1-مامىر — جەر-دۇنيەدەگى ەڭبەكشىل تابىنىڭ ۇلى كۇنى
1-مامىر — جەر-دۇنيەدەگى ەڭبەكشىل تابىنىڭ ۇلى كۇنى، ۇلى مەيرامى.
1-مامىر — جەر-دۇنيەدەگى ەڭبەكشىل تابى بايلاردىڭ، كاپيتاليستەردىڭ ىستەپ جۇرگەن جۇمىستارىن تاستاپ، توپ جاساپ، قاتار تۇزەپ، كوشە مايدانىنا شىعىپ، نەشە عاسىرلاردان بەرى ەڭبەكشىل تابىن جۇمىسقا سالىپ، ولاردىڭ تابان ەت، ماڭداي تەرلەرىمەن تاپقاندارىنىڭ ءبارىن جەپ، وزىنىكى قىلىپ كەلە جاتقان بايلار، كاپيتاليستەر تابىنا قىر كورسەتىپ، ولاردان ءام ولاردىڭ جوعارعى باسقارماسى — ۇكىمەتتەرىنەن تولىق اقىلارىن سۇرايتىن كۇن، ادامگەرشىلىك، تەڭدىك حۇقىقتارىن سۇرايتىن كۇن.
1-مامىر — جەر-دۇنيەدەگى كۇللى جۇمىسكەر، ەڭبەكشىل تابى ۇلتىنا، قانىنا قاراماي ءام قاي مەملەكەتتىكى ەكەندىگىنە قاراماي بارلىعىنىڭ حال-جايى بىردەي، تۇرمىسى، تىلەگى، تۇپكى ماقساتتارى بىردەي ەكەندىكتەرىن ءبىلدىرىپ، بارلىق جۇمىسكەر ەڭبەكشىل تابىنىڭ جالپى جاۋى جەر-دۇنيەدەگى بايلار، كاپيتاليستەر ەكەنىن ءبىلدىرىپ، ولارعا ەرەۋىل جاسايتىن كۇن. بۇل ۇلى كۇندە جەر- دۇنيەدەگى ەڭبەكشىل-جۇمىسكەر تابى جەر-كوكتى جاڭعىرتىپ، ءبىر- بىرىنە جار سالىپ، «جەر-دۇنيە ەڭبەكشىلدەرى بىرىگىڭدەر!» دەگەن جالپى ۇراندارىن سالاتىن كۇن.
جەر جۇزىندە جالداۋشى مەن جالشىلار بولا باستاعاننان بەرى تىرەسىپ كەلە جاتقان بۇل ەكى كۇش (بىرەۋى جالداۋشىلار — بايلار، بىرەۋى جالشىلار — ەڭبەكشىلەر) 1-مامىرعا ەكەۋى دە دايارلانىپ، بىرەۋىنىڭ ماقساتى ءوزىنىڭ تولىق اقىسىن الىپ، ءوزىنىڭ قول كۇشىمەن تاپقاندارىن ءوزى پايدالانۋ بولىپ، بىرەۋىنىڭ ماقساتى ءوزى ءىس قىلماي قاراپ وتىرىپ، جانى تىنىش ءجۇرىپ بىرەۋدىڭ تابان ەت، ماڭداي تەرىمەن تاپقانىن پايدالانا بەرۋ بولىپ، ەكەۋى دە 1-مامىر كۇنى بىر-بىرىنە قارسى، بارلىق كۇشتەرىن كورسەتىپ قالاتىن كۇن.
بۇل تالاي زامانداردان بەرى تىرەسىپ، اڭدىسىپ، جاعالاسىپ كەلە جاتقان ەكى جاۋ 1-مامىر كۇنى بارلىق كۇشتەرىن مايدانعا شىعارىپ، بىر-بىرىنە قارسى ەرەۋىل جاساپ، قىزا-قىزا ەكەۋى سوقتىعىسىپ تالاي قاندار توگىلەتىن كۇن.
