Injenerlik kálkýlátormen jumys jasaý
Pán muǵalimi: Kalylaeva Aıman
Páni: Informatıka Synyby: 7
Sabaqtyń taqyryby: Injenerlik kálkýlátormen jumys jasaý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa ınjenerlik kálkýlátormen qalaı jumys jasaý kerektigin úıretý
Tárbıelik: Oqýshylardyń tehnıka qaýipsizdik erejelerin saqtaýǵa, berilgen tapsyrmany ýaqytynda oryndaýǵa, jyldamdyqqa, shydamdylyqqa, ádeptilikke, uqyptylyqqa tárbıeleý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oılaý qabiletin damytý
Túri: Praktıkalyq elementteri bar túsindirmeli sabaq
Pán aralyq baılanys: matematıka
Kórnekiligi: DK, oqýlyq, slaıd, vıdeoproektor, kartochka
Sabaqtyń júrisi:
Uıymdastyrý: amandasý, túgeldeý jáne halattarymen otyrǵyzý
Úıge tapsyrma: Suraq jaýap arqyly suraý.
1. Kálkýlátor baǵdarlamasyn qalaı iske qosamyz?
2. Kálkýlátordyń neshe túri bar?
3. Qalta kálkýlátor men qarapaıym kálkýlátordyń aıyrmashylyǵy qandaı?
4. Pernetaqtadan sandyq blokty engizý úshin qaı perneni tańdaıymyz?
5. Kálkýlátordyń bir túrinen ekinshi túrine aýysý úshin qandaı komandalardy oryndaımyz?
6. Barlyq endirilgen aqparattardy óshirýge arnalǵan perne?
7. «Sqrt» myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
8. ındıkatordaǵy mándi jadqa jazatyn perne?
9. Sońǵy endirilgen sıfrdi óshirýge arnalǵan perne?
10. «MS» myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
11. «SE» myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
12. myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
13. Kálkýlátor baǵdarlamasyndaǵy tórt amaldy kórset?
14. 756, 87 jáne 849, 03 sandaryn qosyp kórset?
15. kvadrat túbirdi esepteıtin perne?
16. jadydaǵy mándi ındıkatorǵa kóshiretin perne?
17. Kálkýlátor baǵdarlamasyndaǵy «S» batyrmasy qandaı qyzmet atqarady?
18. Myna sannyń kvadrat túbirin tap 49, 144, 529
19. «MR» batyrmasynyń qyzmeti qandaı?
20. myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
21. myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
Jańa sabaq
Biz ótken sabaqta qarapaıym kálkýlátormen tanysqan bolsa, búgingi sabaǵymyzda ınjenerlik kálkýlátormen tanysamyz, kálkýlátordy iske qosý úshin:
Pýsk
Vse programmy
Standartnye
Kálkýlátor
Vıd Injenernyı komandalaryn oryndaımyz.
Injenerlik kálkýlátordyń terezesi paıda bolady.Kádimgi qarapaıym kálkýlátorǵa uqsas, biraq, onyń batyrmalary kóbirek, olardyń keıbireýleri 2-3 mindet atqarady. Bul kálkýlátordyń kómegimen statısıkalyq esepteýler júrgizý (ortasha mánder tabý) trıgonometrıalyq fýnksıalardy, logarıfmdi, dáreje tabýdy oryndaý úshin qoldanýǵa bolady.
Eger bul kálkýlátorda jumys istep otyryp, onyń keıbir fýnksıalary qalaı oryndalatynyn umytyp qalsańdar, onda anyqtamalyq júıeni paıdalanyńdar.Mysaly, batyrmalardyń mindetterin anyqtaý úshin, dınamıkalyq menúdi paıdalanýǵa bolady.
Ol úshin, ádettegideı, ózderińe qajet tyshqannyń oń jaq batyrmasyn shertińder. Sonda kishkene jaqtaý ishinde «Chto eto takoe?» jazý shyǵady. Bul jazýda tyshqannyń sol jaq batyrmasyn shertseńder, osy batyrma jóninde aqparat paıda bolady.
Mysaly, tyshqannyń nusqaǵyshyn h^ý batyrmasyna qoıyp, onyń oń jaq batyrmasyn shertseńder, jaqtaý ishinde «Chto eto takoe?» jazýy shyǵady.Bul jazýda batyrmany shertseńder, oǵan baılanysty anyqtama shyǵady.
