ادەبي قۇندىلىقتارىمىزدى شەت ەلدەرگە دۇرىس تانىتىپ ءجۇرمىز بە؟
اۋدارما – كۇردەلى، كوپ قىرلى قۇبىلىس. اۋدارما ءىسىن – «ونەر» دەپ تە ايتساق ارتىق بولمايدى. اۋدارما – ۇلكەن قاجىرلىقتى، جان-جاقتى ءبىلىمدى تالاپ ەتەتىن سالا. اۋدارما ءىسىنىڭ كوپ سالاعا بولىنەتىنى بەلگىلى. سونىڭ ىشىندەگى ەڭ كۇردەلىسى دە، قىزىعى – كوركەم(ادەبي) اۋدارما. كوركەم نەمەسە ادەبي اۋدارما دەپ – ادەبي شىعارمالاردى ءبىر تىلدەن ەكىنشى تىلگە ءتارجىمالاۋدى ايتامىز. بۇل اۋدارمانىڭ تۇرىمەن اينالىسۋ ءۇشىن اۋدارماشى ادەبيەتكە جاقىن عانا بولىپ قويماي، اۋدارما ۇدەرىسى ورىن الاتىن ەكى ءتىلدىڭ مادەنيەتىن، تاريحىن، ءسالت-داستۇرىن جەتىك مەڭگەرگەن بولۋى قاجەت.
شەت ەلدىك ادەبي تۋىندىلاردىڭ قازاق تىلىنە اۋدارمالارى كوپ كەزدەسەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىندا قوعامدىق جانە گۋمانيتارلىق عىلىمداردى دامىتۋ بويىنشا «جاڭا گۋمانيتارلىق ءبىلىم. قازاق تىلىندەگى 100 جاڭا وقۋلىق» جوباسى ىسكە اسىرىلىپ، قازاق تىلىنە كوپتەگەن كىتاپتار اۋدارىلىپ جاتىر. ال باسقا ەلدىڭ كىتاپحانالارىنان قازاق ەلىنىڭ ادەبي تۋىندىلارىن قانشالىقتى ءجيى كەزدەستىرۋگە بولادى؟
قازاق حالقى – عاسىرلار قويناۋىنان ۇرپاقتان ۇرپاققا جەتكەن رۋحاني، مادەني مۇرالار مەن ادەبي شىعارمالارعا وتە باي حالىق. بۇل جادىگەرلەرىمىزدى شەت تىلدەرگە اۋدارۋ – قازىرگى تاڭدا ۇلكەن ماسەلەگە اينالىپ وتىر. بۇل تۇرعىدا جاسالىنعان جۇمىستار جوق ەمەس، بار! بالكىم ءقازىر دە جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر! ءبىراق ونىڭ ساپالى بولۋىنا كىم كەپىلدىك بەرەدى؟
ادەبي اۋدارمانىڭ ماقساتى – شىعارمانىڭ كوركەمدىك ەستەتيكالىق اۋدارماسىن ءدال بەرۋ. وسى كۇنگە دەيىن اۋدارىلعان كىتاپتاردىڭ كوپشىلىگى بۇل تالاپقا ساي كەلمەيدى. ەلەكتروندى اۋدارماشىمەن اۋدارىلعان سياقتى، لەكسيكالىق، گرامماتيكالىق، سەمانتيكالىق قاتەلىكتەر كوپ كەزدەسەدى. قازاق تىلىنەن اۋدارىلعان كىتاپتاردى سول ءتىلدىڭ ادامدارى وقىپ، تۇسىنبەي، بۇل ءبىزدىڭ ءتىلىمىز ەمەس دەپ شورت كەسكەن جاعدايلار تۋرالى بۇعان دەيىن دە جازىلدى. ءالى دە بۇل ماسەلە كوتەرىلىپ كەلەدى. وسىنىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر ما؟ بەلگىسىز!
ادەبي قۇندىلىقتارىمىزدى شەت ەلگە تانىتامىز دەپ ءجۇرىپ، مازاققا قالىپ جۇرمەسەك بولعانى!
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ، فيلولوگيا جانە الەم تىلدەرى فاكۋلتەتىنىڭ 1-كۋرس ماگيسترانتى ەرگالييەۆا بوتاكوز؛ جەتەكشىسى - ف.ع.ك.، ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ دوسەنتى دانات جاناتايەۆ
You Might Also Like
-
قۇيرىقتى جۇلدىز سەكىلدى، تۋدى دا كوپ تۇرمادى. كورگەن، بىلگەن وكىندى، ءمىن تاعار جان بولمادى.
-
قالىڭ قازاق ەلىنە كوزدىڭ اعى مەن قاراسىنداي قاتار قىزمەت ەتكەن بۇل ەكى باسىلىمدى بىر-بىرىنە قارسى قويىپ قاراستىرۋعا بولمايدى. كەيبىر ماسەلەلەردە ەكەۋىندە پىكىر الالىعى كەزدەسپەي قالماعان. ءبىراق، ول...
