adam boıyna syrttan kelip sińetin nemese aspannan quıylyp deneńe juǵatyn nárse emes qoı. Onyń da kóktep shyǵatyn turaǵy bar. Adam balasynyń baqyty onyń úzilissiz tálimi men tárbıesinen qalyptasatyn jarqyn da adal minezderine baılanysty. Shyndap kelgende, otbasy baqyty ata - analardyń óz qolynda deýimizge bolady. Bala tárbıesine arnalǵan asyl sózderge toqtalý. Iá, sóz asyly – maqal dep atam qazaq tekke aıtpaǵan ǵoı. Óıtkeni, baqyt ta, nur da, jyr da, tynysta – bala. Osy bala baǵbany kimder? Árıne, ata - ana. Jas jetkinshek qashanda ata – ananyń aqyly, úlgi - ónegesi arqyly ósip qalyptasady. Qurmetti kórermender, men sizderden ata – analardyń, oqýshylardyń ulttyq salt - dástúrden neni biletinin kórip, baǵalar otyrýlaryńyzdy suraımyn.
İ týr. «San saıahat» Ata – analarǵa:
1. Maldyń 12 múshesin atańyz
2. «Elim - aı» ániniń shyǵý tarıhyn bilesiz be? (bir shýmaǵyn aıtyp berińiz)
3. Ulttyq oıyndardy atańyz?
4. Nanǵa baılanysty tyıym bilesiz be?
Oqýshylarǵa:
1. Jeti ata degen ne? Óz jeti atańdy bilesiń be?
2. Tórt túliktiń pirlerin ata?
3. Sútti tórt túlik maldyń attaryna baılanysty ata (qoı, eshki, sıyr - sút, bıe súti – qymyz, túıe súti – shubat)
4. Jylqy týraly maqal - mátel aıta alasyz ba? (Jylqynyń súti sheker, eti bal. Adam jylqy minezdi. Jylqy – maldyń patshasy.)
5. «Qara kempir», «Qara shal», «Boztorǵaı» ánderiniń avtory kim? (ánshi sazger A. Qorazbaev) Ádepti bala ata - anasyn
İİ. Óz ónerlerin ortaǵa salý
İİİ. Syńaryn tap Ata – analarǵa:
1. Ádepti bala ata - anasyn maqtatar………. (ádepsiz bala ata - anasyn qaqsatar)
2. Ana sútin aqtamaǵandy………… (eshkim jaqtamaıdy.)
3. Áke turyp ul sóılegennen bez……….(sheshe turyp qyz sóılegennen bez )
4. Qaraǵaıǵa qarap tal óser…………… (qataryna qarap bala óser)
5. Úıinde ul - qyzy bardyń…………. (kóginde sónbes juldyzy bar)
Balalarǵa:
1. Jyǵylyp jatyp……….. (súringenge kúlme)
2. Kúlme dosyńa………… (keler basyńa)
3. Aýrý qalsa da ………… (ádet qalmaıdy)
4. Ádepti bala arly bala…………… (ádepsiz bala sorly bala)
5. Uıada ne kórseń………… (ushqanda sony ilersiń)
IV. Tyıym sózder
1. Oqýshylarǵa tyıym sózder týraly sóz kezegin berý
2. Tyıym sózderdiń paıdasy týraly ata - analardyń pikirlerin tyńdaý
V. Sizdiń pikirińiz. Ata – analarmen ótkiziledi.
1. Tárbıe isinde otbasynyń róli qandaı dep oılaısyz?
2. Eń aldymen qandaı tárbıege erekshe kóńil bóler edińiz?
3. Siz merekelerde balańyzdyń daıyn syılyq bergenin qalaısyz ba? Álde óz qolymen jasaǵan bir zatyn syılaǵandy jón kóresiz be? Nelikten?
4. Balany seniń qolyńnan kelmeıdi, kedergi jasama, teledıdar kór, demal dep shettetetin ata - analarǵa ne aıtar edińiz?
5. Keshki as iship bolǵan soń aýyz úıde ydys - aıaq jýylmaı qaldy. Óıtkeni bir jaqsy fılm bastalyp ketti. Fılm bitkesin qyzyńyz sizge; « sheshe, ydysty tańerteń jýa salaıynshy» dese, siz ne dep jaýap berer edińiz? Quptaısyz ba?
Sabaqty qorytý: Syılyqtar úlestirý.
