InfoHub Logo

ەرتە، ەرتە زاماندا ءبىر قىستاقتا ايسۇلۋ اتتى ايەلدىڭ ءسىڭىرى شىققان كۇيەۋى مەن جەتى ۇلى بولىپتى. جەتى بالانى باعۋ ءۇشىن ايسۇلۋدىڭ كۇيەۋى قۇدايدىڭ قۇتتى كۇنى اتىزعا بارىپ، ەڭبەك ەتىپ، ءتۇن جامىلا ورالسا، ايسۇلۋ ءار كۇنى تابانىنان توزىپ، وزەننەن سۋ تاسىپ، توعايدان وتىن اكەلىپ، تاماق جاساۋ سياقتى كۇنى بويى ءۇي جۇمىسىن ىستەپ، جانىنا ءامىر بولمايدى ەكەن. ال، ولاردىڭ جەتى ۇلىنىڭ جالقاۋلىعىنا جاھان دا جان جەتپەيدى ەكەن. كۇيزەلگەن كۇندەرىندە دە اكە-شەشەسىنە ولاردان قايىر بولماپتى. قاسىرەت شەككەن انا قۇدايدان قۇلشىلىق قىلىپ، قۇلدىق ۇرىپتى: «قۇداي-اۋ، بىزگە تاعى ءبىر بالا بەرە گور! بەرگەن بالاڭ قارا جانىمىزعا قايىرىمدى بولسىن» دەپ تىلەنىپتى. كۇندەردىڭ بىرىندە ايسۇلۋ جۇكتى بولىپتى. بالا كورەدى. كورگەن بالاسى — بالا ەمەس، سالاقۇلاش جىلان بولىپ شىعىپتى. ونىڭ ۇستىنە ول تۋىلا سالىسىمەن جەر باۋىرلاپ، ۇيدەن شىعىپتى دا توعايعا ەنىپ، عايىپ بولىپتى. ەجەلدەن سورماڭداي ايسۇلۋ وزىنەن تۋعان بالانىڭ بالا ەمەس، جىلان ەكەنىن، ونىڭ تاعى كەتىپ قالعانىن كورىپ، ءتىپتى دە قايعىعا باتىپتى. ءسويتىپ، ءوزىنىڭ باقىتسىزدىعىنا بولا، بىرنەشە كۇن كوزىنىڭ جاسى قۇرعاماپتى. ءبىر كۇنى ايسۇلۋ ءتۇس كورىپتى. تۇسىندە جىلان بالاسى ءوزىنىڭ قوينىندا جاتقان ەكەن: «شەشە، مەن ءۇشىن مۇنشا قايرات شەككەنىڭىز نە؟ مەنى قارعىس اتقان. سوندىقتان جىلانعا اينالىپ، تۋىلىپ وتىرمىن» دەپتى بالاسى. «قانداي قارعىسقا قالىپ ەدىڭ؟» — دەپ سۇراپتى ايسۇلۋ. «مەن بۇرىن بايلىعىم باسىمنان اسقان ادام ەدىم. سول دۇنيەدەن ەشقاشان دا جان پەندەگە، ءتىپتى اق ءسۇتىن ەمىزگەن اناما دا سوقىر جارماق ۇستاتپادىم. بايلىعىم باسىمنان اسىپ، توگىلىپ جاتسا دا شەشەم اشتىقتان ءولدى. مەنىڭ بۇل كۇنامدى قارا جەر كوتەرمەيدى عوي. سوندىقتان مەنىڭ ارۋاعىم جىلانعا اينالىپ، بۇل دۇنيەگە قايتا كەلىپ، بارماعىمدى تىستەپ وتىرمىن. ەندىگى جەردە مەن ءار كۇن سايىن سىزگە ءبىر سۇيەم التىن، بەرىپ كۇنامدى جۋماقپىن» دەيدى جىلان. «ءبىر سۇيەم التىن دەيسىڭ بە؟» دەپ سۇراپتى ايسۇلۋ. «سولاي، ءار كۇنى ءبىر سۇيەم التىن بەرەم. ەرتەڭنەن باستاپ مەن ءار كۇنى ۇيگە كەلىپ، ءبىر شىنى ءسۇت ىشەم. ءسۇتتى ءىشىپ بولعان كەزدە، ءسىز مەنىڭ قۇيرىعىمنان ءبىر سۇيەم كەسىپ الىڭىز. ول دەرەۋ التىنعا اينالادى» دەپتى جىلان. «بالام-اۋ، بۇيتسەم سەن بەينەت كورەسىڭ عوي» دەپتى ايسۇلۋ. «جوق، شەشە، ول ماعان بيت شاققان قۇرلى دا بولمايدى» دەپتى جىلان. تۇسىنەن ويانعان ايسۇلۋ جىلان ءۇيدىڭ ءبىر بۇرىشىندا جاتپاسىن دەگەن ويمەن توڭىرەگىن بايقاستىرا باستاپتى. ءبىراق ولاي بولماي شىعىپتى. كورگەن ءتۇسى سول قالپى ەسىندە قالعان ايسۇلۋعا