توگىلگەن قان، ارينە، كوبىنەسە جۇمىسكەر-ەڭبەكشىل تابىنىكى بولاتىن. ويتكەنى بايلار، كاپيتاليستەر تابىنىڭ ەڭ جوعارعى باسقارمالارى — ۇكىمەتتەرى بولادى. ول ۇكىمەتتەردىڭ امىرلەرىندە — بارلىق اسكەرلەر قارۋ-جاراق، مىلتىق، پۋلەمەت، زەڭبىرەك، اەروپلان، كەمەلەر بولادى. مىنە، وسىلاردىڭ كۇشىمەن بايلار، كاپيتاليستەر تابىنىڭ ساندارى از بولسا دا، باياعىدان بەرى جۇمىسكەرلەر-ەڭبەكشىلدەر تابىن شىنجىرلاپ ۇستاپ كەلە جاتىر، ال ەگەردە توپ جاساپ اقىسىن سۇراپ، تەڭدىگىن سۇراپ، قاتار تۇرىپ مايدانعا شىعىپ سوقتىعا باستاعاننان بەرى الگى اسكەرلەرىنىڭ مىلتىق، زەڭبىرەكتەرىنىڭ كۇشتەرىمەن قانعا بوياپ، ەڭبەكشىلەر تابىن ەزىپ كەلە جاتىر. ءبىراق ناحاقتان توگىلگەن سانسىز ۇلدارىنىڭ سانسىز ازاماتتارىنىڭ قاندارىنا قاراماي جەر ءجۇزىنىڭ جالپى جۇمىسكەر-ەڭبەكشىل تابى وزدەرىنىڭ بىرلىك كۇشىن جىلدان-جىلعا ارتتىرىپ، كۇش-قايراتىن، بىرىگۋ كۇشىن جىلدان-جىلعا ءوسىرىپ، جالپى تاريحي جاۋلار — بايلار، كاپيتاليستەر تابىمەن جىلدان-جىلعا باسىمىراق تىرەسىپ كەلەدى.
ەڭبەكشىل تابىنىڭ 1-مامىردى جالپى مەيرامداۋى نەدەن شىققان. قايدان شىققان؟
ەندى سونى قىسقاشا ايتىپ وتەلىك.
1888جىلى 1-مامىردا امەريكانىڭ ۇكىمەتى چيكاگو قالاسىندا بايلاردان ءام ولاردىڭ ۇكىمەتىنەن جۇمىسكەر تابىنىڭ اقىسىن سۇراعان، تەڭدىك حۇقىقتارىن سۇراعان جۇمىسكەرلەردى اتقان.
كەلەسى 1889 جىلى 1-مامىردا، كۇن بۇرىن قاۋلى قىلىپ قويىپ بايلاردىڭ فابريك-زاۋىتتارىندا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن امەريكانىڭ ۇيىمداسقان جۇمىسكەرلەرى جالپى تىلەك ءۇشىن اتىلعان جولداستارىنىڭ ولگەنىنە ناق ءبىر جىل تولعاندا، سولاردىڭ قۇرمەتىنە جۇمىستارىن تاستاپ توپ جاساپ، كوشە مايدانىنا شىعىپ، قاتار تۇزەپ امەريكانىڭ جالپى كاپيتاليستەرىنە، ۇكىمەتىنە قىر كورسەتىپ، ەرەۋىل جاساعان. سول 1889 جىلى فرانسيانىڭ پاريج دەگەن قالاسىندا بولعان 2- ينتەرناسيونالدىڭ 1-جيىلىسىندا سول امەريكانىڭ جالپى جۇمىسكەرلەر-ەڭبەكشىلەر تابىنىڭ باقىتى ءۇشىن جۇمىسكەرلەردىڭ اتىلعان كۇنىن، 1-مامىردى، جەر- دۇنيەنىڭ جالپى جۇمىسكەرلەر-ەڭبەكشىلدەر تابى ءۇشىن ۇلى كۇن بولسىن، ۇلى مەيرام بولسىن دەپ قاۋلى قىلعان.
