InfoHub Logo

بۇرىنعى وتكەن زاماندا قاسەن دەگەن ءبىر كىسى بولىپتى. ونىڭ ەكى ۇلى بولىپتى. ۇلكەن ۇلىنىڭ اتى ماركەس، كىشى ۇلىنىڭ اتى قاراباس. ۇلكەن ۇلىنا ەر جەتكەن سوڭ ايەل اپەرىپتى. قاراباس ەر جەتكەن سوڭ اكەسىنەن سۇراپتى: «اكە، قاشان ماعان ايەل اپەرەسىڭ؟» — دەپ. سوندا قاسەن سويلەيدى، سويلەگەندە ءبۇي دەيدى: «قاراباس، بالام، سەنىڭ ايەلىڭ جەر تۇبىندە، ءوزىڭ ىزدەپ تاباسىڭ»، — دەيدى.

ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن، قاراباس: «ايەل الىپ بەر» دەپ اعاسى ماركەستىڭ مازاسىن الادى، سوزگە كەلەدى، ءتىپتى جانجالداسادى دا. تىلەگى ورىندالماعان سوڭ، قاراباس جولعا ەكى بولەك نان الىپ، اعاسىنا وكپەلەپ، باسى اۋعان جاققا قاراي ءجۇرىپ كەتەدى. تاۋ-تاستى ارالاپ كەلە جاتسا، قۇمدى جەرمەن وزىنە قارسى كەلە جاتقان التىن مىسىققا كەزدەسەدى. مىسىق ادامشا سويلەپ، قاراباستان ءجون سۇرايدى: «قايدا باراسىڭ، نە ىزدەپ كەلەسىڭ؟». سوندا قاراباس سويلەيدى، سويلەگەندە ءبۇي دەيدى: «اكەم ماعان سەنىڭ ايەلىڭ جەر استىندا دەپ ەدى، سونى ىزدەپ كەلە جاتقان بەتىم ەدى». «ەندەشە مەنى قاسىڭا ەرتىپ ال، مۇمكىن، جاردەمىم تيەر»، — دەيدى. مىسىق ەكەۋى جولداس بولىپ جۇرە بەرەدى. ءبىراز جول جۇرگەننەن كەيىن، ەكەۋىنىڭ الدىنان ءبىر يت جولىعا كەتەدى. يت تە سالەمدەسكەننەن كەيىن، قاراباستىڭ ءجونىن سۇرايدى: «قايدا باراسىڭ، نە ىزدەپ كەلەسىڭ؟». قاراباس سوندا سويلەيدى، سويلەگەندە ءبۇي دەيدى: «مەنىڭ اكەم ايتىپ ەدى، سەنىڭ ايەلىڭ جەر استىندا دەپ، سونى ىزدەپ كەلە جاتىرمىن». سوندا يت تۇرىپ: «مەنىمەن دوس بولاسىڭ با؟ مەن ساعان بولىسامىن». قاراباس: «دوس بولايىق»، — دەيدى. قاراباس، مىسىق، يت ۇشەۋى جولداس بولىپ، تاعى دا جول ءجۇرىپ كەتەدى.