Statısıkalyq esepteýler júrgizýge arnalǵan fýnksıonaldyq batyrmalar
«Sta» – Statısıka terezesin ashady jáne «Ave», «Sum», «S», «Dat» batyrmalaryn belsendi (aktıvti) etedi.
«Ave» - Statısıka terezesindegi sandardyń ortasha mánin esepteıdi.
«Sum» - Statısıka terezesindegi sandardyń qosyndysyn esepteıdi.
«S» - Statısıka terezesindegi sandardyń yǵystyrylmaǵan standartty aýytqýyn esepteıdi (bos dáreje sany (n-1)-ge teń).
«Dat» - Statısıka terezesine beınelengen sandardy engizedi
Joǵaryda atalǵan batyrmalardyń kómegimen qarapaıym statısıkalyq esepteýler júrgizýge bolady. Mysaly, berilgen sandardyń qosyndysyn, sandardyń kvadrattarynyń qosyndysyn, arıfmetıkalyq ortasha mándi t.s.s. esepteýge bolady.
5 qyzmetkeri bar shaǵyn bólim qyzmetkerleriniń ortasha jalaqysyn esepteý mysalyn qarastyraıyq.Birinshi qyzmetkerdiń jalaqysy -30 000, ekinshi - 35 000, úshinshi – 40 500, tórtinshiniki – 40 000, besinshiniki – 42 000 teńge delik.
Ortasha jalaqy mólsherin esepteý úshin tómendegi amaldardy oryndaý kerek.
1. Injenerlik kálkýlátordy ashyńdar.
2. «Sta» batyrmasyn shertińder.
3. Statısıka terezesi ashylady, ony kálkýlátordyń terezesin jappaıtyndaı etip tasymaldańdar (kitaptaǵy 194 –betindegi 6.8- sýret)
4. Kálkýlátorǵa birinshi sandy engizińder de, «Dat» batyrmasyn shertińder, berilgen san Statısıka terezesinde paıda bolady.
5. «Dat» batyrmasyn shertip, qalǵan tórt sandy kezekpen kálkýlátorǵa engizińder.
6. Barlyq sanadar Stastıstıka terezesine engizilgen soń «Ave» batyrmasyn shertińder.
Kálkýlátordyń ındıkasıa órisinde jalaqynyń ortasha máni – 37500 teńge shyǵady.
Fýnksıonaldyq batyrmalar:
«sin» - berilgen sannyń sınýsyn esepteıdi.
«cos» - berilgen sannyń kosınýsyn esepteıdi.
«tan» - berilgen sannyń tangensin esepteıdi.
«x^y» - H-tiń Ý dárejesin esepteıdi.
«x^3» - sannyń kýbyn tabady.
«x^2» - sannyń kvadratyn tabady.
«In» - berilgen sannyń natýral logarıfmin esepteıdi.
«Log» - berilgen sannyń ondyq logarıfmin esepteıdi.
«pi» - p -diń mánin shyǵarady.
Munda, tek keıbir fýnksıonaldyq batyrmalardyń mindetteri kórsetilgen. Injenerlik kálkýlátordyń qarapaıym kálkýlátordan aıyrmashylyǵy aýystyryp qosqysh (dóńgelek) jáne jalaýsha (tórtburyshty) terezeleri bar (6.6.- sýret)
Aýystyryp qosqysh terezeniń kómegimen kálkýlátor olarmen jumys isteıtin sanaý júıeleri jáne ólsheý shamalary bekitiledi.
Inv (ınversıa) terezesiniń kómegimen jalaýshalardy qoıyp, batyrmada kórsetilgen fýnksıanyń keri mánin esepteýge bolady.
Sannyń kvadrat dárejesin jáne túbirin tabý mysaldaryn qarastyraıyq.
1. Injenerlik kálkýlátordy ashyńdar.
2. 3 sanyn engizip, «x^2» batyrmasynda shertseńder ındıkasıa órisinde 9 sany paıda bolady (ıaǵnı 3 sanynyń kvadratty shyǵady).
3. «S» - batyrmasyn shertińder.
4. 25 sanyn engizip, Inv batyrmasyn, odan soń «x^2» batyrmasyna shertseńder, ındıkasıa órisinde 5 sany kórinedi (ol 25 sanynyń kvadrat túbiriniń máni).
