InfoHub Logo

اباي دا تەك ءدىني سانا قالىپتاستىرۋعا، ءدىني ادام تاربيەلەۋگە ۇمتىلعان ەمەس، ول ادامگەرشىلىكتى ادام، تولىق ادام، كاميلي ينسان مودەلين جاساۋعا، تاربيەلەۋگە تالپىنعان تۇلعا. الايدا بۇل دەگەن ءسوز ءبىز جاراتۋشىنى، ونىڭ جىبەرگەن كىتاپتارىن، ەلشىلەرىن مويىندامايمىز دەگەن وي تۋماۋى كەرەك. حاكىم اباي دا، ءبىز دە ءبارىن مۇلتىكسىز مويىندايمىز. ادامزاتتىڭ قاربالاس، ديناميكالىق دامۋ ۇستىندەگى قوعامىندا، ەكونوميكالىق ماسەلەلەر الدىڭعى قاتارعا شىعىپ تۇرعان زاماندا، زامانعا ساي، زاماننىڭ دامۋ ءۇردىسى مەن يدەولوگياسىنا ساي  - ءدىني ۇستانىمىز بەن ادامگەرشىلىك پايىمىمىز ۇشتاسىپ جاتسا، XXI عاسىر بيىگىندە ادامزات قوعامى ادامگەرشىلىك ءىلىمىن، رۋحاني الەمدى باسشىلىققا السا دەگەن نيەتتەن تۋىنداعان پىكىر.

اباي ءوزىنىڭ ءدىني-فيلوسوفيالىق وي-تۇجىرىمدارىنىڭ جەمىسى رەتىندە - تولىق ادام ءىلىمىن ۇسىنادى. ابايدىڭ ارمانىنداعى تولىق ادامنىڭ ىرگەتاسى دىنمەن ۇشتاسىپ، دىنمەن داميدى، دىنمەن جەتىلەدى. يسلام دىنىندەگى، يسلام فيلوسوفياسىنداعى «تولىق ادام» ءىلىمى مەن ابايدىڭ تولىق ادامىنىڭ اراسىندا پرينسيپيالدى ايىرماشىلىق جوق. ءوز دارەجەسىندە اباي يسلام ءدىنى مەن فيلوسوفياسىنداعى تولىق ادام ءىلىمىن جەتىلدىرۋشى، جاڭا ساپاعا كوتەرۋشى. اباي ءوزىنىڭ ولەڭدەرى مەن قارا سوزدەرىندە الدىمەن قازاق قوعامىنداعى تولىق ادامنىڭ مودەلىن، ودان شىعا يسلام دىنىندەگى كەمەل ادام كەلبەتىن، سونداي-اق كەڭ ماعىناداعى بارشا ادامزاتقا ورتاق تولىق ادام مودەلىن ۇسىنادى. ونى ماڭگىلىك تريادا، ءۇشتاعان دەپ اتاساق تا بولادى

اباي 38ء-شى قارا سوزىندە جىكتەيتىن ادامنىڭ عىلىمى جانە اللانىڭ عىلىمى دەگەن تۇجىرىمدار بار. تولىق ادام وسى ەكى عىلىم سالاسىنا قانىق، ەكى عىلىم سالاسىندا قاتار الىپ جۇرەتىن، ولاردى ءوزىنىڭ ادامگەرشىلىك قالىبىن، ىشكى يمانىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن تۇتىناتىن بولسا كەرەك. تولىق مۇسىلمان ادامنىڭ عىلىمىنان گورى، اللانىڭ عىلىمىنا دەن قويعان، سول باعىتتى تەرەڭ ۇستانعان يمان جولىنداعى ادامعا ايتىلسا كەرەك. ابايدىڭ تولىق ادامىنىڭ ەرەكشەلىگى جوعارىدا ايتقان عىلىم تۇرلەرىن مەڭگەرىپ، ىشكى يمانىن ارتتىرىپ قانا قويماي، الەۋمەتتىك ماسەلەلەردە ادامزات قوعامىنىڭ بەيبىت تە باقىتتى، ادىلەتتى ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن تەر توگەتىن، ەلىنىڭ، ۇلتىنىڭ قامىن ويلايتىن كۇرەسكەر، ازامات بولۋى قاجەت.

قورىتىندىلاي كەلە ابايدىڭ ءدىني تانىمىنىڭ عىلىميلىعى جانە اقيقيلىعى ونىڭ بىلىمدارلىعىمەن، ەڭبەكقورلىعىمەن، ىزدەنىمپازدىعىمەن تۇسىندىرىلسە كەرەك. ونىڭ سوپىلىق تۋرالى پىكىرلەرى دە عىلىمي دۇرىس تالدانعان پىكىر بولىپ ەسەپتەلەدى. تەوريالىق سوپىلىق پەن پراكتيكالىق سوپىلىقتىڭ مىقتى جانە وسال تۇستارىن ءدوپ باسىپ كورسەتۋى، قازىرگى تاڭداعى كوزقاراستاردىڭ دا قانداي باعىتتا دامۋى كەرەكتىگىن انىقتاپ بەرەتىندەي.

مۋتاليپ اياجان ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى ءدىنتانۋ ماماندىعىنىڭ ستۋدەنتى.

جەتەكشىسى قازۇۋ ،اعا وقىتۋشىسى تۋنگاتوۆا ۇ.ا.

---