ىستىق كۇنگە كۇيىپ، سۋسىز، قۇمدى جەرمەن كەلە جاتىپ شارشاپ، شولدەيدى. سونان سوڭ ۇشەۋى ءۇش ايىر جولعا ءتۇسىپ، سۋ ىزدەيدى. قاراباس ورتا جولمەن كەتىپ، يت پەن مىسىق ەكەۋى ەكى شەتكى جولعا تۇسەدى. قاراباسقا جولدا ايداھار كەزدەسەدى. جاتقان ايداھار باسىن كوتەرىپ، قاراباسقا سالەم بەرىپ، ءجون سۇرايدى: «قايدان كەلە جاتىرسىڭ، نە ىزدەپ كەلەسىڭ؟». سوندا قاراباس جاۋاپ بەرەدى: «اكەم ايتىپ ەدى، سەنىڭ ايەلىڭ جەر استىندا دەپ». ايداھار قاراباسقا: «مەنىمەن دوس بولاسىڭ با؟» — دەيدى. «جارايدى، بولامىن»، — دەيدى ول. قاراباس ەكەۋى دوس بولادى. سوندا ايداھار قاراباسقا: «مەنىڭ جەلكەمنەن ءۇش كىرپىك جۇلىپ ال، بەت ورامالىڭا ءتۇيىپ، جاڭقالتاڭا سالىپ ال، وسى مەنىڭ كەلگەن جولىممەن جۇرە بەر، ءجۇرىپ كەلە جاتىپ، جولدا ءبىر ءىننىڭ اۋزىنا تاپ بولاسىڭ، جەر-قۇم جۇمساق، قولىڭمەن قازىپ، كىرىپ كەتەسىڭ، ءبىراز جەرگە بارعان سوڭ، تۇرەگەپ ءجۇرىپ كەتەسىڭ، بارا-بارا ءبىر اق ۇيگە كەزدەسەسىڭ، ول ۇيدە كەمپىر مەن شال بار. امانداسىپ بولعان سوڭ، ولار سەنىڭ جايىڭدى سۇرايدى: «سەن قايدان، قالاي كەلدىڭ، جولدى كىم كورسەتتى؟» — دەپ. قاراباس ايتار ءسوزىن ۇيرەنىپ الىپ، كەمپىر-شالدىڭ ۇيىنە كىرەدى. سالەمدەسكەن سوڭ شال بالادان: «قايدان كەلەسىڭ، نە ىزدەپ كەلەسىڭ؟» — دەيدى. «ءسىزدىڭ بالاڭىزبەن دوس بولدىم». «بەلگىڭ قايسى؟» — دەگەندە دە ءۇش كىرپىكتى الىپ كورسەتەدى. «ءبىزدىڭ بالا دوستىققا نە بەردى جانە نە بەرسىن» دەپ ەدى. «ءدۇت دەگەن ءبىر تاسى بار ەكەن، سونى بەرسىن دەپ ەدى»، — دەدى قاراباس.

سونان سوڭ شال مەن كەمپىر وڭ جاعىنا قاراپ كۇلىپ، سول جاعىنا قاراپ جىلاپ، ءبىر تاستى قاراباستىڭ قولىنا بەرەدى. ءوزى قاسيەتتى تاس ەدى، اتى ءدۇت. كۇشى اتىندا، ءدۇت دەسەڭ كۇش كىرەدى. اتىن ۇمىتساڭ، كۇشى قايتادى. «اتىن ۇمىتپا، ەسىڭە ساقتا قاراعىم»، — دەيدى. قاراباس ءبىر كۇن قوناق بولىپ، ىننەن جەر بەتىنە شىعادى. نەشە كۇندەر ءجۇرىپ، ءبىر ەلدىڭ شەتىنە جەتەدى. قالانىڭ شەتىندەگى ءبىر ۇيگە كىرسە، كەمپىر مەن شال وتىر ەكەن. سالەمدەسىپ بولعان سوڭ، ءجون سۇراسادى. «قاي جاقتان كەلەسىڭ، نە جۇمىسپەن ءجۇر ەدىڭ؟» — دەيدى شال مەن كەمپىر. قاراباس: «اكە-شەشەم ولگەن، پاناسىز جۇرگەن جەتىم ەدىم، بالاسى جوققا بالا بولايىن دەپ ەدىم»، — دەيدى. «ءبىزدىڭ دە بالامىز جوق ەدى، بىزگە بالا بول»، – دەپ جابىسادى كەمپىر مەن شال ەكەۋى بىردەي.

