InfoHub Logo

ساباق تاقىرىبى: اليۋمينيي سىمداردى پرەستەۋ جانە دانەكەرلەۋ ارقىلى جالعاۋ
اشىق ساباقتىڭ ادىستەمەلىك دايىنداماسى
ءپان «ەلەكترلىك جارىقتاندىرۋ»
ءى كۋرس

ساباق ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ سىمداردى مونتاجداۋ تۋرالى تۇسىنىگىن قالىپتاستىرۋ: اليۋمينيي سىمداردى ءوزارا جالعاۋ، ۇشتاۋ جانە تارماقتاۋ تۋرالى تەوريالىق ءبىلىم - بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: تەوريالىق بىلىمدەرىن پراكتيكادا قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛ ستو باعىتتارى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن دامىتۋ.
ۆ) تاربيەلىك: وتانعا، ەڭبەككە، ماماندىققا سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ - ۇقىپتىلىققا، ىنتىماقشىلدىققا، توپپەن جۇمىس جاساي بىلۋگە تاربيەلەۋ؛ كوپتەگەن جاڭالىقتان وزىنە قاجەتتىسىن تاڭداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ساباق ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن («ەلەكترماتەريالتانۋ» جانە «ارنايى تەحنولوگيا»)
ساباق ءادىسى: ستو دامىتۋ باعدارلاماسى: «قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ» «نەنى بىلەمىن؟ نەنى بىلگىم كەلەدى؟ نەنى ءبىلدىم؟»، «توپتاۋ»، «كۋبيزم»، «بەس جو ولەڭ» ستراتەگيالارى.
ساباق كورنەكىلىكتەرى: گاو گيلزاسى، پريپوي، فليۋس، ءشومىش، دانەكەرلەۋ قۇرالى، نۇسقامالىق كارتا، كۋبيكتەر، باعالاۋ بەتشەلەرى، تىرەك سىزبالار، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: ەلەكترماتەريالتانۋ، ەلەكتروتەحنيكا، وندىرىستىك وقۋ،

ساباق بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ 1 - 2مين
1) وقۋشىلاردى تەكسەرۋ، بەلگىلەۋ.
2) سىنىپتىڭ جانە وقۋشىلاردىڭ دايىندىعىن تەكسەرۋ.
3) وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ. ساباق تاقىرىبىن، ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ. باعالاۋ بەتشەسىن تاراتۋ، توپ باسشىسىن سايلاۋ، وزىندىك باعالاۋ جولىن ءتۇسىندىرۋ.
1 - توپ «جالعاۋشى»
2 - توپ «ۇشتاۋشى»
3 - توپ «تارماقتاۋشى»
«قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ»
«نەنى بىلەمىن؟ نەنى بىلگىم كەلەدى؟ نەنى ءبىلدىم؟»
ءىى. جاڭا ساباققا كىرىسپە 10 مين
«توپتاۋ» ستراتەگياسى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ «ەلەكترماتەريالتانۋ» پانىنەن العان بىلىمدەرىن قايتالاۋ. 3 توپقا سۇراقتار بەرۋ.

ءىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ. 10مين
- وقۋشىلار، بۇگىنگى ساباقتان نەنى بىلگىڭ كەلەدى؟ وسى سۇراقتى ءبىر ءسات تاقىرىپقا قاراپ ويلانىپ كورىڭىزدەرشى؟ (وقۋشىلاردىڭ جاۋابى )

ساباق جوسپارى: 1. اليۋمينيي سىمداردى جالعاۋ ادىستەرى.

