1836 - 1838 جىلدارداعى بوكەي ورداسىنداعى شارۋالار كوتەرىلىسى
1836 - 1838 جىلدارداعى بوكەي ورداسىنداعى شارۋالار كوتەرىلىسى
كونسپەكت
1801 جىلعى 11 ناۋرىزدا يمپەراتور ءى پاۆەلدىڭ جارلىعىمەن كىشى ءجۇز قازاقتارىنىڭ جايىق پەن ەدىل ارالىعىندا كوشىپ - قونۋى زاڭداستىرىلىپ، بوكەي ورداسى (ىشكى وردا) قۇرىلدى. بوكەي نۇرالى ۇلى كىشى ءجۇزدىڭ بەلدى سۇلتانى. ساياسي كۇرەسكە 18 عاسىردىڭ سوڭىنان ارالاسا باستاعان. 19 عاسىردىڭ باسىندا حان كەڭەسىنە ءتوراعا بولدى، تاكاپپارلىعى ونىڭ باعىنىشتىلىعىنا جول بەرمەدى. بوكەي ورىس وكىمەتىنە جاعىمدى بولدى. بالاسى جاڭگىر استراحان گۋبەرناتورىنىڭ ۇيىندە تاربيەلەندى. ورىس، پارسى، اراب تىلدەرىن ءبىلدى. پاتشا ۇكىمەتى قاراجاتىنا 1827 جىلى جاسقۇس دەگەن جەردە حان سارايىن سالعىزدى. حاندىقتاعى شۇرايلى جايىلىم جەردى حان ءوز تۋىستارى مەن ساراي اقسۇيەكتەرىنە ءبولىپ بەردى. 1827 جىلى 12 بيدەن قۇرالعان حاندىق كەڭەس ۇيىمداستىرىلدى. حان تاپسىرمالارىن ورىندايتىن 12 ستارشىن باج سالىعىنىڭ جينالۋىن قاداعالادى.
بوكەي ورداسىنداعى قاۋىمدىق جەرلەردى ورىس پومەششيكتەرىنىڭ، حان تۋىستارىنىڭ يەمدەنىپ الۋى، فەودالداردىڭ وزبىرلىعى جانە جاڭگىر بيلىگىنىڭ حالىق مۇددەسىنە قايشى كەلۋى حاندىقتىڭ باسقارۋ جۇيەسىن شايقالتتى. سالىقتىڭ اۋىرتپالىعى دا الەۋمەتتىك قارسىلىقتىڭ تەرەڭدەۋىنە سەبەپشى بولدى. 1833 جىلى جاڭگىر حاننىڭ قايىناتاسى قاراۋىلقوجا باباجانۇلىن كاسپيي تەڭىزى وڭىرىندەگى قازاق رۋلارىنا بيلەۋشى ەتىپ تاعايىنداۋى كوتەرىلىسكە تۇرتكى بولدى. بوكەي ورداسىنداعى شارۋالار كوتەرىلىسى 1836 - 1838 جىلدارى بولدى.
كوتەرىلىستىڭ نەگىزگى قوزعاۋشى كۇشى – شارۋالار، سونىمەن بىرگە وعان ستارشىن، بيلەر دە قاتىستى. كوتەرىلىس باسشىلارى – يساتاي تايمان ۇلى مەن ماحامبەت وتەمىس ۇلى. كوتەرىلىستىڭ باستى ماقساتى – حان وزبىرلىعىنا شەك قويۋ، شارۋالار جاعدايىن جاقسارتۋ، جەر ماسەلەسىندەگى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ وتارشىلدىق ساياساتىن وزگەرتۋ بولدى. 1836 جىلى اقپاننىڭ باسىندا باستالعان كوتەرىلىس حالىق - ازاتتىق سيپاتتا بولدى. كوتەرىلىس باسشىلارى قاراۋىلقوجانى بيلىكتەن تايدىرۋعا، حاننىڭ جارلىقتارىن مويىنداماۋعا شاقىردى.