ەل-جۇرتىن شاقىرىپ، ءبىر مالىن قۇدايى عىپ سويىپ، قاراباستى بالا قىلادى. قاراباس كەمپىر مەن شالعا بالا بولىپ، جۇرە بەرەدى. ءبىراز كۇن وتكەننەن كەيىن بالا اكە-شەشەسىنەن «بۇل جەردەگى حاننىڭ قىزى بار ما؟» — دەپ سۇرايدى. اكە-شەشەسى: «حاننىڭ قىزى بار بالام»، — دەيدى. «ەندەشە، سول قىزدى ماعان ايتتىرىڭىزدار»، — دەپ تىلەك ەتەدى بالا. «بىزگە حان قىزىن بەرە مە؟ ءبىز بولساق كەدەيمىز، ءبىر شولاق وگىز، ەكى سيىر، ونشاقتى ەشكى، قويدان باسقا نە مال بار جانە قاھارلى حانعا بارۋعا باتا المايمىز عوي» — دەيدى اتا-اناسى. سوندا قاراباس سويلەيدى، سويلەگەندە ءبۇي دەيدى: «حان ءسىزدى ون رەت ولتىرسە دە مەن ءسىزدى تىرىلتۋگە بارمىن!». قاراباستىڭ بۇل سوزىنە تاڭدانعان كەمپىر-شال اڭىرىپ تۇرىپ قالادى. «اكە، شولاق وگىزدى ەرتتەپ ءمىنىپ، حانعا بارىڭىز، بارماساڭىز بالا بولمايمىن، كەتەمىن». اكەسى بالاسىنىڭ كوڭىلىن قيمايدى، لاجسىزدان حانعا بارىپ كەلۋگە كونەدى. شال شولاق وگىزدى ەرتتەپ ءمىنىپ، حانعا كەتتى. شال حاننىڭ سارايىنا، حان ۋازىرىنە كەلگەن جاعدايىن ايتتى. ۋازىرلەر حانعا بارىپ، ايتىپ ەدى، حان اشۋلانىپ: «ۇستاڭدار قاقپاس شالدى، دالاعا اپارىپ، التى تۇيە وتىننىڭ ورتاسىنا قويىپ ورتەڭدەر!» — دەپ، بۇيرىق بەرەدى ۋازىرلەرىنە. بۇيرىق ورىندالادى. «ولگەن شالدىڭ كۇلىن جەيدەسىنە وراپ، شولاق وگىزدىڭ قۇيرىعىنا بايلاپ، جازعان تاقتايدى دا وگىزدىڭ ەكى ءمۇيىزىنىڭ اراسىنا بايلاپ جىبەرىڭدەر، وگىز ۇيىنە بارسىن»، — دەيدى حان. وگىز ۇيگە كەلگەن سوڭ بالا اكەسىن ءدۇت تاسپەن قايتا تىرىلتەدى. بىر-ەكى كۇننەن كەيىن قاراباس شالدى حانعا قايتا جۇمسايدى. شال قورىقسا دا، امال جوق، شولاق وگىزىن ەرتتەپ ءمىنىپ، حانعا بارادى. ۋازىرلەرگە جولىعىپ، كەلگەن جۇمىسىن ايتادى. شالدىڭ ءسوزىن ۋازىرلەر حانعا جەتكىزەدى. «انەۋگى ولتىرىلگەن شال قىزىڭىزعا قۇدا تۇسۋگە كەلىپ وتىر، كورەسىز بە؟» — دەيدى ۋازىرلەر. حان نە دەرىن بىلمەي وتىرىپ قالادى. سوندا ءبىر ءۋازىر تۇرىپ: «حانەكە، جاۋابىن ماعان بەرىڭىز، قالىڭ مالىن مەن ايتامىن»، — دەيدى. شالدى وگىزدەن ءتۇسىرىپ حاننىڭ ۇيىنە كىرگىزەدى. حان قۇدايىعا ءبىر مالىن سويىپ، ەل جۇرتتى شاقىرىپ، قىزدىڭ قالىڭ مالىن ايتپاق بولادى. تاماق جەپ بولعان سوڭ، شالعا ءۋازىر قىزدىڭ قالىن مالىن ايتا باستايدى: «قىزدىڭ قالىڭ مالى تولىق بولسىن، قۇدا، ءبىرىنشى سۇرايتىن قالىڭ مالىمىز مىناۋ: وسى اۋىلدىڭ الدىنداعى دارياعا بۇگىن تۇندە تاڭ اتقانشا كوپىر سالىنسىن. ەكىنشى، اۋىلدىڭ وڭ جاعىنا التىن تەرەك ورناتىلسىن. ءۇشىنشى، التىن تەرەكتىڭ قاسىنان مايبۇلاق اعىزىلسىن. ءتورتىنشى، التىن تەرەككە — دۇنيەدە اڭ بالاسىنىڭ ءتۇر-تۇرى بايلانىپ قويىلسىن. بەسىنشى، اۋىلدىڭ سول جاعىنا كۇمىس تەرەك ورناتىلسىن. كۇمىس تەرەكتىڭ جانىنان