InfoHub Logo

Imam Buharı (810-870) — hadıs ǵalymdarynyń eń ústemi jáne áýlıe. Quran kárimnen keıingi eń qundy kitap sanalatyn «Sahıh Buharı» (Jamı ýs-Sahıh) atty máshhúr hadıs kitabyn jazǵan uly ıslam ǵalymy. Esimi Muhammed bın Ismaıl bın Ibrahım bın Muǵıra bın Berdızbeh ál-Jafı ál-Buharı. Kúnıesi (laqaby) Ábý Abdýllah.

Hadıs iliminde óte joǵary dárejede boldy. Óz zamanynda kitap jáne súnnettiń maǵynalaryn túsinýde, fıqh iliminde, ıjtıhadta jáne ıstınbadta (úkim shyǵarýda) teńdesi bolmaǵan. Ákesi de hadıs iliminiń ǵalymy bolǵan. Ákesi jas kezinde qaıtys bolyp, baýyry ekeýin anasy ósiredi.

Imam Buharı jas kezinen ǵalymdardan bilim alyp, zerektigimen kózge túsedi. Alǵashqy kezden-aq hadıs ilimin úırenýge qushtarlyǵy baıqalady. Onbes jasqa tolmaı turyp jetpis myń hadıs jatqa bildi. Sonymen qatar bul hadıster kim tarapynan rıýaıat etilgendigi jáne ol adamdardyń týǵan jáne qaıtys bolǵan kúnderin de jatqa bildi. Sanasynyń kúshtiligi sonshalyqty, bir ret estigen nemese oqyǵan hadısterin sol sátte jattap alatyn. Hadıs ǵylymyn úırený úshin 16 jasynan bastap saıahattarǵa shyǵady. 40 jasyna deıin Mekke, Mádına, Baǵdat, Basra, Kýfa, Mysyr, Sham t.b. kóptegen qalalardy aralady. Barǵan jerlerinde máshhúr hadıs ǵalymdarymen kezdesip, olardan hadıs shárıfter tyńdady.

Hadıs shárıfterdi rıýaıat etken adamdardy kóp zerttep, dinniń ámirlerine saı bolmaǵan áreketi bar, minezinde kemshiligi bolǵan adamdardyń rıýaıattaryn almaıtyn.

Imam Buharı: «Sahıh Buharı kitabyn 600000 hadıs ishinen tańdadym, ár birin jazbastan buryn ǵusyl dáret alyp, eki rákat ıstıhara namazyn oqydym. Odan keıin jazdym. Bul kitapty 16 jylda bitirdim»- degen.

Imam Buharı Samarqandtyń janyndaǵy Hartenk aýylynda ramazan aıt túninde qaıtys boldy. Qabiri sol jerde.

---