1836 جىلعى قازاندا يساتاي ماڭىنا قوسىمشا 20 اۋىل كوشىپ كەلدى. 1836 جىلدىڭ سوڭىندا بوكەي ورداسىنداعى وقيعا پەتەربۋرگ سارايىنا ابدەن بەلگىلى بولدى. I نيكولاي "بۇلىك" باسشىلارىن قاتاڭ جازالاۋدى تاپسىردى. 1837 جىلعى 15 قازاندا تەرەكتىقۇم شايقاسىندا كوتەرىلىسشىلەر جاڭگىردىڭ سىبايلاسى، حان كەڭەسشىسى بالقى ءبيدىڭ اۋىلىن ويراندادى. بۇل جەڭىس ساربازدار قاتارىنىڭ وسۋىنە اسەر ەتتى. 1837 جىلعى قازاننىڭ اياعىندا سانى 2 مىڭعا جەتكەن كوتەرىلىسشىلەر حان سارايىن قورشادى. قورشاۋدى بۇزۋعا 600 ادامدىق توبىمەن پودپولكوۆنيك گەكە جانە مەركۋلوۆ توپتارى تالپىندى. ستارشىندار مەن بيلەردىڭ ءبىر بولىگى گەكەنىڭ ۇندەۋىنە سەنىپ، كوتەرىلىس قاتارىنان كەتتى. 1837 جىلعى 15 قاراشادا تاستوبە شايقاسىندا 3000 - نان استام ادامنان تۇراتىن كوتەرىلىسشىلەر وزدەرىنەن قارۋى باسىم كۇشپەن تايىنباستان شايقاستى. يساتاي 500 ساربازىمەن كەنەتتەن شابۋىلداپ، جازالاۋشىلاردى شەگىندىرۋدى جوسپارلادى. 60 ساربازدان ايىرىلعان يساتاي توبى بىرنەشە توپقا ءبولىنىپ كەتتى. كازاكتاردان 3 ادام جارالاندى. قازاق شارۋالارى ءوز اۋىلدارىنا تاراپ كەتتى. گۋبەرناتور ۆ. ا. پەروۆسكيي جارلىعىمەن يساتايدى تىرىدەي ۇستاعاندارعا 1000 سوم، باسىن العانعا 500 سوم تىگىلدى. 1837 جىلعى 13 جەلتوقسان باتىر جامانقالا بەكىنىسى ماڭىندا جازالاۋشىلاردىڭ تورىن بۇزىپ، جايىقتان شىعىسقا قاراي ءوتىپ كەتتى. يساتايدىڭ كىشى جۇزگە ءوتۋى وسى وڭىردە كەنەسارى كوتەرىلىسى اسەرىمەن تارالا باستاعان حالىق قوزعالىسىمەن تۇسپا - تۇس كەلدى. جولامان تىلەنشى ۇلى جاساقتارى كەنەسارىعا قوسىلدى. كەنەسارى كوتەرىلىسىنىڭ كىشى ءجۇزدى شارپۋى يساتاي كوتەرىلىسىن باسۋ قاجەتتىگىن تەزدەتتى. كىشى ءجۇزدىڭ باتىسىندا حيۋا حانىمەن بايلانىستى بولعان سۇلتان قايىپقالي ەسىم ۇلى كوتەرىلىسىنىڭ كەڭ تارالۋى دا يساتاي قوزعالىسىن تەزدەتىپ باسۋدى كۇن تارتىبىنە قويدى. بايباقتى رۋىنىڭ ستارشىنى ءجۇنىس جانتەلين توبى يساتايمەن بايلانىستا بولدى.
1838 جىلعى 12 شىلدەدە اقبۇلاق شايقاسىندا زەڭبىرەكتەر وعىنان شەگىنگەن كوتەرىلىسشىلەر ەكى جاقتى قورشاۋدا قالدى. اۋىر جارالانعان يساتايدى كازاكتار قىلىشپەن شاۋىپ، اتىپ ءولتىردى. كوتەرىلىسشىلەردەن 80 - دەي سارباز ءولىپ، 6 ادام تۇتقىنعا ءتۇستى. ايشۋاقۇلىنان بىرنەشە ءجۇز، كازاكتاردان 4 ادام جاراقاتتاندى. باس ساۋعالاپ قاشقان كوتەرىلىسشىلەر، اقبۇلاق شايقاسىندا يساتايعا كومەككە كەلمەگەن سۇلتان قايىپقالي توبىنا قوسىلۋدان باس تارتتى.
1838 جىلعى شىلدەدە ماحامبەت توبى نۇرتازعالي وزبەك ۇلى جانە تابىلدى شەرعازى ۇلى سۇلتانداردىڭ اۋىلدارىنا شابۋىلدادى. 1846 جىلى قازاندا حان جەندەتتەرىنىڭ قولىنان قايتىس بولدى.
يساتاي كوتەرىلىسى بويىنشا جازالاۋ ءىسىن باسقارۋ نەگىزىنەن گەكەگە تاپسىرىلدى. كوتەرىلىستى قانعا بوياعان قازاق فەودالدارى جانە كازاك وفيسەرلەرى مەن سولداتتارى ماراپاتتالدى.
1836 - 1838 جىلدارداعى كوتەرىلىستەن كەيىن دە شارۋالاردىڭ اۋىر جاعدايى وزگەرمەدى. بۇل جاعداي 1842 جىلى جاڭا قوزعالىستىڭ باستالۋىنا سەبەپ بولدى. قوزعالىس جەتەكشىلەرى – نوعاي رۋىنان ابباس قوشاي ۇلى جانە ماسقار رۋىنان لاۋباي مانتاي ۇلى. قوزعالىس انتيفەودالدىق باعىتتا بولدى. ولار حان مەن سۇلتاندارعا باعىنباۋ، الىم - سالىقتى تولەمەۋ، جەر تاپشىلىعىن شەشۋ، جايىقتان كىشى جۇزگە وتۋگە رۇقسات الۋ تالاپتارىن كوتەردى. جاڭگىر حانعا قارسى نارازىلىعىن ءبىلدىرۋ ماقساتىندا كوتەرىلىس جەتەكشىلەرى پاتشا شەنەۋنىكتەرىنە بارىپ جولىقتى. 1844 جىلى ناۋرىزدا ەكەۋى دە جاڭگىردىڭ تالابىمەن تۇتقىنعا الىنىپ، ورالدا اسكەري سوتقا بەرىلدى. 1847 جىلى لاۋباي تۇرمەدە قايتىس بولىپ، ابباس ليفلياندياعا قارا جۇمىسقا ايدالدى.
1836 - 1838 جىلدارداعى كوتەرىلىستەن كەيىن سالىق مولشەرىنە شەك قويىلدى. پاتشا ۇكىمەتى قازاق ستارشىندارىمەن ساناساتىن بولدى.
بۇل وقيعا ىشكى ورداداعى حاندىق بيلىكتىڭ السىرەگەندىگىن دالەلدەدى. ال كوتەرىلىستىڭ جەڭىلۋ سەبەپتەرى ۇستەم تاپ وكىلدەرىنىڭ وپاسىزدىعى، كوتەرىلىس باسشىلارىنىڭ كىشى جۇزدەگى جانە ىشكى ورداداعى كوتەرىلىستەردى بىرىكتىرە الماۋى بولدى. بۇل قوزعالىس 19 عاسىردىڭ 30 جىلدارىنداعى الەۋمەتتىك ەزگىگە دە، وتارشىلدىققا دا قارسى باعىتتالعان كوتەرىلىس بولدى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. بوكەي ورداسىنداعى كوتەرىلىستىڭ ناتيجەسى:
2. ابباس قوشاي ۇلى مەن لاۋباي مانتاي ۇلى اسكەري سوتقا قاي جەردە بەرىلدى؟
3. بوكەي ورداسىنداعى ابباس قوشاي ۇلى جانە لاۋباي مانتاي ۇلى باستاعان جاڭا قوزعالىس قاي جىلى باستالدى؟
4. يساتاي كوتەرىلىسى بويىنشا جازالاۋ ءىسىن باسقارۋ كىمگە تاپسىرىلدى؟
5. 1838 جىلعى اقبۇلاق شايقاسىنىڭ سالدارى:
6. كىشى ءجۇزدىڭ باتىسىندا كەڭ تارالعان كوتەرىلىس باسشىسى:
7. 1838 جىلى قاڭتاردا يساتاي توبى قايدا ءقاۋىپ ءتوندىردى؟
8. كەنەسارى توپتارىن قولداعان كىشى ءجۇز رۋلارى:
9. يساتاي توبى جايىقتان شىعىسقا قاراي قاي جەردەن ءوتتى؟
10. كوتەرىلىسشىلەر جەڭىلىسكە ۇشىراعان تاستوبە شايقاسى قاشان بولدى؟
11. جيدەلى تۇبىندەگى يساتاي جاساعىنىڭ سانى:
12. 1837 جىلعى 15 قازاندا بولعان شايقاس:
13. بوكەي ورداسىنداعى كوتەرىلىس پەتەربۋرگكە قاشان بەلگىلى بولدى؟
14. جاڭگىر حان كوتەرىلىس باسشىلارىن تۇتقىنداۋدى كىمگە تاپسىردى؟
15. يساتاي تايمان ۇلى باستاعان شارۋالار كوتەرىلىسى قاشان باستالدى؟
16. ەڭبەكشىلەر اراسىندا ۇندەۋ تاراتقان اقىن:
17. 1791 - 1838 جىلدارى ءومىر سۇرگەن بەرىش رۋىنىڭ ستارشىنى:
18. بوكەي ورداسىنداعى شارۋالار كوتەرىلىسى بولعان مەرزىم:
19. يساتاي تايمان ۇلى باستاعان كوتەرىلىسكە تۇرتكى بولعان جاعداي:
20. 19 عاسىردىڭ 30 جىلدارى جىل سايىنعى اقشالاي سالىق مولشەرى:
21. بوكەي ورداسىنداعى قاۋىمدىق جەرلەردى كىمدەر يەلەندى؟
22. 1827 جىلى قۇرىلعان حان ساياساتىن ىسكە اسىراتىن وكىلدىك مەكەمە:
23. بوكەي ورداسىندا حان سارايى سالىنعان جەر:
24. ورىس وكىمەتىنە جاعىمدى بولعان كىشى ءجۇز سۇلتانى:
25. بوكەي ورداسى قۇرىلعان مەرزىم:
26. قاي جىلدارى ماحامبەت، شەرنياز ىشكى ورداداعى شارۋالار كوتەرىلىسىنە قاتىسقان:
27. يساتاي تايمان ۇلى قاي جىلى قازا تاپقان:
28. بوكەي ورداسىنداعى كوتەرىلىس قاي جىلدارى بولدى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
كونسپەكت
1801 جىلعى 11 ناۋرىزدا يمپەراتور ءى پاۆەلدىڭ جارلىعىمەن كىشى ءجۇز قازاقتارىنىڭ جايىق پەن ەدىل ارالىعىندا كوشىپ - قونۋى زاڭداستىرىلىپ، بوكەي ورداسى (ىشكى وردا) قۇرىلدى. بوكەي نۇرالى ۇلى كىشى ءجۇزدىڭ بەلدى سۇلتانى. ساياسي كۇرەسكە 18 عاسىردىڭ سوڭىنان ارالاسا باستاعان. 19 عاسىردىڭ باسىندا حان كەڭەسىنە ءتوراعا بولدى، تاكاپپارلىعى ونىڭ باعىنىشتىلىعىنا جول بەرمەدى. بوكەي ورىس وكىمەتىنە جاعىمدى بولدى. بالاسى جاڭگىر استراحان گۋبەرناتورىنىڭ ۇيىندە تاربيەلەندى. ورىس، پارسى، اراب تىلدەرىن ءبىلدى. پاتشا ۇكىمەتى قاراجاتىنا 1827 جىلى جاسقۇس دەگەن جەردە حان سارايىن سالعىزدى. حاندىقتاعى شۇرايلى جايىلىم جەردى حان ءوز تۋىستارى مەن ساراي اقسۇيەكتەرىنە ءبولىپ بەردى. 1827 جىلى 12 بيدەن قۇرالعان حاندىق كەڭەس ۇيىمداستىرىلدى. حان تاپسىرمالارىن ورىندايتىن 12 ستارشىن باج سالىعىنىڭ جينالۋىن قاداعالادى.