ءسۇت بۇلاق اعىزىلسىن جانە كۇمىس تەرەكتىڭ تۇبىنە دۇنيەدە نە ءتۇرلى قۇس بار، سونىڭ ءبارى تور كوزدە سايراپ تۇراتىن بولسىن». سوندا شال ءسوز تابا الماي، اۋزىنا نە تۇسسە، سونى ايتىپ، «ماقۇل-ماقۇل» دەي بەرىپتى. شالدى وگىزىنە مىنگىزىپ، ۇيىنە قايتارادى. شال ۇيگە كەلىپ، قاراباسقا قاراپ جىلايدى: «بالام، حاننىڭ سۇراعان قالىڭ مالىن ءبىز تۇرماق حان دا ورىنداي الماس»، – دەپ، بالاعا باستان-اياق باياندايدى. قاراباس تۇرىپ: «اكە، قورىقپاڭىز، جاتىپ ۇيىقتاڭىز، وسىنىڭ ءبارىن مەن ءوزىم-اق ورىندايمىن»، — دەيدى. قاراباس ەل جاتىپ قالعاننان كەيىن، «ءدۇت» تاسىن قولعا الىپ، اۋىلدىڭ جانىنا بارادى. تاسىنا قاراپ: «سۇراعان قالىڭمال جابدىقتارى بۇگىن تۇندە دايىن بولسىن، ءدۇت!»، — دەگەندە، ايتقانىنىڭ ءبارى دايىن بولادى.

كوپىر سالىنىپ، التىن، كۇمىس تەرەكتەردىڭ جاپىراقتارى جايقالىپ، بۇلاقتارى سىلدىراپ اعىپ جاتىر. اڭدارى جايىلىپ، قۇستارى سايراپ تۇر. اۋىلدىڭ ماڭى قۇلپىرىپ جايناپ كەتەدى. مۇنى كورگەن حان اۋىلى ەرتە ويانىپ، تاڭ-تاماشا قالادى، قاراباسقا دەرەۋ كىسى جىبەرىپ، «قىزىن السىن»، – دەيدى. قاراباس حاننىڭ ۇيىنە بارىپ، دۇنيە جاساۋىمەن قىزدى ۇيىنە اكەلەدى. قاراباس شالدىڭ جانىندا ءۇش اي وتاۋ تىگىپ وتىرادى. ءبىر كۇنى قاراباس كەمپىر-شالعا كەلىپ: «اناۋ كولدىڭ جانىنا بارىپ، وتاۋ تىگىپ وتىرامىن، بالىق سالىپ، اڭ اۋلايمىن»، — دەيدى. شال بالاسىنىڭ تىلەگىن ورىنداپ، ايدىن كولدىڭ جاعاسىنا جەكە وتاۋ تىگىپ بەرەدى. قاراباس ءدۇت تاسى مەن مىلتىعىن الىپ، سەرۋەنگە شىعادى. قولىنداعى تاسىنا «ءدۇت» دەپ ەدى، كول ۇستىنە كوپىر سالىندى. كوپىرمەن كولدىڭ ارعى جاعاسىنا ءوتىپ، بالىق ۇستاپ، اڭ اۋلاپ جۇرەدى. قاراباس كولدىڭ ارعى شەتىندە اڭ اۋلاپ جۇرگەندە، وتىرىك ءمۇساپىر بولىپ، ءبىر جالماۋىز كەمپىر قىزدىڭ ۇيىنە كەلىپ زار جىلايدى: «بۇل ايدالادا جالعىز ءقايتىپ تۇرسىڭ؟»، – دەپ، قىزدى ازعىرادى. بۇل قىزدىڭ قايدا ەكەنىن بىلۋگە باسقا حاننىڭ بالاسى جالداپ جىبەرگەن مىستان كەمپىر ەكەن. جالماۋىز كەمپىر كۇندە قىزبەن اڭگىمەلەسىپ جۇرەدى. «سەنى قاراباس ءقايتىپ الدى، ارينە، كۇشىمەن جەڭىپ العان جوق، ونىڭ ءبىر سيقىرى بار بولۋ كەرەك، بار بولسا، سەن سونى سۇراپ ال»، — دەيدى كەمپىر. سوندا قىز: «ءقايتىپ سۇراپ الامىن؟» — دەيدى. «سەن وعان سىرىڭدى ايت دەپ سۇراي بەر، سوندا قاراباس سەنى قيماي سىرىن ايتار». كەمپىر اقىلىن قىزعا ايتادى دا كەتىپ قالادى. ءبىر ۋاقىتتا قاراباس ۇيىنە كەلسە، ايەلى جىلاپ وتىر، جالعىز وتىرىپ: «جالىعىپ، ءىشىم پىستى، تىم بولماسا ءبىر مەزگىل سىرىڭدى ايتىپ، كوڭىلىمدى اۋلاپ كەتپەيسىڭ، جالعىز ءوزىڭ تاماشالاي بەرمەي، وتىرىپ سىرىڭدى ايتساڭشى، مەن تىڭدايىن»، — دەيدى. قاراباس بۇل جولى ەشقانداي سىرىن ايتقان جوق.