5. 6 sanyn engizip «x^3» batyrmasyn shertseń, onda ındıkasıa órisinde216 sany kórinedi, bul 6 sanynyń kýby.
6. 64 sanyn engizip Inv, odan soń «x^3» batyrmalaryn shertseń, onda ındıkasıa órisinde 4 sany kórinedi, ol 64 sanynyń kýb túbiriniń máni.
Injenerlik kálkýlátor tórt saný júıesinde jumys isteıdi: ondyq, segizdik, ekilik jáne onaltylyq.
Olardyń qajettisin tańdaý úshin tórt batyrmanyń birin shertý kerek, atap aıtqanda: Nex (onaltylyq), Des (ondyq), Oct (segizdik) Bin (ekilik). Eger sandy ondyq júıede terip, sonan keıin qalǵan úsheýiniń biriniń batyrmasyn bassańdar, ındıkasıa órisindegi ondyq san jańa júıege avtomatty túrde aýdarylady.
Mysaly, ondyq sanaý júıesinde 585 sanyn terip Bin (ekilik) batyrmasyn shertse, onda ındıkasıa órisinde 10010010001 kórinedi, al Oct (segizdik) batyrmany shertse, onda ındıkasıa órisinde 1111 sany kórinedi, odan soń Nex (onaltylyq) batyrmasyn shertse, 249 sany shyǵady.
Tapsyrma: №1 Candardy tabý.
42=
342=
3342=
33342=
333342=
3333342=
33333342=
333333342=
3333333342=
Tapsyrma: №2 Statısıkalyq esepteýdi paıdalanyp mektep qyzmetkerleriniń ortasha jasyn esepteıik
1 – shi qyzmetkerdiń jasy – 21 jas
2 –shi qyzmetkerdiń jasy – 35 jas
3 –shi qyzmetkerdiń jasy – 40 jas
4 –shi qyzmetkerdiń jasy – 45 jas
Jańa sabaqty bekitý suraqtary:
Qorytyndy:
Úıge tapsyrma: Injenerlik kálkýlátormen jumys jasaý, ınjenerlik kálkýlátorǵa esepter shyǵaryp kelý
Baǵalaý
Páni: Informatıka Synyby: 7
Sabaqtyń taqyryby: Injenerlik kálkýlátormen jumys jasaý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa ınjenerlik kálkýlátormen qalaı jumys jasaý kerektigin úıretý
Tárbıelik: Oqýshylardyń tehnıka qaýipsizdik erejelerin saqtaýǵa, berilgen tapsyrmany ýaqytynda oryndaýǵa, jyldamdyqqa, shydamdylyqqa, ádeptilikke, uqyptylyqqa tárbıeleý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oılaý qabiletin damytý
Túri: Praktıkalyq elementteri bar túsindirmeli sabaq
Pán aralyq baılanys: matematıka
Kórnekiligi: DK, oqýlyq, slaıd, vıdeoproektor, kartochka
Sabaqtyń júrisi:
Uıymdastyrý: amandasý, túgeldeý jáne halattarymen otyrǵyzý
Úıge tapsyrma: Suraq jaýap arqyly suraý.
1. Kálkýlátor baǵdarlamasyn qalaı iske qosamyz?
2. Kálkýlátordyń neshe túri bar?
3. Qalta kálkýlátor men qarapaıym kálkýlátordyń aıyrmashylyǵy qandaı?
4. Pernetaqtadan sandyq blokty engizý úshin qaı perneni tańdaıymyz?
5. Kálkýlátordyń bir túrinen ekinshi túrine aýysý úshin qandaı komandalardy oryndaımyz?
6. Barlyq endirilgen aqparattardy óshirýge arnalǵan perne?
7. «Sqrt» myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
8. ındıkatordaǵy mándi jadqa jazatyn perne?
9. Sońǵy endirilgen sıfrdi óshirýge arnalǵan perne?
10. «MS» myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
11. «SE» myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
12. myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
13. Kálkýlátor baǵdarlamasyndaǵy tórt amaldy kórset?
14. 756, 87 jáne 849, 03 sandaryn qosyp kórset?
15. kvadrat túbirdi esepteıtin perne?
16. jadydaǵy mándi ındıkatorǵa kóshiretin perne?