Muǵalimniń qorytyndy sózi: Halqymyzdyń aıaýly uly, zıaly azamaty B. Momyshuly kezinde «Jaýdan da, daýdan da qoryqpaǵan qazaq edim. Endi qorqynyshym kóbeıip júr. Balalaryn besikke bólemegen, besigi joq elden qorqam. Nemeresine ertegi aıtyp beretin ájelerdiń azaıýynan qorqam. Dámdi, dástúrdi syılamaıtyn balalar ósip keledi. Onyń qolyna qylysh berse, kimdi de bolsa shaýyp tastaýǵa daıar. Qolyna kitap almaıdy. Úırenip jatqan bala joq, úıretip jatqan áke - sheshe joq» - dep muńaıǵan eken. Baýyrjan atamyz búginde bizdiń aramyzda joq. Osy atamyz kótergen másele búginde bárimizdi alańdatýy tıis. Bul ata - anaǵa da, ustazdarǵa da, balalarǵa da oı salady dep oılaımyn. «Jumyla kótergen júk jeńil» demekshi, balalarymyzdy birlese tárbıeleıik deı kele búgingi ata - ana saǵatymyzdy aıaqtaımyz. Otbasylarmen birigip «Ana týraly jyr» ánin oryndaý. «Aq sóılep adal kúletin bol. Shyndyqty jaqtap júretin bol, Syılasýdyń syryn biletin bol».
Ibaly ul, ınabatty qyz – ómir kórki. júkteý
Maqsaty: a) Ata-analardy qatystyra otyryp, olardyń úlgisi men yqpaly arqyly oqýshylardy ata-analaryn syılaýǵa, qurmetteýge tárbıeleý.
á) Ata - ana, ustaz, oqýshy arasyndaǵy yntymaqty nyǵaıtý.
b) Halqymyzdyń ádet ǵurpy, salt-dástúri arqyly oqýshylardyń boıynda asyl da adamgershilik qasıetterdi qalyptastyrý.
Kórnekilik: Otbasy, ata-ana, salt-dástúrler týraly naqyl sózder.
Sabaqtyń barysy:
İ. San suraqqa saıahat
İİ. Óz ónerlerin kórsetý
İİİ. Syńaryn tap a) ata - analar úshin á) balalar úshin
IV. Tyıym sózderdi oqýshylarǵa berý. «Urpaq úshin tyıym sózderdiń paıdasy bar ma?» (ata – analarǵa sóz berý)
V. Sizdiń pikirińiz.
Muǵalim sózi:
- Rasynda da qazaqta mynadaı jaqsy sóz bar. «Áke – asqar taý, ana – baýyryndaǵy bulaq, bala – jaǵasyndaǵy quraq» degen. Sábı úshin eń jyly uıa ata - ananyń aıaly alaqany, meıirimi, qaıyrymdylyǵy. - Búgingi bas qosýymyz ata – ana men bala arasyndaǵy syılastyqty nyǵaıtý. Otbasy múshelerimen tanystyrý. Topqa bólý. Adam balasynyń ajary da, baqyty da otbasynan bastalady. Al otbasy baqyty degen ne? Ol adam boıyna syrttan kelip sińetin nemese aspannan quıylyp deneńe juǵatyn nárse emes qoı. Onyń da kóktep shyǵatyn turaǵy bar. Adam balasynyń baqyty onyń úzilissiz tálimi men tárbıesinen qalyptasatyn jarqyn da adal minezderine baılanysty. Shyndap kelgende, otbasy baqyty ata - analardyń óz qolynda deýimizge bolady. Bala tárbıesine arnalǵan asyl sózderge toqtalý. Iá, sóz asyly – maqal dep atam qazaq tekke aıtpaǵan ǵoı. Óıtkeni, baqyt ta, nur da, jyr da, tynysta – bala. Osy bala baǵbany kimder? Árıne, ata - ana. Jas jetkinshek qashanda ata – ananyń aqyly, úlgi - ónegesi arqyly ósip qalyptasady. Qurmetti kórermender, men sizderden ata – analardyń, oqýshylardyń ulttyq salt - dástúrden neni biletinin kórip, baǵalar otyrýlaryńyzdy suraımyn.