قاراباس تۇنىمەن ۇيىقتاپ، ەرتەمەن كۇندەگى ادەتى بويىنشا سەرۋەنگە كەتتى.

قاراباس كەتكەن سوڭ، جالماۋىز كەمپىر كەلىپ، تاعى دا اقىل ۇيرەتىپ: «ول بىردە بولماسا بىردە ساعان سىرىن ايتادى، تەك سەن ءوزىڭ سىر بىلدىرمەي جىلاي بەر، مازاسىن الا بەر»، — دەيدى. جالماۋىز كەمپىر كۇن باتار كەزدە عانا قايتادى. كوزىنىڭ جاسىن كول قىلىپ، جىلاپ وتىرعان ايەلىن كورەدى: «ماعان سىرىڭدى ايتپايسىڭ؟» — دەپ ناليدى. تاماق ىشكەننەن كەيىن ايەلى جىلاپ، سۇراپ قويماعان سوڭ، قاراباس سىرىن ايتادى: «مەنىڭ «ءدۇت» دەگەن تاسىممەن نە تىلەسەم، سونى ورىندايدى». «تاسىڭدى ماعان كورسەتپەيسىڭ بە، مەن كورەيىن؟» — دەگەن سوڭ قاراباس قالتاسىنداعى تاسىن الىپ كورسەتەدى. قاراسا ءبىر كىشكەنتاي عانا شۇبار تاس ەكەن. «بۇل كىشكەنە تاستىڭ نە قاسيەتى بار، ەندى ماعان تاسىڭنىڭ ونەرىن كورسەتسەڭشى؟» — دەيدى ايەلى.

قاراباس ايەلىنە تاسىنىڭ ءارتۇرلى سىرىن كورسەتەدى. ەرتەڭىنە جول جۇرگەلى تۇرعان كۇيەۋىنە ايەلى كوز جاسىن توگىپ: «ءدۇت تاسىڭدى بەرىپ كەت، سەن بولساڭ، سەرۋەن شىعىپ تاماشا كورەسىڭ، مەن بولسام، ەكى كوزىم باقىرايىپ، جالعىز ۇيدە وتىرامىن، تاسىڭدى تاستا، كوڭىل كوتەرەر ەرمەگىم بولسىن»، – دەيدى. قاراباس ءارى ويلاپ، بەرى ويلاپ، كوز جاسىن توككەن ايەلىنىڭ كوڭىلىن قيماي ءدۇت تاسىن بەرىپ كەتەدى. ءوزى كوپىرمەن كولدىڭ ار جاعىنا وتەدى. قاراباس كەتە سالىسىمەن جالماۋىز كەمپىر دە كەلىپ جەتتى. «قىزدان ەشنارسە ءبىلدىڭ بە؟» — دەپ سۇرايدى. قىز قاراباستىڭ قاسيەتتى تاسىن بەرىپ كەتكەنىن جانە ونىڭ جانىن ساقتاپ جۇرگەن وسى ءبىر تاس ەكەنىن ايتادى. سونان سوڭ كەمپىر مەن قىز ەكەۋى تاستىڭ نە كۇش قاسيەتى بارىن سىناپ كورەدى: تاس نە بۇيىرسا، سونى ورىندايدى ەكەن. كۇن ءتۇس بولعان كەزدە، «كوپىردى بۇزبايمىز با، ايتپەسە، قاراباس كەلىپ قالادى؟» — دەپ، كەمپىر ويباي سالادى. سوندا قىز تاسىنا قاراپ: «كوپىر جوق بولسىن!» — دەپ تاسقا «ءدۇت» دەپ ۇرلەپ ەدى، كوپىر جوق بولدى. قاراباس كولدىڭ ار جاعىندا قاڭعىپ قالا بەرەدى. وتەيىن دەسە كوپىر جوق، كولدىڭ بەر جاعىندا وق دارىسىمەن قارماق