InfoHub Logo

Zılmannyń qozý teorıasy - HH ǵasyrdyń ortasynda orys ǵalymy Georgıı Zılman jasaǵan psıhologıalyq teorıa. Bul teorıa adam aǵzasyndaǵy qozý jáne belsendirý prosesterin jáne olardyń emosıonaldy jáne psıhologıalyq jaǵdaıyna áserin zertteıdi. Bul maqalada biz osy teorıanyń negizgi prınsıpterin jáne onyń adam psıhologıasyn túsinýdegi mańyzdylyǵyn qarastyramyz.

Zılmannyń qozý teorıasyna sáıkes, adam aǵzasy ár túrli áreketterdi oryndaý úshin qozýdyń ońtaıly deńgeıin saqtaýǵa tyrysady. Bul deńgeı tapsyrmaǵa jáne syrtqy jaǵdaılarǵa baılanysty ózgerýi múmkin. Teorıa "qozý shegi" uǵymyna súıenedi, bul qozý deńgeıiniń joǵarylaýy psıhıkalyq jáne fızıkalyq ónimdiliktiń nasharlaýyna ákeletin núkte.

Zılmannyń aıtýynsha, qozýdyń eki negizgi túri bar:

Endogendik qozý: bul syrtqy faktorlardyń áserinsiz adam aǵzasynda paıda bolatyn qozý. Mysaly, stress, mazasyzdyq nemese ishki tájirıbe endogendik qozý deńgeıin joǵarylatýy múmkin.

Ekzogendik qozý: bul qorshaǵan orta, dybystar, jaryq jáne t.b. sıaqty syrtqy faktorlardan týyndaǵan qozý.

Zılman teorıasy sonymen qatar yntalandyrýdyń ártúrli túrleri qozý men tómendeý deńgeıine qalaı áser etetinin túsindiredi. Mysaly, jaǵymdy mýzyka nemese jaqsy kitap sıaqty jaǵymdy titirkendirgishter qozý deńgeıin joǵarylatýy múmkin, al stress nemese qaýip sıaqty jaǵymsyz titirkendirgishter tómendeýdi joǵarylatýy múmkin. Bul ózara árekettesýdi túsiný stressti basqarý úshin, sondaı-aq oqý men jumys úshin ońtaıly jaǵdaı jasaý úshin paıdaly bolýy múmkin.

Zılmannyń qozý teorıasy adamnyń psıhologıasy men minez qulqynyń birqatar aspektilerin túsinýde mańyzdy:

Stress jáne beıimdelý: Teorıa stresstik jaǵdaılardyń qozý deńgeıine, demek, adamnyń minez-qulqy men fızıkalyq jaǵdaıyna qalaı áser etetinin túsindirýge kómektesedi.

Motıvasıa: qozý deńgeıi adamnyń motıvasıasynda mańyzdy ról atqarady. Qozýdyń ońtaıly deńgeıi tapsyrmalardy tıimdirek oryndaýǵa jáne maqsattarǵa jetýge yqpal etedi.

Qorshaǵan ortanyń áseri: Teorıa shý nemese jaryq sıaqty qorshaǵan ortanyń bizdiń psıhologıalyq jaǵdaıymyz ben emosıonaldyq ál-aýqatymyzǵa qalaı áser etetinin jaqsyraq túsinýge múmkindik beredi.

Qorytyndylaı kele, Zılmannyń qozý teorıasy bizge adam aǵzasyndaǵy qozý deńgeıin retteý mehanızmderi jáne onyń minez-qulyq pen emosıonaldyq kúıge áseri týraly qundy túsinikter beredi. Bul teorıany túsiný bizdiń jaǵdaıymyzdy jáne minez-qulqymyzdy ártúrli jaǵdaılarda tıimdirek basqarýǵa kómektesedi.

Áleýmettik jumys mamandyǵynyń 2 kýrs magıstranty  Sapargalıeva M.R.
Jetekshisi: aǵa oqytýshy Avsydykova Q.Á.

---