17. Kálkýlátor baǵdarlamasyndaǵy «S» batyrmasy qandaı qyzmet atqarady?
18. Myna sannyń kvadrat túbirin tap 49, 144, 529
19. «MR» batyrmasynyń qyzmeti qandaı?
20. myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
21. myna batyrmanyń qyzmeti qandaı?
Jańa sabaq
Biz ótken sabaqta qarapaıym kálkýlátormen tanysqan bolsa, búgingi sabaǵymyzda ınjenerlik kálkýlátormen tanysamyz, kálkýlátordy iske qosý úshin:
Pýsk
Vse programmy
Standartnye
Kálkýlátor
Vıd Injenernyı komandalaryn oryndaımyz.
Injenerlik kálkýlátordyń terezesi paıda bolady.Kádimgi qarapaıym kálkýlátorǵa uqsas, biraq, onyń batyrmalary kóbirek, olardyń keıbireýleri 2-3 mindet atqarady. Bul kálkýlátordyń kómegimen statısıkalyq esepteýler júrgizý (ortasha mánder tabý) trıgonometrıalyq fýnksıalardy, logarıfmdi, dáreje tabýdy oryndaý úshin qoldanýǵa bolady.
Eger bul kálkýlátorda jumys istep otyryp, onyń keıbir fýnksıalary qalaı oryndalatynyn umytyp qalsańdar, onda anyqtamalyq júıeni paıdalanyńdar.Mysaly, batyrmalardyń mindetterin anyqtaý úshin, dınamıkalyq menúdi paıdalanýǵa bolady.
Ol úshin, ádettegideı, ózderińe qajet tyshqannyń oń jaq batyrmasyn shertińder. Sonda kishkene jaqtaý ishinde «Chto eto takoe?» jazý shyǵady. Bul jazýda tyshqannyń sol jaq batyrmasyn shertseńder, osy batyrma jóninde aqparat paıda bolady.
Mysaly, tyshqannyń nusqaǵyshyn h^ý batyrmasyna qoıyp, onyń oń jaq batyrmasyn shertseńder, jaqtaý ishinde «Chto eto takoe?» jazýy shyǵady.Bul jazýda batyrmany shertseńder, oǵan baılanysty anyqtama shyǵady.
Statısıkalyq esepteýler júrgizýge arnalǵan fýnksıonaldyq batyrmalar
«Sta» – Statısıka terezesin ashady jáne «Ave», «Sum», «S», «Dat» batyrmalaryn belsendi (aktıvti) etedi.
«Ave» - Statısıka terezesindegi sandardyń ortasha mánin esepteıdi.
«Sum» - Statısıka terezesindegi sandardyń qosyndysyn esepteıdi.
«S» - Statısıka terezesindegi sandardyń yǵystyrylmaǵan standartty aýytqýyn esepteıdi (bos dáreje sany (n-1)-ge teń).
«Dat» - Statısıka terezesine beınelengen sandardy engizedi
Joǵaryda atalǵan batyrmalardyń kómegimen qarapaıym statısıkalyq esepteýler júrgizýge bolady. Mysaly, berilgen sandardyń qosyndysyn, sandardyń kvadrattarynyń qosyndysyn, arıfmetıkalyq ortasha mándi t.s.s. esepteýge bolady.
5 qyzmetkeri bar shaǵyn bólim qyzmetkerleriniń ortasha jalaqysyn esepteý mysalyn qarastyraıyq.Birinshi qyzmetkerdiń jalaqysy -30 000, ekinshi - 35 000, úshinshi – 40 500, tórtinshiniki – 40 000, besinshiniki – 42 000 teńge delik.
Ortasha jalaqy mólsherin esepteý úshin tómendegi amaldardy oryndaý kerek.
1. Injenerlik kálkýlátordy ashyńdar.
2. «Sta» batyrmasyn shertińder.
3. Statısıka terezesi ashylady, ony kálkýlátordyń terezesin jappaıtyndaı etip tasymaldańdar (kitaptaǵy 194 –betindegi 6.8- sýret)
4. Kálkýlátorǵa birinshi sandy engizińder de, «Dat» batyrmasyn shertińder, berilgen san Statısıka terezesinde paıda bolady.
5. «Dat» batyrmasyn shertip, qalǵan tórt sandy kezekpen kálkýlátorǵa engizińder.
6. Barlyq sanadar Stastıstıka terezesine engizilgen soń «Ave» batyrmasyn shertińder.
Kálkýlátordyń ındıkasıa órisinde jalaqynyń ortasha máni – 37500 teńge shyǵady.