بوكەي ورداسىنداعى قاۋىمدىق جەرلەردى ورىس پومەششيكتەرىنىڭ، حان تۋىستارىنىڭ يەمدەنىپ الۋى، فەودالداردىڭ وزبىرلىعى جانە جاڭگىر بيلىگىنىڭ حالىق مۇددەسىنە قايشى كەلۋى حاندىقتىڭ باسقارۋ جۇيەسىن شايقالتتى. سالىقتىڭ اۋىرتپالىعى دا الەۋمەتتىك قارسىلىقتىڭ تەرەڭدەۋىنە سەبەپشى بولدى. 1833 جىلى جاڭگىر حاننىڭ قايىناتاسى قاراۋىلقوجا باباجانۇلىن كاسپيي تەڭىزى وڭىرىندەگى قازاق رۋلارىنا بيلەۋشى ەتىپ تاعايىنداۋى كوتەرىلىسكە تۇرتكى بولدى. بوكەي ورداسىنداعى شارۋالار كوتەرىلىسى 1836 - 1838 جىلدارى بولدى.
كوتەرىلىستىڭ نەگىزگى قوزعاۋشى كۇشى – شارۋالار، سونىمەن بىرگە وعان ستارشىن، بيلەر دە قاتىستى. كوتەرىلىس باسشىلارى – يساتاي تايمان ۇلى مەن ماحامبەت وتەمىس ۇلى. كوتەرىلىستىڭ باستى ماقساتى – حان وزبىرلىعىنا شەك قويۋ، شارۋالار جاعدايىن جاقسارتۋ، جەر ماسەلەسىندەگى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ وتارشىلدىق ساياساتىن وزگەرتۋ بولدى. 1836 جىلى اقپاننىڭ باسىندا باستالعان كوتەرىلىس حالىق - ازاتتىق سيپاتتا بولدى. كوتەرىلىس باسشىلارى قاراۋىلقوجانى بيلىكتەن تايدىرۋعا، حاننىڭ جارلىقتارىن مويىنداماۋعا شاقىردى.
1836 جىلعى قازاندا يساتاي ماڭىنا قوسىمشا 20 اۋىل كوشىپ كەلدى. 1836 جىلدىڭ سوڭىندا بوكەي ورداسىنداعى وقيعا پەتەربۋرگ سارايىنا ابدەن بەلگىلى بولدى. I نيكولاي "بۇلىك" باسشىلارىن قاتاڭ جازالاۋدى تاپسىردى. 1837 جىلعى 15 قازاندا تەرەكتىقۇم شايقاسىندا كوتەرىلىسشىلەر جاڭگىردىڭ سىبايلاسى، حان كەڭەسشىسى بالقى ءبيدىڭ اۋىلىن ويراندادى. بۇل جەڭىس ساربازدار قاتارىنىڭ وسۋىنە اسەر ەتتى. 1837 جىلعى قازاننىڭ اياعىندا سانى 2 مىڭعا جەتكەن كوتەرىلىسشىلەر حان سارايىن قورشادى. قورشاۋدى بۇزۋعا 600 ادامدىق توبىمەن پودپولكوۆنيك گەكە جانە مەركۋلوۆ توپتارى تالپىندى. ستارشىندار مەن بيلەردىڭ ءبىر بولىگى گەكەنىڭ ۇندەۋىنە سەنىپ، كوتەرىلىس قاتارىنان كەتتى. 1837 جىلعى 15 قاراشادا تاستوبە شايقاسىندا 3000 - نان استام ادامنان تۇراتىن كوتەرىلىسشىلەر وزدەرىنەن قارۋى باسىم كۇشپەن تايىنباستان شايقاستى. يساتاي 500 ساربازىمەن كەنەتتەن شابۋىلداپ، جازالاۋشىلاردى شەگىندىرۋدى جوسپارلادى. 60 ساربازدان ايىرىلعان يساتاي توبى بىرنەشە توپقا ءبولىنىپ كەتتى. كازاكتاردان 3 ادام جارالاندى. قازاق شارۋالارى ءوز اۋىلدارىنا تاراپ كەتتى. گۋبەرناتور ۆ. ا. پەروۆسكيي جارلىعىمەن يساتايدى تىرىدەي ۇستاعاندارعا 1000 سوم، باسىن العانعا 500 سوم تىگىلدى. 1837 جىلعى 13 جەلتوقسان باتىر جامانقالا بەكىنىسى ماڭىندا جازالاۋشىلاردىڭ تورىن بۇزىپ، جايىقتان شىعىسقا قاراي ءوتىپ كەتتى. يساتايدىڭ كىشى جۇزگە ءوتۋى وسى وڭىردە كەنەسارى كوتەرىلىسى اسەرىمەن تارالا باستاعان حالىق قوزعالىسىمەن تۇسپا - تۇس كەلدى. جولامان تىلەنشى ۇلى جاساقتارى كەنەسارىعا قوسىلدى. كەنەسارى كوتەرىلىسىنىڭ كىشى ءجۇزدى شارپۋى يساتاي كوتەرىلىسىن باسۋ قاجەتتىگىن تەزدەتتى. كىشى ءجۇزدىڭ باتىسىندا حيۋا حانىمەن بايلانىستى بولعان سۇلتان قايىپقالي ەسىم ۇلى كوتەرىلىسىنىڭ كەڭ تارالۋى دا يساتاي قوزعالىسىن تەزدەتىپ باسۋدى كۇن تارتىبىنە قويدى. بايباقتى رۋىنىڭ ستارشىنى ءجۇنىس جانتەلين توبى يساتايمەن بايلانىستا بولدى.