2. قيماسى 10مم2 دەيىنگى سىمداردى پرەستەۋ
ارقىلى جالعاۋ

3. 2، 5 - 10 مم2 اليۋمينيي سىمداردى
دانەكەرلەپ جالعاۋ
ەلەكتر قوندىرعىلاردىڭ جۇمىس سەنىمدىلىگى سىمداردىڭ جالعانۋ، تارماقتاۋ، ۇشتاۋ ساپاسىنا بايلانىستى. جالعانعان، ۇشتانعان، تارماقتالعان ورىندار مەحانيكالىق ءتوزىمدى، ەلەكترلىك كەدەرگىسى از، جەلىدەگى توكتىق جۇكتەمەنىڭ كۇرت ارتۋىنان ءجيى قىزعاندا، سالقىنداعاندا ءبۇتىن كۇيىندە قالۋى ءتيىس. بۇل تالاپتار مونتاجداۋ تەحنولوگياسىن قاتاڭ ساقتاعاندا، سونداي - اق، جالعاعىش دەتالدار مەن قۇرالداردى دۇرىس تاڭداعاندا عانا ورىندالادى.
اليۋمينيي جانە مىس توك وتكىزگىش سىمداردى جالعاۋ مەن ۇشتاۋدىڭ نەگىزگى ادىستەرىنىڭ ءبىرى - پرەستەۋ مەن ءپىسىرۋ. كەي جاعدايدا توك سىمداردى دانەكەرلەۋ ارقىلى دا جالعاۋ - دى، ۇشتاۋدى قولدانادى.
بۇل ءادىس سەنىمدى بولعانىمەن كوپ ۋاقىتتى جانە ماتەريالدى قاجەت ەتەدى. سەبەبى، پريپوي قىمباتقا تۇسەدى. جالعاۋدىڭ، ۇشتاۋدىڭ جانە تارماقتاۋدىڭ ادىستەرىن سىم ماتەريالىنا بايلانىستى تاڭدايدى. سەبەبى، ءاليۋمينييدىڭ فيزيكالىق قاسيەتتەرى مىستان وزگەشە.
كوپتەگەن توك سىمدار اليۋمينيي تال سىمدى ەتىپ جاسالادى. سەبەبى، اليۋمينيي كەڭ تاراعان، مىسقا قاراعاندا ارزان، جەڭىل. ونىڭ ۇستىنە اليۋمينيي سىمداردى ءوزارا جانە مىس سىمدارمەن جالعاۋ كەزىندە كوپتەگەن ارتىقشىلىقتارى بار.
ال كەمشىلىگىنىڭ ەڭ باستىسى – اۋامەن اسەرلەسكەندە تەز توتىقتانادى جانە ونىڭ بەتىندە وكسيدتىك پلەنكا پايدا بولادى. ونىڭ ەلەكترلىك كەدەرگىسى كوپ، توك وتكىزگىشتىگى ناشار، جاي بالقيدى (بالقۋ تەمپەراتۋراسى 20000س شاماسىندا). ونىڭ ۇستىنە اليۋمينيي – مىس تۇيىسكەن جەردە «گالۆانيكالىق بۋ» پايدا بولادى. ول ءاليۋمينييدى ءبۇلدىرىپ، جال - عانۋدىڭ بىرتىندەپ ناشارلاۋىنا اكەلەدى. تۇيىسپەلىك ورىننىڭ ءبۇلىنۋىنىڭ جانە ناشارلا - ۋىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن، كۆارس - ۆازەليندى نەمەسە سينك - ۆازەليندى پاستامەن مايلايدى. سونداي - اق، دايىن تۇيىسپەلەردى لاكپەن جابىندايدى. ول ءۇشىن گليفتالدى، اسفالتتى جانە ءپوليۆينيلحلوريدتى لاك قولدانىلادى.
پاستا قۇرامىنداعى قاتتى زاتتار تۇيىسپەلىك بەتتەگى پايدا بولعان وكسيدتىك پلەنكانى تالقاندايدى، ال ۆازەلين تۇيىسپەلىك بەتكە اۋانىڭ كەلۋىنە بوگەت جاسايدى. وسىلايشا، ونىڭ توتىقتانۋى مەن وندا پلەنكا ءتۇزىلۋدىڭ الدىن الۋعا بولادى.