جىلاننىڭ سوزدەرى راستاي سەزىنىپتى. كەلەسى كۇنى ول شىلپىلداعان شىپىلدەگەن ءبىر شىنى ءسۇتتى ەدەنگە قويىپتى دا جىلاندى توسىپ وتىرىپتى. كوپ وتپەي جىلان جەر باۋىرلاپ كەلىپتى دە ءسۇتتى ىشە باستاپتى. ءىشىپ بولعان سوڭ شەشەسىنە قاراپتى «قۇيرىعىمنان ءبىر سۇيەم كەسىپ ال» دەپ تۇرعانىن بىلە قويعان ايسۇلۋ، پىشاعىن الادى. ءبىراق قولى قالتىراپ كەتىپتى. وسى كەزدە تۇسىندەگى ەڭ سوڭعى ءبىر اۋىز ءسوز ەسىنە ءتۇسىپ، پىشاقتى الىپ، سىلتەپ قالعاندا جىلاننىڭ كەسىلگەن ءبىر سۇيەم قۇيرىعى دەرەۋ التىنعا اينالىپتى. ونان سوڭ جىلان شىعىپ كەتىپتى دە توعايعا ەنىپ، عايىپ بولىپتى. سودان باستاپ جىلان بالاسى ءار كۇنى تاڭەرتەڭ كەلىپ ءبىر شىنى ءسۇت ىشكەن سوڭ ايسۇلۋ ونىڭ قۇيرىعىنان ءبىر سۇيەم كەسىپ الىپ تۇرىپتى. ءسويتىپ، ولاردىڭ كوزى اشىلىپ، اۋىزدارى اسقا، يىندەرى كيىمگە جارىپتى. ايسۇلۋدىڭ جەتى ۇلى جەر-كوككە سىيماي، اقشانى سۋشا ساپىرىپ، كول-كوسىر جۇمساپتى. اقىرى اياقتاپ كەلگەندە ءار كۇنى ءبىر سۇيەم التىن ولاردىڭ جۇمىرىنا جۇعىم بولمايتىن بولىپتى. «بىزگە تاعى دا اقشا كەرەك» دەپتى ولار شەشەلەرىن ەتەكتەپ. «كۇندىگىمىز ءبىر سۇيەم التىن بولىپ جاتىر عوي، سوعان دا شۇكىرشىلىك ەتكەنىمىز ءجون بولار»، — دەپتى ايسۇلۋ. «ەگەر جىلان ءىنىمنىڭ قۇيرىعىنان مولىراق كەسىپ الساڭىز دا، وعان تيتىمدەي دە اۋىرسىنبايتىنىنا، ءبىزدىڭ جوقشىلىعىمىزدى تۇسىنەتىندىگىنە كوزىمىز جەتەدى. ونىڭ ۇستىنە، ول بىزگە قۋانا قول ۇشىن بەرەتىندەي بولىپ تۇرادى» دەپتى ۇلكەن ۇلى. «بولمايدى، — دەپتى ايسۇلۋ، — بۇيتسە بولمايدى، ودان ارتىق كەسە المايمىن!» ءبىراق ۇلدارى ەتەگىنەن الىپ، قۇدايدىڭ قۇتتى كۇنى جارماسىپ، ونىڭ قۇلاعىنا مازا بەرمەپتى. مازالاپ، جانىن قويماعان سوڭ كۇندەردىڭ بىرىندە ايسۇلۋ ولارعا امالسىزدان ماقۇل بولادى دا «جىلاننىڭ قۇيرىعىنان ءبىر سۇيەمنەن ارتىعىراق كەسكەنگە ەشتەڭە بولا قويماس» دەگەن ويعا كەلەدى. كەلەسى كۇنى كەلگەن جىلاننىڭ الدىنا ول تولا ءبىر شىنى ءسۇت قۇيىپ بەرەدى. جىلان ءسۇتتى ءىشىپ بولعان سوڭ ايسۇلۋ پىشاقپەن جىلاننىڭ قۇيرىعىنان ءبىر سۇيەمنەن ارتىق جەرىن كەسىپ الادى. كەسكەن جەردەن قان بۇرق ەتە ءتۇسىپتى دە، انە-مىنە دەگەنشە، جىلان ءولىپ قالادى. مەڭ-زەڭ بوپ قابىرعاسى قايىسقان ايسۇلۋدىڭ زارە-قۇتى ۇشادى. جەتى ۇلى ۇيگە كىرىپ كەلسە، شەشەسىنىڭ بوتاداي بوزداپ وتىرعانىن كورەدى. جەردەگى جىلاننىڭ كەسىلگەن قۇيرىعىن الىپ قاراسا، التىن ەمەس، ناعىز جىلاننىڭ قۇيرىعى بولىپ شىعادى. «ويباي-اي، التىن قۇيرىقتى ىنىمىزدەن ايىرىلعانىمىز، وسى-اۋ» دەسىپ شۋلاپ قويا بەرىپتى ولار. ءسويتىپ، قاناعاتسىز جەتى اعاسى قۇيرىقتارىمەن جەر توپەشتەپ، وگىزدەي وكىرىپ قالعان ەكەن.

---