İ týr. «San saıahat» Ata – analarǵa:
1. Maldyń 12 múshesin atańyz
2. «Elim - aı» ániniń shyǵý tarıhyn bilesiz be? (bir shýmaǵyn aıtyp berińiz)
3. Ulttyq oıyndardy atańyz?
4. Nanǵa baılanysty tyıym bilesiz be?
Oqýshylarǵa:
1. Jeti ata degen ne? Óz jeti atańdy bilesiń be?
2. Tórt túliktiń pirlerin ata?
3. Sútti tórt túlik maldyń attaryna baılanysty ata (qoı, eshki, sıyr - sút, bıe súti – qymyz, túıe súti – shubat)
4. Jylqy týraly maqal - mátel aıta alasyz ba? (Jylqynyń súti sheker, eti bal. Adam jylqy minezdi. Jylqy – maldyń patshasy.)
5. «Qara kempir», «Qara shal», «Boztorǵaı» ánderiniń avtory kim? (ánshi sazger A. Qorazbaev) Ádepti bala ata - anasyn
İİ. Óz ónerlerin ortaǵa salý
İİİ. Syńaryn tap Ata – analarǵa:
1. Ádepti bala ata - anasyn maqtatar………. (ádepsiz bala ata - anasyn qaqsatar)
2. Ana sútin aqtamaǵandy………… (eshkim jaqtamaıdy.)
3. Áke turyp ul sóılegennen bez……….(sheshe turyp qyz sóılegennen bez )
4. Qaraǵaıǵa qarap tal óser…………… (qataryna qarap bala óser)
5. Úıinde ul - qyzy bardyń…………. (kóginde sónbes juldyzy bar)
Balalarǵa:
1. Jyǵylyp jatyp……….. (súringenge kúlme)
2. Kúlme dosyńa………… (keler basyńa)
3. Aýrý qalsa da ………… (ádet qalmaıdy)
4. Ádepti bala arly bala…………… (ádepsiz bala sorly bala)
5. Uıada ne kórseń………… (ushqanda sony ilersiń)
IV. Tyıym sózder
1. Oqýshylarǵa tyıym sózder týraly sóz kezegin berý
2. Tyıym sózderdiń paıdasy týraly ata - analardyń pikirlerin tyńdaý
V. Sizdiń pikirińiz. Ata – analarmen ótkiziledi.
1. Tárbıe isinde otbasynyń róli qandaı dep oılaısyz?
2. Eń aldymen qandaı tárbıege erekshe kóńil bóler edińiz?
3. Siz merekelerde balańyzdyń daıyn syılyq bergenin qalaısyz ba? Álde óz qolymen jasaǵan bir zatyn syılaǵandy jón kóresiz be? Nelikten?
4. Balany seniń qolyńnan kelmeıdi, kedergi jasama, teledıdar kór, demal dep shettetetin ata - analarǵa ne aıtar edińiz?
5. Keshki as iship bolǵan soń aýyz úıde ydys - aıaq jýylmaı qaldy. Óıtkeni bir jaqsy fılm bastalyp ketti. Fılm bitkesin qyzyńyz sizge; « sheshe, ydysty tańerteń jýa salaıynshy» dese, siz ne dep jaýap berer edińiz? Quptaısyz ba?
Sabaqty qorytý: Syılyqtar úlestirý.
Muǵalimniń qorytyndy sózi: Halqymyzdyń aıaýly uly, zıaly azamaty B. Momyshuly kezinde «Jaýdan da, daýdan da qoryqpaǵan qazaq edim. Endi qorqynyshym kóbeıip júr. Balalaryn besikke bólemegen, besigi joq elden qorqam. Nemeresine ertegi aıtyp beretin ájelerdiń azaıýynan qorqam. Dámdi, dástúrdi syılamaıtyn balalar ósip keledi. Onyń qolyna qylysh berse, kimdi de bolsa shaýyp tastaýǵa daıar. Qolyna kitap almaıdy. Úırenip jatqan bala joq, úıretip jatqan áke - sheshe joq» - dep muńaıǵan eken. Baýyrjan atamyz búginde bizdiń aramyzda joq. Osy atamyz kótergen másele búginde bárimizdi alańdatýy tıis. Bul ata - anaǵa da, ustazdarǵa da, balalarǵa da oı salady dep oılaımyn. «Jumyla kótergen júk jeńil» demekshi, balalarymyzdy birlese tárbıeleıik deı kele búgingi ata - ana saǵatymyzdy aıaqtaımyz. Otbasylarmen birigip «Ana týraly jyr» ánin oryndaý. «Aq sóılep adal kúletin bol. Shyndyqty jaqtap júretin bol, Syılasýdyń syryn biletin bol».
Ibaly ul, ınabatty qyz – ómir kórki. júkteý
You Might Also Like