قالدى. سونىمەن بالىق ۇستاپ، ەپتەپ-سەپتەپ كۇن كورۋدىڭ قامىنا كىرىستى. كولدى جاعالاپ كەلە جاتىپ باياعى جولداس بولعان مىسىعىنا كەزدەسەدى. مىسىققا باستان كەشكەن وقيعاسىن ايتادى. مىسىق ەكەۋى وتكەن-كەتكەندى ايتىپ، اڭگىمەلەسىپ، كولدى جاعالاپ كەلە جاتادى. الدارىنان بۇعان جولداس بولعان ءيتى جولىعادى. سالەمدەسىپ بولعان سوڭ، قاراباس يتكە بولعان وقيعانىڭ جايىن باياندايدى. ۇشەۋى سول جەردە باس قوسىپ اقىلداسادى. قاراباس ولارعا تاستىڭ ءتۇسىن، اتىن ايتىپ بەرەدى. سوندا مىسىق تۇرىپ: — «مەن ونى ۇرلار ەدىم، ءبىراق كولدەن وتە المايمىن عوي»، — دەيدى. «تاستى ۇرلاپ الا الساڭ، مەن سەنى كولدەن وتكىزەيىن»، — دەيدى يت. ۋادە بويىنشا مىسىقتى ارقاسىنا مىنگىزىپ، كولدىڭ ار جاعىنا ءجۇزىپ وتەدى. يت دەمىن الىپ كۇتىپ قالادى دا مىسىق سۋعا مالىنعان بەتىمەن قىز وتىرعان ۇيگە جۇگىرىپ بارادى. ۇيگە كىرىپ بارسا، جالماۋىز كەمپىر، قىز، حاننىڭ بالاسى — ۇشەۋى سويلەسىپ وتىر ەكەن. كەمپىر مىسىقتى: «ءمىشيىم، ءمىشيىم» دەپ شاقىرىپ، توسەك استىنا كىرگىزىپ جىبەرەدى. بايقاسا ۇشەۋى دە تاستى ءار ونەرگە سالىپ ويناتىپ، قىزىعىنا قاراپ وتىر ەكەن. مىسىق تا نە ىستەرىن بىلمەي، اناعان ءبىر، مىناعان ءبىر قاراپ، اڭدۋمەن بولادى. ءبىر مەزەت قىز تاسقا: — «ءدۇت» ءوز ورنىڭا بارىپ ءتۇس»، — دەپ ەدى، تاس دومالانعان ادەمى شۇبار تاس بولا قالدى. سول-اق ەكەن، توسەك استىندا باس باعىپ، اڭدىپ جاتقان مىسىق تاستى ءىلىپ الا جونەلدى. يت تە الدىنان شىعىپ، مىسىقتى ارقاسىنا وتىرعىزىپ الىپ، كولگە ءتۇستى. انا ۇشەۋى قۋىپ كەلەدى. جالماۋىز كەمپىر دە سۋعا ءتۇسىپ، ءيتتىڭ ارتىنان ءبىراز جەرگە دەيىن مالتىپ قۋدى، جەتە الماعان سوڭ، امالسىزدان كەيىن قايتتى. كولدىڭ ورتاسىنا بارعاندا، يت پەن مىسىق ءوزارا تالاسادى. «ۇرلاعان سەن، اپاراتىن دا سەن، قاراباسقا مەن نە دەمەكشىمىن، تاستى ماعان بەر، ۇرلاعان سەن، اكەلگەن مەن دەيىن»، — دەيدى يت. «قوي، تاستى سۋعا ءتۇسىرىپ الارسىڭ»، — دەيدى مىسىق. يت وعان كونبەيدى. «بەرمەسەڭ سەنى سۋعا تاستايمىن»، — دەيدى يت مىسىققا. امال جوق مىسىق كونەدى، تاستى ءيتتىڭ اۋزىنا سالامىن دەپ، كولگە ءتۇسىرىپ الادى. ەكەۋى قاراباستان ۇيالعاننان باسقا جولعا ءتۇسىپ، ءوز بەتتەرىمەن كەتەدى. مىسىق پەن يت كەشىگىپ كەلمەگەن سوڭ، قاراباس ولاردان كۇدەر ۇزەدى. قاراباس قارماعىن سۋعا سالىپ وتىرسا، ءبىر قارماعىنا ۇلكەن بالىق ىلىنەدى. بالىقتى سويىپ، ىشەك-قارنىن ارشىپ وتىرسا، ىشىنەن ءدۇت تاسى شىعادى. بالىقتى ءپىسىرىپ، جەپ الىپ، قاس قارايعاندا: «ءدۇت تاسىم، كوپىر سال»، — دەپ ەدى، كوپىر سالىندى. كوپىرمەن ءوتىپ، ءۇيدىڭ قاسىنا كەلىپ، قاراسا، حاننىڭ بالاسى مەن ايەلى ەكەۋى سويلەسىپ وتىر ەكەن، حاننىڭ بالاسى قىزدى الماق بولىپ، قىز وعان تيمەك بولىپ، ۋادە بەرىپتى. سول ۋاقىتتا قاراباس تاسىنا: «ءدۇت تاسىم، بۇل ءۇيدىڭ توڭىرەگى بيىك شارباق بولىپ بەكىلىپ قالسىن»، — دەپ ەدى، ءۇيدىڭ سىرتى شارباقپەن بەكىلدى. «قىزدىڭ اكەسى مەن ۋازىرلەرىن كەلتىر»، — دەپ ەدى، ولار دا كوزدى اشىپ-جۇمعانشا جەتىپ كەلدى. ءبارىنىڭ باسى قوسىلعان سوڭ، قاراباس سويلەدى، سويلەگەندە ءبۇي دەدى: «اتا، قىزىڭىزدىڭ جايى وسىلاي بولدى، بۇعان نە بيلىك ايتاسىز؟» — دەيدى. — «قاراباس، بالام، بيلىك وزىڭنەن بولسىن». «ولاي بولسا، بارشاڭىز ون التى اتان تۇيە تارتقانداي وتىن جيناڭىزدار، مىناۋ ءۇيدى ايلاندىرا جاعىپ ورتەڭدەر»، — دەيدى. ءورت ءسونىپ بىتكەننەن كەيىن، قاراباس حانعا قاراپ: «اتا، ماعان ىستەر جاقسىلىعىڭىز بار ما؟»، — دەيدى. سوندا حان تۇرىپ: — «جالعىز قىزىم بار ەدى، مىنەزىنە قاراي جازاسىن تارتتى. سەن ماعان بالا بول»، — دەيدى. حان ۋازىرلەرىمەن بىرگە قاراباستى ۇيىنە اكەلەدى. ەل-جۇرتىن جيناپ، مال سويىپ، توي جاساپ، قاراباستى بالا قىلىپ الادى. ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن، قاراباسقا باسقا حان قىزىن اپەرەدى، ۇلكەن توي جاسايدى. سول تويدا قاراباستىڭ وگەي اكەسى حان اتتان جىعىلىپ ولەدى. سودان كەيىن ەل-جۇرت بولىپ، قاراباستى حان قىلىپ سايلايدى. قاراباس ءارى اتاق، ۇلگى بولسىن دەپ، ەل-جۇرتىنا بوستاندىق بەرىپتى. ءسويتىپ، قاراباس جەر جۇزىنە اتاعى جايىلعان ەلىنە، جايلى ءادىل حان بولىپ ءوتىپتى.

---