Fýnksıonaldyq batyrmalar:
«sin» - berilgen sannyń sınýsyn esepteıdi.
«cos» - berilgen sannyń kosınýsyn esepteıdi.
«tan» - berilgen sannyń tangensin esepteıdi.
«x^y» - H-tiń Ý dárejesin esepteıdi.
«x^3» - sannyń kýbyn tabady.
«x^2» - sannyń kvadratyn tabady.
«In» - berilgen sannyń natýral logarıfmin esepteıdi.
«Log» - berilgen sannyń ondyq logarıfmin esepteıdi.
«pi» - p -diń mánin shyǵarady.
Munda, tek keıbir fýnksıonaldyq batyrmalardyń mindetteri kórsetilgen. Injenerlik kálkýlátordyń qarapaıym kálkýlátordan aıyrmashylyǵy aýystyryp qosqysh (dóńgelek) jáne jalaýsha (tórtburyshty) terezeleri bar (6.6.- sýret)
Aýystyryp qosqysh terezeniń kómegimen kálkýlátor olarmen jumys isteıtin sanaý júıeleri jáne ólsheý shamalary bekitiledi.
Inv (ınversıa) terezesiniń kómegimen jalaýshalardy qoıyp, batyrmada kórsetilgen fýnksıanyń keri mánin esepteýge bolady.
Sannyń kvadrat dárejesin jáne túbirin tabý mysaldaryn qarastyraıyq.
1. Injenerlik kálkýlátordy ashyńdar.
2. 3 sanyn engizip, «x^2» batyrmasynda shertseńder ındıkasıa órisinde 9 sany paıda bolady (ıaǵnı 3 sanynyń kvadratty shyǵady).
3. «S» - batyrmasyn shertińder.
4. 25 sanyn engizip, Inv batyrmasyn, odan soń «x^2» batyrmasyna shertseńder, ındıkasıa órisinde 5 sany kórinedi (ol 25 sanynyń kvadrat túbiriniń máni).
5. 6 sanyn engizip «x^3» batyrmasyn shertseń, onda ındıkasıa órisinde216 sany kórinedi, bul 6 sanynyń kýby.
6. 64 sanyn engizip Inv, odan soń «x^3» batyrmalaryn shertseń, onda ındıkasıa órisinde 4 sany kórinedi, ol 64 sanynyń kýb túbiriniń máni.
Injenerlik kálkýlátor tórt saný júıesinde jumys isteıdi: ondyq, segizdik, ekilik jáne onaltylyq.
Olardyń qajettisin tańdaý úshin tórt batyrmanyń birin shertý kerek, atap aıtqanda: Nex (onaltylyq), Des (ondyq), Oct (segizdik) Bin (ekilik). Eger sandy ondyq júıede terip, sonan keıin qalǵan úsheýiniń biriniń batyrmasyn bassańdar, ındıkasıa órisindegi ondyq san jańa júıege avtomatty túrde aýdarylady.
Mysaly, ondyq sanaý júıesinde 585 sanyn terip Bin (ekilik) batyrmasyn shertse, onda ındıkasıa órisinde 10010010001 kórinedi, al Oct (segizdik) batyrmany shertse, onda ındıkasıa órisinde 1111 sany kórinedi, odan soń Nex (onaltylyq) batyrmasyn shertse, 249 sany shyǵady.
Tapsyrma: №1 Candardy tabý.
42=
342=
3342=
33342=
333342=
3333342=
33333342=
333333342=
3333333342=
Tapsyrma: №2 Statısıkalyq esepteýdi paıdalanyp mektep qyzmetkerleriniń ortasha jasyn esepteıik
1 – shi qyzmetkerdiń jasy – 21 jas
2 –shi qyzmetkerdiń jasy – 35 jas
3 –shi qyzmetkerdiń jasy – 40 jas
4 –shi qyzmetkerdiń jasy – 45 jas
Jańa sabaqty bekitý suraqtary:
Qorytyndy:
Úıge tapsyrma: Injenerlik kálkýlátormen jumys jasaý, ınjenerlik kálkýlátorǵa esepter shyǵaryp kelý
Baǵalaý
You Might Also Like
-
№197 qazaq orta mektebiniń tehnologıa pániniń muǵalimi:
