امەتوۆتىڭ ءىنىسى
سوڭعى كۇندەرى سادۋاقاسوۆتىڭ ساسقانىن ايتپاڭىز. بىرەسە شەلەك اۋاتكومىنە، بىرەسە اۋداندىق وقۋ بولىمىنە كەزەك-كەزەك جۇگىردى. «كەسەنى ۇيگە كىرگىزبە، ءدۇمىن جەرگە تيگىزبەنىڭ» كەرى كەلدى. ەندى وتىرا بەرسە بولدى، تەلەفونى قۇرعىر شىلدىر ەتە تۇسەدى:
— مەنىڭ ءتىلىمدى الاسىڭ، مەن اۋدان اعاسىمىن،— دەيدى اۋاتكوم اعاسى ەلەمەسوۆ.
— جوق، مەنىڭ ءتىلىمدى الاسىڭ، مەن سەنىن تىكەلەي باستىعىڭمىن، وقۋ جونىندەگى باستىق مەن،— دەيدى امەتوۆ. ەكى تاۋدىڭ ورتاسىندا ءبىر شىبىن ولەدىنىڭ كەرى كەلىپ سادۋاقاسوۆقا ابدەن قيىن بولدى. بىلگىڭىز كەلە مە، وندا بىلاي:
جەر ءجىبىپ، كۇن جاڭا كۇلىمدەپ كەلە جاتقان كەز بولاتىن. وقتىن-وقتىن شەلەك اڭعارىنان جىلى جەل سوعىپ ەڭسەڭدى ءبىر كوتەرىپ تاستاعانداي ەدى. ناق وسىنداي كوڭىلدى كەزدە كوڭىلسىزدىك اياق استىنان تۋا قالادى دەپ كىم ويلاسىن. شەلەكتەگى مەكتەپ ينتەرناتىنا توعىزىنشى ناۋرىز كۇنى تەكسەرۋشىلەر ساۋ ەتە ءتۇستى. ويدا جوقتا جۇرگىزىلگەن تەكسەرۋ مۇنداعىلاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ-اق شەكە تامىرىن سولقىلداتىپ جىبەردى. ءوزى جاڭا بولعان باستىق سادۋاقاسوۆتىڭ ويىندا ەشتەمە بولماعانىمەن، ينتەرناتتىڭ شارۋاشىلىق مەڭگەرۋشىسى ءىلياسوۆ پەن ەسەپشىسى كەربەزوۆتىڭ كۇنى ءبىر-اق ۋىس بولدى. ەكەۋىنىڭ دە ءتۇرى كەتىپ، ءتۇسى قاشا باستادى. ءاي وسى ءبىر تەكسەرۋشىلەردىڭ ويدا جوقتا كەلە قوياتىنى-اي! كۇنى بۇرىن ايتىپ قويىپ-اق، قوي سويىپ، قولىڭدى قۋسىرىپ تۇرعاندا-اق كەلسە قايتەدى ەكەن. كەنەت كەلۋىن قاراڭىزشى.
تەكسەرۋ تۇتقيىلدان باستالىپ كوپ كەتتى. بۋدا-بۋدا قاعازدار اقتارىلىپ، استى-ۇستىنە، ءۇستى استىنا جىبەرىلىپ جاتتى. باداناداي جازۋلار، بادىرايعان سيفرلار كوزگە تۇسپەي قالمادى. مەن تاماققا كەتتىم، مەن اراققا كەتتىم دەپ تۇرعاندارى دا بار. قايدا كەتكەنىمىز بەلگىسىز، اداسىپ بارا جاتقاندارىمىز دا جوق ەمەس دەيدى كەيبىرى. سيفر سويلەگەندى قاي جەگىش جاقسى كورەدى دەيسىز. سيفر كوپ سويلەپ كەتسە، ارى-بەرىدەن سوڭ سەنىڭ بەدەل-بەرەكەڭە، مەكەمە باستىعى، بۋحگالتەرى ەكەنىڭە قاراماي، سارت ەتىپ موينىڭا ءمىنىپ الاتىنى دا بولادى. سودان سوڭ ءتىپتى قالاي تۋلاساڭ دا موينىڭنان تۇسپەي قويادى. شىنداپ كەتسە سوتتاتىپ تىنادى.
