اقىنسىز ءبىر ءساتى، ءبىر كۇنى اڭىز
جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىن كوشىپ-قونۋمەن قارسى الاتىن حالقىمىزدىڭ بۇكىل تىرشىلىگى ولەڭمەن ورىلگەن ەكەن. دالانىڭ شەكسىز كەڭدىگى، تاۋلاردىڭ تازا شىڭدارى، وزەندەر مەن بۇلاقتار، جۇمباقتاي سۇلۋ جەرلەر، «بەلدەن اسقان بۇلتتارمەن ارالاسىپ» كوشكەن ەلدىڭ كوزىنە نۇر، كوڭىلىنە جىر قۇيا بەرگەن-اۋ. شىلدە كۇزەتۋ مەن بەسىك جىرىنان باستاپ كوڭىل ايتۋ مەن جوقتاۋعا دەيىنگى ارالىقتاعى ساۋىق-سايران، توي-تاماشا، جارمەڭكە، قوناقكادە، قوي كۇزەتۋ، قىز ۇزاتۋ، باتا بەرۋ... ءبارى-بارى ولەڭ! ماحاببات، ەرلىك جىرلارى، تەرمە مەن تولعاۋ، قيسسا مەن شەجىرە، اڭىز بەن اق ولەڭ — شەشەندىك، ايتىس تۇرلەرى...
الەمدە ءدال وسىنداي ەل بار ما ەكەن جىردى سۇيگەن، جىر دارىعان؟
وداقتىق ادەبيەت كوگىندەگى بەللا احمادۋلينا، لينا كوستەنكو، ءزۇلفيا، فازۋ الييەۆا، گۋلرۋحسور سافييەۆا سياقتى تالانتتى اقىن قىزداردىڭ شوعىر جۇلدىزىنىڭ اراسىندا دارا بيىگى بار قازاق سسر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اقىن فاريزا وڭعارسىنوۆانىڭ پوەزياسىن ءسوز ەتۋ ءۇشىن ءبىز بۇگىنگى وداقتىق تا، الەمدىك تە پوەزياعا ەمەس، ءوز حالقىنىڭ تاريحى مەن رۋحىنا، ۇلتتىق فيلوسوفياسىنا وي جىبەرەمىز. اقىن ولەڭدەرى جۇزدەگەن جىلداردى باستان كەشىرگەن جىر-عۇمىردىڭ زاڭدى ساباعى؛ ءدامى جاڭا بولعانمەن، ءدانى كونە، تامىرى تەرەڭ، مىقتى وركەن.
حالىقتىق جىرلاردىڭ التىن ارقاۋى، باستى تاقىرىبى — ادام، ادامنىڭ تابيعاتپەن، دالامەن بايلانىسى، ارمانى، كۇرەسى، ءومىر ءمانى دەسەك، سول سيپات ءبىزدىڭ قانىمىزعا سىڭگەن قالپىندا پوەزياعا دەگەن تالعامىمىزدىڭ بيىك ولشەمى بولىپ كەلە جاتىر.
فاريزا وڭعارسىنوۆا — وسى ولشەمدەرگە جاۋاپ بەرسەم دەگەن ءوز مۇراتىنا تۇبەگەيلى جەتىپ، تۇرلىك، مازمۇندىق جاعىنان دا كەمەلدەنىپ، ەندى تەك تەرەڭدىككە ءوز نايزاسىن بويلاتىپ، مۇقاعالي اقىن ايتقانداي «شىندىقتىڭ اۋىلىن شىر اينالىپ»، تولاسسىز جاڭا ىزدەنىستەرگە ويىسقان اقىن.
تەرەڭنەن تامىر الۋ دەگەن ءسوز اينىتپاي ۇقساۋ ەمەس، ەلىكتەۋدەن دە بولەك نارسە. فاريزا اقىن وسى جاعىن زەردەمەن مەڭگەرگەن. حالىقتىڭ جانىن، جىردىڭ قۋاتىن، ءسوزدىڭ رەڭكىن تابۋداعى سەزگىرلىك تالانتى ايرىقشا.
شىعارعان شىندىق اردى ەستەن،
زۇلىمدىقتاردى قان كەشكەن
ماحامبەتتەن قالعان ناركەسكەن
ايبالتا — جىرمەن شاپسام دەپ،
ادىلەتتىڭ شامىن عالامعا،
قاراماي قۇرساۋ-قامالعا،
لاۋلاتىپ سولاي جاقسام دەپ،
قايسارلاردى جاسقاپ شەگەرگەن،
تاسقىنى تىلسىم تەرەڭمەن،
سەرىگىم — جىرىم — جەبەممەن،
جۇرەگىم — جەلكەن، جەل كەرنەپ،
قارسى اعىستارعا، سەڭگە ورلەپ،
قاعىلەز قۇيتتاي دەنەممەن
داۋىلداردى قۇشىپ كەلەم مەن!
ف.وڭعارسىنوۆا — مۇنشا شەبەرلىككە جەتۋدىڭ زاڭدى ساتىلارىنان بىرتىندەپ وتكەن اقىن. ەڭ اۋەلى اقىندى دا، ونىڭ وقىرماندارىن دا اشقان توپتاما 1968 جىلى «لەنينشىل جاس» گازەتىنىڭ بەتىندە جارىق كورگەن «مەن ساعان عاشىق ەمەس ەم» سيكلى بولدى. بارشانى بىردەن باۋرايتىن ونداي سۇيكىمدى ءساتتى قادام ءاربىر ونەر يەسىنىڭ ماڭدايىنا جازىلا بەرمەيدى. بۇل سيكلدى سول كەزدەگى ستۋدەنت، بىزدەر، قيىپ الىپ، ساقتاپ ەدىك. العاشقى جىر كىتابى ءدال ونداي اسەر ەتە قويماعانى راس بولاتىن.
«مەن ساعان عاشىق ەمەس ەمنەن» كەيىن كەشىكپەي «مازاسىز شاق» جيناعى شىقتى. بۇل كىتاپتىڭ سونىلىعى سونشا — قازاق پوەزياسىڭدا جاڭا قۇبىلىس — قىز اقىنداردىڭ ماحاببات ليريكاسىنىڭ توعانىن بۇزىپ — بۇرىنعى بۇركەمە سەزىمدەرىمىز شىمىلدىقتارىن سەرپىپ تاستاپ، شىنايى قالپى جىر بولىپ بۋىرقاندى.
مىنەزدى، تەگەۋرىندى، ىنتىق ولەڭدەر، قۇشتارلىعى بويعا سىيمايتىن ىڭكار جىرلار جىلعالاردى تولتىرعان كوكتەم سۋىنداي تاسىنىپ، تارالا جونەلدى. فاريزانىڭ سىڭلىلەرىنە ماحاببات ءپىرى جار بولعانداي، بۇرىن-سوڭدى ايتىلماعان ءتاتتى، نازدى، كەيدە كەيىگەن، كەيدە قارعاپ-سىلەپ جەرلەگەن، كەيدە موماقان مويىنداعان جۇرەك كۇندەلىگىندەي سۇيىسپەنشىلىك جىرلارى قاۋلاپ ءوسىپ، ولار اپاسىنا دا، بىر-بىرىنە دە ۇقساپ كەتىپ جاتتى. اقىن قىزدار ەسىمى كۇننەن-كۇنگە قوسىلىپ، اقىلدى اقىن اننا احماتوۆانىڭ:
يا ناۋچيلا جەنششين گوۆوريت…
نو، بوجە، كاك يح زامولچات زاستاۆيت! — دەگەن جولدارىن ەسكە تۇسىرەتىن. ءبىراق، فاريزا تالانتى ونى ءوزىن جاقسى كورىپ ەلىكتەگەن سىڭلىلەرىنەن بولەك دارالاي الاتىن دارەجەدە ەدى. سوندىقتان دا اقىن ءبىر ارنادا قالماي، جاڭا سالا، جارقىن باعىت ىزدەدى. ماحاببات ليريكاسىندا باسقالاردىڭ باتىلى جەتە بەرمەيتىن ۇعىمدارعا ەركىن بارىپ، بۇتىندەي ءبىر كەزەڭنىڭ كوزقاراسىن قالىپتاستىرىپ، ويىن وزگەرتتى.
الىستارعا كەتەيىك،
قالانىڭ ءبىزدى كوپ جالىقتىرعان كۇيبەڭدەرىنەن جىراققا،
اق باس تاۋلارعا، ايمالاپ جاتقان كۇمىس شولپىلى بۇلاقتار.
سەن عاجايىپ ەرتەگىلەردىڭ باتىرى
استىنداعى ارعىماق اتپەن ايشىلىق جولدى ءبىر اتتار.