كولدەنەڭ قيماسى 10 مم2 دەيىنگى ءبىر تال سىمدى
اليۋمينيي وتكىزگىش پەن كابەلدەردىڭ پرەستەۋ ارقىلى
جالعانۋى مەن تارماقتالۋى

كولدەنەڭ قيماسى 10 مم2 دەيىنگى ءبىر تال سىمدى اليۋمينيي وتكىزگىش پەن كابەلدەردى اليۋمينيي گيلزادا پرەستەيدى. ول ءۇشىن ءبىر نەمەسە ەكى جەردەن قىساتىن پك - 2م قىسقىشى مەن گكم گيدراۆليكالىق قىسقىشى قولدانىلادى. پرەستەپ بولعان سوڭ جالعانۋ ورنىن اسفالتتى نەمەسە گليفتالدى لاكپەن قاپتايدى. سودان سوڭ جابىسقىش تاسپامەن وقشاۋ لايدى دا، اۋا مەن سۋ كىرمەس ءۇشىن، ەكىنشى رەت لاكپەن قاپتايدى. پرەستەۋ وپەراسياسى تومەندەگى رەتپەن جاسالادى.
گيلزانى كەستە بويىنشا تاڭداپ الادى. گاو گيلزاسىن ءبىر جاعىنان نەمەسە ەكى جاعىنان تولتىرىلاتىن بولىپ بولىنەدى. قىسقىش ءتۇرى دە كەستەمەن انىقتالادى. سوسىن پىشاق نەمەسە قىسقىش كومەگىمەن سىم وقشاۋلاعىشى الىنادى. جالاڭ سىمداردى كۆارس ۆازەلينمەن نەمەسە تەحنيكالىق ۆازەلينمەن مايلايدى. تال سىم كەسىندىلەرىنىڭ ءبىرازىن گيلزادان ءسال ۇلكەندەۋ ەتىپ الادى دا تازالايدى. كۆارس ۆازەلين پاستامەن مايلايدى. گيلزانىڭ ىشكى بەتىن تەحنيكالىق ۆازەلينگە مالىنعان ششەتكامەن تازارتادى. سودان سوڭ كۆارس ۆازەلين پاستامەن مايلايدى. ول ءۇشىن جىڭىشكە تاياقشا قولدانادى. گيلزا ىشىنە تال سىمنىڭ تولعانىن تەكسەرۋ كەرەك. گيلزا ءىشى بوس بولماۋى كەرەك. قاجەت بولسا، ارتىق سىمدى قايىرىپ، ىشىنە سالادى. ءبىر جاقتى گيلزانى ءبىر رەت، ەكى جاقتىنى ەكى رەت قىسىپ پرەستەيدى. پرەستەلۋ ولشەمى كەستەمەن ساي بولۋى ءتيىس. پرەستەلگەن ورىندى پوليەتيلەن قالپاقپەن نەمەسە جابىسقىش تاسپامەن وقشاۋلايدى. سينك - ۆازەليندى پاستا ۋلى بولعاندىقتان، جۇمىس كەزىندە اسا ساقتىقتى تالاپ ەتەدى.

كولدەنەڭ قيماسى 2، 5 - 10 مم2 دەيىنگى ءبىر تال سىمدى
اليۋمينيي وتكىزگىش پەن كابەلدەردىڭ دانەكەرلەۋ
ارقىلى جالعانۋى مەن تارماقتالۋى