وسىنى ويلاپ ينتەرنات ەسەپشىسى كەربەزوۆ سيفرلاردى كورسەتكىسى كەلمەي كوپ-اق قيپاقتاپ ەدى، تەكسەرۋشىلەر وعان بولا قويا ما؟ قايداعى-جايداعى شىنىقتى تاۋىپ، سيفرلاردى ەسەپشوتقا بىلاي قاعىپ، ولاي قاعىپ ينتەرنات باسشىلارىنىڭ الدىنان قازداي قالقىتىپ، ۇيرەكتەي سۇڭگىتىپ وتكىزىپ جاتتى. تەكسەرۋدىڭ قورىتىندىسى ينتەرناتتىڭ شارۋاشىلىق مەڭگەرۋشىسى مەن ەسەپشىسى ءۇشىن ەگە قولايلى بولىپ شىقپادى. بار بولعىر سيفرلار بادىرايىپ-بادىرايىپ شىعا كەلىستى. ەسەپشىڭىز ەسەپتەپ جەپ، ەسەپتەي ءجۇرىپ كەسەكتەپ جەپ جىبەرىپتى، مىڭ جارىم سومدى جىمقىرعانى ءبىلىنىپ قالدى.
«باسقا كەلگەن پالەدەن باستان قۇلاق ساداعا» دەگەندەي، ءبىر كەربەزوۆپەن كەتسە جارار ەدى دەپ، قويانداي قورقىپ ءىلياسوۆ وتىردى. اقشا دوكۋمەنتتەرىنىڭ قابىرعاسىن سوگىپ، ومىرتقاسىن ويىپ قاراپ جىبەرگەندە، ءار جەردەن جەگەن-ىشكەنگە كەتكەن اقشالاردىڭ موينى سۋداعى قۋدىڭ سۇڭعاعىنداي قىلتىلداپ كەرىنە بەردى. ينتەرنات قويماسىن تارازىلاپ تەكسەرگەندە ءىلياسوۆتىڭ تىعىپ قويعان سەمىز سۇبەلەرى، قىرتىستى قازىلارى، جۋان جىلىكتەرى تابىلىپ، ۇرلىعى اشىلىپ قالدى.
بالالارعا دەپ بوساتپاعان تاماقتى ۇيگە تىشقانشا تاسىپ كەتكەندىگى بەلگىلى بولىپ قالدى. شيراتىلعان دۇڭعان كەسپەلەرىن شيمەن، گۋنگۋرمان جاسايتىن اپپاق اق ءۇن، بۋعا پىسەر مانتىلار، ءسابىز سالعان شاشپا پالاۋلار، وسىلاردىڭ كۇشىك كەلتىرەتىن ەت، مايلار، قالا بەرسە ءبارىنىڭ دە ءىلياسوۆ ۇيىنە ەسەپسىز تاسىلعانى اشىلدى. تەكسەرۋشىلەر دولايىم ەسەبىن شىعارعاندا تەك تاماققا ارناعان نارسەلەردەن ءىلياسوۆتىڭ الىپ كەتكەنى ءتورت مىڭنان اسىپ جىعىلدى. «اقماعامبەتپەن» الىسىپ جۇرگەنىندە 83 بولەك سابىندى دا ساتىنە كەلتىرىپ جىبەرىپتى.
تەكسەرۋدىڭ قورىتىندىسى شىققاندا، سادۋاقاسوۆ ءوزىنىڭ ەكى ۇرىنىڭ ورتاسىندا وتىرعانىن اڭعاردى. اينالدىرعان قىرىق كۇن ىستەگەن قىزمەتى قىم-قيعاش قىلمىستى ەكەنىن كەزىمەن كورىپ، ءتۇڭىلىپ كەتتى...
ارادا از كۇن ءوتتى. تەكسەرۋ بىتكەن سوڭ ەسەپشى كەربەزوۆ بوتەلكەسىن قۇشاقتاپ، التى كۇن قىزمەتكە شىقپاي قىدىرىپ كەتتى. ەسەپتى قولدان شاتاستىرىپ، كەردەڭدەپ كەتتى. موينىنداعى مىڭ جارىم سوم اقشا دا ەسىنەن شىعىپ، اراق اۋىزعا تيگەن سوڭ ورتاسى تولىپ، كەمتىگى جەتىلگەندەي بولدى. ءاي شىركىن، اقماعامبەتتىڭ كۇشى-اي! اراق اۋىزعا تيگەندە سىردىڭ سۋى سيراقتان كەلمەيدى، ەسەپ تە تۇگەل، اقشا دا جەتەدى. ال ىلياسوۆكە كەلسەك، ۇرلاعان ءتورت جارىم مىڭ سومدى بەس مىڭعا جەتكىزۋ ءۇشىن تىشقانشا تاسۋدى قويىپ، اتجالمانشا اسادى. سادۋاقاسوۆ ۇرىلارمەن بىرگە ءامىر سۇرگىسى كەلمەدى، ولاردىڭ ەكەۋىن دە قىزمەتتەن شىعاردى. قىزمەتكە جاڭا ەسەپشى الىندى. وسىدان كەيىن-اق ونىڭ باسى پالەگە قالىپ، اۋاتكوم مەن اۋداندىق وقۋ ءبولىمىنىڭ اراسىن جول قىلدى.
ەرتەڭىنە سادۋاقاسوۆتى اۋدان اعاسى شاقىرىپ، تەپسىنىپ وتىردى.
— كەربەزوۆتى قايتىپ ال. ەسەپشىگە ەمەس، شارۋاشىلىق مەڭگەرۋشىلىگىنە.
— قىلمىستى ادامدى قالاي الامىن؟
— اۋداندا قوجا بىرەۋ. ول — مەن.
— مەنىڭ وعان تالاسىم جوق.
سادۋاقاسوۆ اۋاتكوم اعاسىنان ۇندەمەي شىقتى. ول ەندى بارىپ كەڭسەسىنە وتىرا بەرگەندە، ونى وقۋ بولىمىنە شاقىردى.
— ءىلياسوۆتى قايتا الاسىڭ. ونى شىعارساڭ، ءوزىڭ قىزمەتتەن شىعاسىڭ!— امەتوۆ اشىق كەتتى.
— اپىر-اۋ...
— اپىراۋى جوق كوزىڭدى اشىپ قارا، ءىلياسوۆ — مىنا اعاڭنىڭ — امەتوۆتىڭ ءىنىسى. ءسوز قىسقا.
سادۋاقاسوۆ جان تەرگە جاڭا ءتۇستى. بىلاي تارتساڭ وگىز ولەدى، بىلاي تارتساڭ اربا سىنادى. قانداي قيىن، قىپ-قىزىل قايناعان وتتىڭ ورتاسىندا قالدى. بىرەۋى اۋدان اعاسى، ەكىنشىسى وقۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى. قايسىسىنىڭ ايتقانىن ىستەسە دە قىلمىستى بولادى.
ەرتەڭىنە سادۋاقاسوۆ اۋاتكومگە تاعى شاقىرىلدى. ءبىر ءتاۋىرى مۇندا ءبارى دە بولدى، كەربەزوۆتىڭ كىمنىڭ جاقىنى ەكەنى دە بەلگىلى بولدى. اۋدان اعاسى بەكەر ايتپاعان ەكەن. كەربەزوۆ ىسىنە اربازوۆ ارالاستى.
— الاسىڭ كەربەزوۆتى،— دەدى ول دا نىقتاپ. وسىلاردىڭ كوزىنشە-اق امەتوۆ تە اشىق كەتتى:
— ءبىر اۋداننىڭ وقۋىن باسقارىپ وتىرىپ، جالعىز ءىنىمدى قىزمەتتەن قۋعىزا المايمىن،— دەپ سالدى. قىستالاڭ جەر وسى بولدى. ال مىقتى بولساڭ «المايمىن» دەپ كور. ەرتەڭ ەزىن تابانىڭدى جالتىراتاسىڭ.
امەتوۆتىڭ ءىنىسى!
— ءيا، سولاي، بايقاڭدار، ول — امەتوۆتىڭ ءىنىسى.
You Might Also Like
-
باس تاباق — باس، جامباس سالىنادى. باستى مال ارنايى سويىلعان قوناقتىڭ ەڭ جاسى ۇلكەنى نەمەسە ونىڭ ۇسىنۋى بويىنشا باسقا ءبىر بەلدىكىسى ۇستايدى.
-
— مەنىڭ اسىل ارداقتىم، مەن سەنى بۇگىن قاقاعان قىس كۇنىندە-اق كوكپەڭبەك قيارعا، كاۆكازدىڭ قانت تاتىعان، مۇنايىمدىكى ماقتاداي ماندارينىنە تويعىزعالى وتىرمىن. نە دەيسىڭ؟ بولادى، بولادى. سەن ءۇشىن...