سودان بەرى سول كۇندى كۇللى جەر-دۇنيەدەگى كوزى اشىق جۇمىسكەر-ەڭبەكشىلدەر ءوزىنىڭ ۇلى كۇنى ساناپ، ۇلى مەيرامى ساناپ، بۇل كۇندى ءوزىنىڭ ءام بايلاردىڭ كۇشتەرىن سىناۋ كۇنى قىلىپ كەلە جاتىر.
بۇل كۇندى جەر-دۇنيەدەگى ەڭبەكشىل جۇمىسكەرلەر تابىنىڭ ءار جەردەگىسى، ءار شەتتەگىسى، ءار مەملەكەتتەگىسى بىرى-بىرىنە تۋىسقاندىعىن، بىرلىگىن ءبىلدىرىپ، جەر-دۇنيەنى جاڭعىرتىپ، بىر-بىرىنە سالەم جىبەرىپ، جەر-دۇنيەنى كۇڭىرەنتىپ، جالپى ەڭبەكشىل تابىنىڭ ۇرانىن سالاتىن كۇنى قىلىپ كەلە جاتىر. 1-مامىردى ۇلى كۇن دەپ ساناپ، 1-مامىردى مەيرامداپ، بايلاردىڭ جۇمىستارىن تاستاپ كوشە مايدانىنا شىعىپ، كاپيتاليستەرگە ءام ولاردىڭ ۇكىمەتتەرىنە قىر كورسەتىپ، ەرەۋىل جاساۋدى جەر-دۇنيەنىڭ جالپى جۇمىسكەرلەر-ەڭبەكشىل تابى تەگىسىمەن ءبىر-اق جىلدا قابىل الا قويعان جوق.
1-مامىردى ءويتىپ مەيرامداۋ جەر جۇزىندە لەزدە تۇتاسىنان جايىلعان جوق. ويتكەنى جۇمىسكەرلەر-ەڭبەكشىلدەر تابى نادان. ولاردى بيلەپ، ىسكە جەگىپ وتىرعان كاپيتاليستەر ءام ولاردىڭ ۇكىمەتتەرى بۇل 1-مامىردىڭ ءمانىسىن ءام جالپى جۇمىسكەرلەر تابىنىڭ ماقساتتارىنىڭ ءبىر بولۋى كەرەك ەكەندىكتەرىن بىلگەن ادامدارعا جاريالاپ ايتقىزبايدى، جۇمىسكەرلەر-ەڭبەكشىلدەر اراسىنا جايعىزبايدى. جالپى ەڭبەكشىل تابىنىڭ تۋىن كوتەرگەن ادامدارعا بۇل تۋرالى جاريالاپ ەشبىر ءسوز سويلەتكىزبەيدى.
ەڭبەكشىل-جۇمىسكەر تابىنىڭ ماقساتىنىڭ بىرلىگىن ءام كاپيتاليستەرمەن قالاي كۇرەسۋگە كەرەك ەكەندىگىن ايقىن كورسە دە، مۇنى جاريالاپ ايتقىزبايتىن بولعان سوڭ، بۇعان بەلسەنىپ كىرگەن ادامدار ەڭبەكشىل تابىنىڭ اراسىندا بۇل سوزدەردى جاسىرىن سويلەپ، جاسىرىن ەڭبەكشىل تابىنىڭ ۇيىمدارىن بىرىكتىرىپ، بۇل تاريحي كۇرەستىڭ ءتۇرلى ونەر-بىلىم، تاجىريبە-تاسىل، جول-جوبالارىن قۇپيا تاراتاتىن.
ەۋروپانىڭ ءام امەريكانىڭ بارلىق ەلدەرىندە سول نەشە جىلعى تالاس-تارتىستىڭ ارقاسىندا جۇمىسكەر-ەڭبەكشىل تابى ءوزىنىڭ كاپيتاليزممەن كۇرەسۋ ىستەرىن، ۇيىمداسۋ ىستەرىن قۇپيالامايتىن بولعان.
ءوزىنىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن، تىلەگىن، جول-جوباسىن جاريالاپ مايدانعا سالاتىن بولعاننان بەرى جۇمىسكەرلەر-ەڭبەكشىلدەر تابى جىلدان-جىلعا بىرلىگىن زورايتىپ، جىلدان-جىلعا كۇشەيىپ، جىلدان-جىلعا توبىن كوبەيتىپ، جىلدان-جىلعا جەر-دۇنيەنى قالتىراتىپ، داۋىسىن، ۇرانىن كۇڭىرەنتىپ قاتتىراق سالىپ كەلەدى.
سول ۇزاق كۇرەسپەن كەلىپ روسسيانىڭ جۇمىسكەرلەر-ەڭبەكشىلدەر تابى كاپيتاليستەردى جەڭىپ، ولاردىڭ ۇكىمەتىن قۇلاتىپ، بارلىق بايلىقتى ءام ۇكىمەتتى ءوز قولدارىنا العانىنا 5 جىل تولدى.
روسسيادا ەڭبەكشىلدەر تابى ۇكىمەتتى ءام بارلىق بايلىقتى ءوز قولدارىنا العاننان كەيىن ەۋروپا كاپيتاليستەرى ۇرەيلەنىپ، ساقتانۋدا، ەۋروپانىڭ جۇمىسكەر-ەڭبەكشىل تابى كۇنبە-كۇن ەرەۋىل جاساپ، كاپيتاليستەرمەن كۇنبە-كۇن سوقتىعۋدا، كۇنبە-كۇن جۇمىسكەر-ەڭبەكشىل تابىنىڭ ناحاق قانى توگىلۋدە ءام وعان قاراماي جۇمىسكەر-ەڭبەكشىل تابىنىڭ كۇشى كۇنبە-كۇن ارتۋدا.
كاپيتاليستەر بارلىق كۇشتەرىن الدەقاشان جيناپ بولعان. ەندى ولاردىڭ جينايتىن كۇشتەرى جوق. ولاردىڭ كۇشتەرى كۇننەن- كۇنگە ازايماسا، ارتپايدى. ال جۇمىسكەر-ەڭبەكشىل تابى بارلىق كۇشىن ءالى بىرىكتىرىپ بولعان جوق. بارلىق كۇشىن ءالى جيناپ بولعان جوق. ەڭبەكشىل-جۇمىسكەر تابىنىڭ كۇشتەرى كۇننەن-كۇنگە ارتپاسا، كەمىمەيدى. ال كۇشى كۇننەن-كۇنگە ارتاتىن بولعان سوڭ جاۋىن جەڭبەي قويمايدى. ول كۇن تاياندى. قازىردە دۇنيەدەگى ەڭ ايلالى جاۋىز ەۋروپانىڭ كاپيتاليستەرى قالتىراپ قانا وتىر. ەڭبەكشىل-جۇمىسكەر تابى ەندى ءبىر قاتتىراق سۇعىپ جىبەرسە بىت-شىت بولىپ قۇلاماق.
1-مامىر كۇنگى جالپى ەڭبەكشىل تابىنىڭ ارىستانداي اقىرعانى كاپيتاليزم دۇنيەسىن الەك قىلماي قويمايدى.
جاساسىن 1-مامىر!
جاساسىن جەر-دۇنيە ەڭبەكشىل تابىنىڭ ۇلى كۇنى، ۇلى مەيرامى.
جاساسىن جەر-دۇنيە ەڭبەكشىل تابىنىڭ تىرەگى ءىىى كوممۋنيستەر ينتەرناسيونالى! قازاقستان ەڭبەكشىلدەرىنىڭ اتىنان جەر-دۇنيەنىڭ جالپى ەڭبەكشىلەرىنە تۋىسقاندىق سالەم!
جاساسىن جالپى تۋىسقاندىق!
1923 جىل
You Might Also Like
-
«ەڭبەكشى قازاق» گازەتىنىڭ وسى نومىرىندە روسسيا كوممۋنيست پارتياسىنىڭ 12-جالپى جيىلىسىنىڭ ۇلت ماسەلەسى تاقىرىپتى شىعارعان قارارى باسىلىپ وتىر.