دانەكەرلەۋ - جالعاۋدىڭ ەڭ سەنىمدى، ءبىراق كۇردەلى ءادىسى. اليۋمينيي سىمدار ءۇشىن ا ماركالى پريپويلار قولدانىلادى. دانەكەرلەۋ وپەراسياسى تومەندەگى تارتىپپەن جۇرەدى: ءار تال سىمنىڭ وقشاۋلاعىشىن الادى، ششەتكامەن نەمەسە پىشاقپەن مۇقيات تازارتادى دا، ارالارىندا قۋىس پايدا بولاتىنداي ەتىپ، قوساقتاپ بۇرايدى. سىمداردى اليۋمينيي - ءدىڭ بالقۋ تەمپەراتۋراسىنا جۋىق (8600س) تەمپەراتۋراعا دەيىن دانەكەرلەۋ شامىمەن نەمەسە گازدىق جانارعىمەن قىزدىرادى. پريپوي تاياقشاسىمەن جالعانعان جەردى سۇرتەدى. وسىلايشا سىم بەتىندەگى جاي بالقيتىن وكسيدتىك پلەنكانى الادى. بالقىعان پريپوي سىمدار اراسىنداعى قۋىستى تولتىرۋ كەرەك. جالعانعان جەردى بەنزينگە مالىنعان تازا شۇبەرەكپەن سۇرتەدى، سوڭىنان گليفتالدى نەمەسە ءپوليۆينيلحلوريدتى لاكپەن قاپتايدى. سىرتىنان جابىسقىش تاسپامەن وقشاۋلايدى جانە ەكىنشى قايتارا لاكپەن قاپتايدى.
دانەكەرلەۋ جانە پرەستەۋ كەزىندە قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن مۇقيات ساقتاۋ قاجەت، قۇرال - سايمانداردى جانە ماتەريالداردى ۇنەمدى، ۇقىپتى پايدالانۋ كەرەك.

ءىV. داپتەرمەن جۇمىس 10مين
1. تاقتاداعى نەگىزگى كىلت سوزدەردى جازۋ.
2. اليۋمينيي سىمداردى جالعاۋ ادىستەرى
3. جالعانعان ورىندى قورعاۋ ادىستەرى
4. پرەستەۋ ءادىسى
5. دانەكەرلەۋ ءادىسى
6. دانەكەرلەۋ ءادىسىنىڭ كەمشىلىگى

V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ 5 مين
2.«ماعىنانى اجىراتۋ». «كۋبيزم» ستراتەگياسى بويىنشا ساباقتى بەكىتۋ. 3 توپقا دا ءبىر - ءبىر كۋبيكتەن تاستايمىن. ءار كۋبيكتىڭ ەكى قىرىن - دا عانا سۇراقتار بار. سوندا ءار توپ تەك ەكى سۇراققا رەتىمەن جاۋاپ بەرەدى. سۇراق ءنومىرى تاقتادا تۇر. ەگەر ول توپ جاۋاپ بەرە الماسا، كەلەسى توپتار جاۋاپ بەرۋىنە بولادى، ءوزىنىڭ ۇپاي سانىن كوبەيتەدى.

«كۋبيزم» نەنى ءبىلدىڭ؟
1) سۋرەتتەڭىز: جالعاۋ، ۇشتاۋ، تارماقتاۋ دەگەندى قالا تۇسىنەسىڭ؟
2) سيپاتتاڭىز: گيلزامەن پرەستەۋ ءادىسىن سيپاتتاڭىز.
3) سالىستىرىڭىز: دانەكەرلەۋ مەن پرەستەۋ ادىستەرىن سالىستىرىڭىز
4) قارسىلاسىڭىز نەمەسە قولداڭىز: سىمداردى جالعاۋ ءادىسى سىم
ماتەريالىنا بايلانىستى.
5) دالەلدەڭىز: ەكى ءادىستىڭ دە قاجەت ەكەندىگىن دالەلدەپ بەرىڭىز.
6) ۇسىنىس جاساڭىز: اليۋمينيي سىمداردىڭ جالعانعان جەرىندە
«گالۆانيكالىق بۋ» پايدا بولدى. ول جالعانعان
جەردى «بۋ» بۇلدىرمەس ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟

Vءى. قورىتىندى.
3.«وي تولعانىس» ساتىسى،
«بەس جول ولەڭ».
3 توپ تا ءوز بەتىنشە ورىندايدى.
نە؟
قانداي؟
نە ىستەيدى؟
نەمەن؟
وپەراسيا ءتۇرى _________________________
قورىتىندى جالعايدى، ۇشتايدى،
تارماقتايدى.

Vءىى. باعالاۋ 1 - 2 مين
Vءىىى. ۇيگە تاپسىرما §15، §16 71 - بەت