وزىڭە عانا تابىنعان ەسسىز مەن نازىك ارۋ بولايىن،
دوزاق بوپ سەنسىز كورىنسىن ءتىپتى جۇماق تا!
وڭگەرىپ مەنى اپ كەتشى —
كوك ورماندارعا — تىلسىمىن اياق باسپاعان،
تۇنەكتەرىمەن ءور كوڭىلدەردى جاسقاعان.
تولتىرسىن مەڭىرەۋ دۇنيەنى ۋ-شۋ دۇبىرگە
سەنىڭ ەكپىنىڭنەن قاشقان اڭ!
وت ماحابباتىڭنان ورتەنگەن ماعان ەركەك ەمەستەي كورىنسىڭ —
جالعىز وزىڭنەن باسقا ادام.
قانشا ۇيرەنىپ، قىزىققانمەن، بۇل — ءالى باسقا قىزدار جازا الماعان بۇلا تىلەك، بۇرقانعان جۇرەك ءامىرى. سۇيگەن جانىنىڭ الدىندا شىن سىرىن ايتىپ، جالىنىپ، جىلاپ تۇرسا دا الاسارمايتىن بيىك، جاسىمايتىن جاسىن بەينە ليريكالىق كەيىپكەر — سىپايىلىق، يبالىق شەگىنەن اسىپ كەتكەن ادەپسىز قىز ەمەس، اقىنعا جاراساتىن ادۋىن مىنەز بەن حالىقتىڭ وزىندە بار قاسيەت — پەردەسىز جاس ناز كوڭىل يەسى، ەل ەركەسى. سەزىمىن قانشا اشىق ايتام دەسە دە، اقىن قىز تابيعاتىندا السىزدىك پەن نازىكتىك جوق ەمەس. جىبەكتەن جۇقا، پەرنەدەن سەرگەك جان بولماسا،
شىر ەتكەندەي قوڭىراۋ — سوندا ەسىككە
جۇرەگىم جۇگىرەدى، — دەگەن ءدىرىلدى، جولداردى جازار ما؟!
ەرلەردىڭ داڭقى دۇرىلدەپ تۇرعان ەرتە زاماندا تۋسا فاريزا ويىن، بالكىم، باسقاشا ورەر مە ەدى، بۇگىنگى قاساڭ دا، بەي-جاي دۇنيەدەگى شەكتەۋلى سەزىم، بۇيدالى ۇعىمداردىڭ قۇلىنا اينالعان كەيبىر جالتاق جانداردىڭ قالپاق كيىپ جۇرگەنىنە ىزالانعاڭدا قاتتىراق كەتەتىنى راس تا شىعار. ونىسىن كىنالاۋدىڭ ءبىر ۇشى بۇكىل داۋىرگە تيەتىن بولۋ كەرەك. فاريزا بولسا، وسى زامانعى ايەل باستان كەشەتىن سەزىمدەردى جاسىرماي جىرلاپ، جىر ساپاسىن جاڭا كوركەمدىك دارەجەگە كوتەرە كەلىپ، ودان ءارى قاراي كەمەلدىكتىڭ بەلگىسى — ادام، قوعام، عاسىر ماسەلەسىنە بايسالدى بۇرىلىس جاسادى. جىر كوشىنىڭ الەۋمەتتىك جۇگىن بايىتتى.
بوستاندىعىڭ شەكتەۋلى ورتادا وي مەن سەزىم ازاتتىعى ازداۋ بولادى. ستاندارتتى ۇعىمدارعا بويى ۇيرەنىپ، بارعا باۋىر باسىپ العان ادامدار جان ەركىندىگىنىڭ باعا جەتپەس قۇنىن قايدان ءبىلسىن؟! ناعىز ازاتتىققا شولدەۋ، ۋاقىت پەن كەڭىستىك شەكسىزدىگىن ءون بويىمەن سەزىنۋگە قۇشتارلىق جان ارپالىسىنىڭ كۇرەسقۇمار كۇيىن اشادى.
ءوزىمدى ءوزىم قايراۋمەن، تىستەنۋمەن،
قۋات سورىپ، ۇشقىن اپ ىشتەگى ۇننەن،
تابانىمنان تىلىنگەن شوڭگە جۇلىپ،
سايگۇلىك — كۇشكە مىنگەم.
