InfoHub Logo

Taqyryby: «Zattardyń qasıetterine tájirıbe jasaý»
Maqsaty: Sý jáne onyń mańyzy týraly bilimderin tereńdetý.
Bilimdilik: Sý – tirshilik kózi ekenin, onyń paıdasy, mańyzy, qasıeti týraly bilimderin keńeıtý.
Damytýshylyq: tájirıbe jasaý barysynda baqylaǵyshtyq, dám sezý daǵdylaryn jetildirý.
Tárbıelik: Qorshaǵan ortany qorǵaý, sýdy lastamaýǵa, sýdy únemdeýge uqyptylyqqa, jınaqylyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: sýretter, sý, tuz, stakan, súrtkishter, aqqaǵaz, túrli tústi qaryndashtar, ermeksaz t. b.
Qoldanylatyn ádister: túsindirý, suraq – jaýap, oıyn, kórsetý, tájirıbeler, sýretterdi qurastyrý.
Integrasıa: Qorshaǵan orta, til damytý, sýret salý, músindeý.

Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi:
- Balalar bizge búgin kóptegen qonaqtar keldi, olarǵa jyly júzben qarap, sálemdeseıik!(3tilde)

«Shattyq sheńberi»
Samal jel bizdi jeldetshi,
Kún nury bizdi jarqyrat.
Taza aýa bizge dem bershi,
Móldir sý bizdi salqyndat.
Tárbıeshiniń kirispe sózi:
(qubyrdan sýdyń aǵysyn estý)
- Balalar neniń dybysy estiledi? Bul ne ózi?
- Sý.
Al, endi ekranǵa qaraıyq, bizdiń jas tilshilerimiz ne aıtar eken?
«Sý týraly» vıdeo rolık qoıylady
Vıdeo prezentasıa kórsetiledi.
- Sender qalaı oılaısyńdar? Búgingi áńgimemiz ne jaıynda bolmaq?
– Sý týraly
- ıá, biz búgin sý týraly bilip qana qoımaı, sýdy qorǵap, onyń saqtaýshylary bolamyz. - Balalar bul ne?
- Karta.
- Jer betinde, onda qandaı túster kóp eken?
- Kógildir.
- Ol neni bildiredi?
- Sýdy.
- Jer betinde (úlken sýlardy qaı jerlerde kezdestiremiz? Sender bilesińder me?
- Kólder, olar jer astynyń tereń sý kózi, onyń sýy móldir, taza, eger sý jer betine kóterilip shyqsa, ol bulaq kózi bolady. Teńizder men muhıtterdiń sýlary ózen kólderdiń sýlaryna uqsamaıdy, olardyń erekshelikterin bilgileriń kele me?
Suraq - jaýap
Sý týraly kim ne biledi?
Syldyr sýǵa betińdi jý.
Jýynsań sen árdaıym,
Appaq betiń, mańdaıyń.
Durys.
Al kim sý týraly maqal - mátel biledi?
Sýdyń da suraýy bar.
Sý - tirshilik kózi.
Sýsyz ómir joq.
Sý - tazalyqtyń dosy.
Sýǵa túkirme.
Sýdy lastama.
Endi balalar tájirıbe arqyly sýdyń qasıetterimen tanysamyz.

I Tájirıbe «Sý — móldir»
● Balalardyń aldyna eki ydys turady: bireýine sý, al ekinshisinde tuzdy sý quıylǵan. Balalar sýdy iship kóredi.
- Bul qandaı sý?
- Tushshy, taza, móldir
- Biz qandaı sýdy ishemiz?
-(Tushshy, taza, móldir ) Bul sý - ózen, kólde bolady. Jer betinde tushshy sý joqtyń qasy.
Balalar ekinshi ydystaǵy sýǵa qasyqpen kishkene tuz salyp aralastyramyz. Sýdyń ózgerisin baıqaımyz, endi sýdyń dámin kórińdershi.
Balalar:
- Sýdyń dámi ózgerdi. Ol ashshy, tuzdy boldy.
Bul tuzdy sý «teńiz sýlary» bolady. Bul tájirıbeler arqyly biz sýdyń qasıetterin bildik.
Suraq - jaýap
– Adamdar sýsyz ómir súre alady ma?
Balalar bizdiń aǵzamyzda 70%sýdy quraıdy. Adamdar sýsyz 2 - 10 kún aralyǵynda ómir súre alady eken.
- Jer betinde sý nelerge, kimderge qajet?(Mazmuny boıynsha sýretter kórseleledi.)
- Aǵashtar sýsyz qýrap qalady, gúlder sýsyz óspeıdi. Balyqtar sýsyz tirshilik etpeıdi, sebebi olar sýda bolady.
- Balalar sender balabaqshada sýmen qaı jerde kezdestińder?
- Men balabaqshaǵa kele jatqanda kólshikti kórdim. Kólshik jańbyrdan paıda bolǵan sý.
- Biz balabaqshada tamaq isherde qolymyzdy sýmen jýamyz.
- Serýende júrgende aǵashtarǵa sý quıamyz.
- Bólmedegi gúlderge sý quıamyz.
- Jýynatyn bólmede beti - qolymyzdy jýamyz.
- Ájethanada sýdy aǵyzamyz.
- Balalar bizge sý ne úshin qajet?
Balalardyń jaýaby - Sýdy ishemiz, jýynamyz.
- Sýmen baý - baqshany sýaramyz.
- Sýmen as ázirleımiz, sýmen qol jýamyz.
Sergitý sáti.
- Sýsyz qarnym toımaıdy.
Sýsyz kirim ketpeıdi.
Sýsyz gúlder gúldenbes,
Sýsyz kúnim ótpeıdi

İİ. Tájirıbe «Laı sýdy súzgishten tazalap kórý»
● Balalar sýǵa qum salyp, aralastyryp kóredi, ekinshi stakandadaǵy súzgishten laı sýdy quıyp, baqylaıdy. Balalar súzgishten ótken sýdyń aıyrmashylyqtaryn aıtady. Nátıjesin qorytyndylaıdy.
Balalar endi boı jazyp, jattyǵý jasaıyq.

İİİ. Tájirıbe Sýdyń túsin ózgertý.
Ár balaǵa boıaý jaǵylǵan qylqalam berý. Sýdy aralastyrady. I. Sýdyń túsin ajyratý, Sýdyń túsi qandaı bolady?

İV. tájirıbe.
1 - stakanda sý – qasyq salý. Kórine me?
2 - stakanda sút – qasyq salý. Kórine me?

Qorytyndy.
Bıik bolyp ósemiz,
Japyraqtaı jaıqalyp.
Aǵashtarǵa sý quıyp,
Ósiremiz saıa baq.

Mańǵystaý oblysy,
Qaraqıa aýdany, Munaıshy selosy
«Aıala» balabaqshasynyń tárbıeshisi Qalabaeva N. U.