1838 جىلعى 12 شىلدەدە اقبۇلاق شايقاسىندا زەڭبىرەكتەر وعىنان شەگىنگەن كوتەرىلىسشىلەر ەكى جاقتى قورشاۋدا قالدى. اۋىر جارالانعان يساتايدى كازاكتار قىلىشپەن شاۋىپ، اتىپ ءولتىردى. كوتەرىلىسشىلەردەن 80 - دەي سارباز ءولىپ، 6 ادام تۇتقىنعا ءتۇستى. ايشۋاقۇلىنان بىرنەشە ءجۇز، كازاكتاردان 4 ادام جاراقاتتاندى. باس ساۋعالاپ قاشقان كوتەرىلىسشىلەر، اقبۇلاق شايقاسىندا يساتايعا كومەككە كەلمەگەن سۇلتان قايىپقالي توبىنا قوسىلۋدان باس تارتتى.
1838 جىلعى شىلدەدە ماحامبەت توبى نۇرتازعالي وزبەك ۇلى جانە تابىلدى شەرعازى ۇلى سۇلتانداردىڭ اۋىلدارىنا شابۋىلدادى. 1846 جىلى قازاندا حان جەندەتتەرىنىڭ قولىنان قايتىس بولدى.
يساتاي كوتەرىلىسى بويىنشا جازالاۋ ءىسىن باسقارۋ نەگىزىنەن گەكەگە تاپسىرىلدى. كوتەرىلىستى قانعا بوياعان قازاق فەودالدارى جانە كازاك وفيسەرلەرى مەن سولداتتارى ماراپاتتالدى.
1836 - 1838 جىلدارداعى كوتەرىلىستەن كەيىن دە شارۋالاردىڭ اۋىر جاعدايى وزگەرمەدى. بۇل جاعداي 1842 جىلى جاڭا قوزعالىستىڭ باستالۋىنا سەبەپ بولدى. قوزعالىس جەتەكشىلەرى – نوعاي رۋىنان ابباس قوشاي ۇلى جانە ماسقار رۋىنان لاۋباي مانتاي ۇلى. قوزعالىس انتيفەودالدىق باعىتتا بولدى. ولار حان مەن سۇلتاندارعا باعىنباۋ، الىم - سالىقتى تولەمەۋ، جەر تاپشىلىعىن شەشۋ، جايىقتان كىشى جۇزگە وتۋگە رۇقسات الۋ تالاپتارىن كوتەردى. جاڭگىر حانعا قارسى نارازىلىعىن ءبىلدىرۋ ماقساتىندا كوتەرىلىس جەتەكشىلەرى پاتشا شەنەۋنىكتەرىنە بارىپ جولىقتى. 1844 جىلى ناۋرىزدا ەكەۋى دە جاڭگىردىڭ تالابىمەن تۇتقىنعا الىنىپ، ورالدا اسكەري سوتقا بەرىلدى. 1847 جىلى لاۋباي تۇرمەدە قايتىس بولىپ، ابباس ليفلياندياعا قارا جۇمىسقا ايدالدى.
1836 - 1838 جىلدارداعى كوتەرىلىستەن كەيىن سالىق مولشەرىنە شەك قويىلدى. پاتشا ۇكىمەتى قازاق ستارشىندارىمەن ساناساتىن بولدى.
بۇل وقيعا ىشكى ورداداعى حاندىق بيلىكتىڭ السىرەگەندىگىن دالەلدەدى. ال كوتەرىلىستىڭ جەڭىلۋ سەبەپتەرى ۇستەم تاپ وكىلدەرىنىڭ وپاسىزدىعى، كوتەرىلىس باسشىلارىنىڭ كىشى جۇزدەگى جانە ىشكى ورداداعى كوتەرىلىستەردى بىرىكتىرە الماۋى بولدى. بۇل قوزعالىس 19 عاسىردىڭ 30 جىلدارىنداعى الەۋمەتتىك ەزگىگە دە، وتارشىلدىققا دا قارسى باعىتتالعان كوتەرىلىس بولدى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. بوكەي ورداسىنداعى كوتەرىلىستىڭ ناتيجەسى:
2. ابباس قوشاي ۇلى مەن لاۋباي مانتاي ۇلى اسكەري سوتقا قاي جەردە بەرىلدى؟
3. بوكەي ورداسىنداعى ابباس قوشاي ۇلى جانە لاۋباي مانتاي ۇلى باستاعان جاڭا قوزعالىس قاي جىلى باستالدى؟
4. يساتاي كوتەرىلىسى بويىنشا جازالاۋ ءىسىن باسقارۋ كىمگە تاپسىرىلدى؟
5. 1838 جىلعى اقبۇلاق شايقاسىنىڭ سالدارى:
6. كىشى ءجۇزدىڭ باتىسىندا كەڭ تارالعان كوتەرىلىس باسشىسى:
7. 1838 جىلى قاڭتاردا يساتاي توبى قايدا ءقاۋىپ ءتوندىردى؟
8. كەنەسارى توپتارىن قولداعان كىشى ءجۇز رۋلارى:
9. يساتاي توبى جايىقتان شىعىسقا قاراي قاي جەردەن ءوتتى؟
10. كوتەرىلىسشىلەر جەڭىلىسكە ۇشىراعان تاستوبە شايقاسى قاشان بولدى؟
11. جيدەلى تۇبىندەگى يساتاي جاساعىنىڭ سانى:
12. 1837 جىلعى 15 قازاندا بولعان شايقاس:
13. بوكەي ورداسىنداعى كوتەرىلىس پەتەربۋرگكە قاشان بەلگىلى بولدى؟
14. جاڭگىر حان كوتەرىلىس باسشىلارىن تۇتقىنداۋدى كىمگە تاپسىردى؟
15. يساتاي تايمان ۇلى باستاعان شارۋالار كوتەرىلىسى قاشان باستالدى؟
16. ەڭبەكشىلەر اراسىندا ۇندەۋ تاراتقان اقىن:
17. 1791 - 1838 جىلدارى ءومىر سۇرگەن بەرىش رۋىنىڭ ستارشىنى:
18. بوكەي ورداسىنداعى شارۋالار كوتەرىلىسى بولعان مەرزىم:
19. يساتاي تايمان ۇلى باستاعان كوتەرىلىسكە تۇرتكى بولعان جاعداي:
20. 19 عاسىردىڭ 30 جىلدارى جىل سايىنعى اقشالاي سالىق مولشەرى:
21. بوكەي ورداسىنداعى قاۋىمدىق جەرلەردى كىمدەر يەلەندى؟
22. 1827 جىلى قۇرىلعان حان ساياساتىن ىسكە اسىراتىن وكىلدىك مەكەمە:
23. بوكەي ورداسىندا حان سارايى سالىنعان جەر:
24. ورىس وكىمەتىنە جاعىمدى بولعان كىشى ءجۇز سۇلتانى:
25. بوكەي ورداسى قۇرىلعان مەرزىم:
26. قاي جىلدارى ماحامبەت، شەرنياز ىشكى ورداداعى شارۋالار كوتەرىلىسىنە قاتىسقان:
27. يساتاي تايمان ۇلى قاي جىلى قازا تاپقان:
28. بوكەي ورداسىنداعى كوتەرىلىس قاي جىلدارى بولدى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
You Might Also Like
-
قازاقتاردىڭ 1812 جىلعى رەسەيدىڭ وتان سوعىسىنا قاتىسۋى
-
تاقىرىبى: د. يسابەكوۆ «اتا ءۇمىتى». كەيىپكەرلەر بەينەسى.