فاريزا پوەزياسىنىڭ باستى ەرەكشەلىگى — اقىن ويى مەن سەزىمىنىڭ قالىپقا كونبەي، قاناتىنان قان سورعالاپ تۇرسا دا، بيىككە، زاڭعار كوككە تالپىنىپ، شارق ۇرىپ، ازاتتىق اتتى اۋليە ۇعىمنىڭ قاسيەتىنە تابىنىپ، اۋەلەي سامعاپ، جان سىرىن اق كۇمىس تەڭگەدەي اشىق شاشا بىلۋىندە:
ۇقساڭدار، دوستار، ەگەر دە،
وسىناۋ ورتتەي جىرلارىم —
شاتتانعانداعى سىرلى ءونىم.
وكىنىشىم مەن ۇياتتان
ورتەنىپ، ءولىپ تۇرعانىم —
ورىندالمايتىن ارمانعا
قۇلاشىمدى ەسسىز ۇرعانىم.
دوستارىم، مەنىڭ جىرلارىم —
قۇشتارلىق قىسقان كەۋدەمنەن
بۇرقىراپ جاتقان ءبىر جالىن.
سوسياليستىك رەاليزم ءادىسىن تاڭداعان، ءومىردى شىنشىل سۋرەتتەۋگە قاقىلى سوۆەت جازۋشىسىنىڭ دا نەنى جازۋ، نەنى جازباۋ، قالاي جازۋ، قالاي جازباۋ كەرەكتىگىن ايىرىپ-اجىراتا ءبىلۋى ءتيىس بولعانى بۇل كۇندە قۇپيا ەمەس قوي. اتاپ ايتىلماسا دا، تۇسىنىكتى نۇسقاۋدان شىعىپ كەتەتىن جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارىنىڭ تاعدىرلارى بەلگىلى بولعاندىعى بىزگە قانشا زيان اكەلدى؟! جازۋشىنىڭ قاس جاۋى جالتاقتىق پەن جاسقانشاقتىق ەمەس پە؟ سول سەبەپتەن دە اقىندار كەيبىر ويلارىن ءارتۇرلى استارمەن، مىسالمەن، اڭىزبەن جەتكىزەدى. سونداي ءامال-تاسىلدىڭ ءبىرى مونولوگتار جازۋ بولعانى — شىندىق.
اقىننىڭ:
ايدارىڭنان ەسكەنمەن عۇمىر جەلى،
اۋانى اڭسار جانىڭنىڭ ءدىرىل دەمى،
تاعدىرىڭ مەن ەركىڭە بيلىگىڭ دە
اي سەكىلدى شىڭىراۋ تۇبىندەگى، — دەۋى اقيقاتتان الىس ەمەس-تىن.
داۋىرگە، ورتاعا، قوعامداعى استام دا ۇستەم جاندارعا قارسى ايىپتاۋلاردى ىلگەرىدە ءومىر سۇرگەن اتا-بابالاردىڭ اۋزىنا سالىپ ايتاتىن اششى جىرلار رۋحاني ازاتتىقتىڭ تاپشىلىعىنان تۋماپ پا ەدى؟!
كەشىرسىن ءبىزدى ۇلى بابالار مەن انالار، ەگەر ءبىز ءوز مۇددەمىز ءۇشىن ولاردىڭ بەيۋاق ءارۋاعىن قوزعاساق!
وتكەن زامان اقىندارى ايتىپتى دەمەسە:
زامان — تولقىنى ۇرەيلى، اعىستى جار،
جاقىنداساڭ جالمايدى الىس مۇنار.
شىنشىلمىن دەپ جانىنا تيە بەرمە —
جالعان ورتا جاعىڭدى قارىستىرار، — سياقتى جولداردى ءجىتى كوز رەداكتورلار جىبەرمەس ەدى.
اقىن بولعان سوڭ، قالاي ايتساڭ، ولاي ايت، تەك ايتا ءبىل! فاريزا ولەڭدەرىندەگى تاريحي ەسىمدەردىڭ ءبارى تەك ءوز قىجىلى مەن قىساسىن ايتۋ ماقساتىندا الىنعان دەۋدەن اۋلاقپىز. دەسەك تە، كەسەك ويلار مەن كەرمەك شىندىقتاردىڭ ۋىتتى كۇشىن ءبىز بۇقار مەن ابىلاي، سارا مەن مايرا، قارجاۋ مەن «قىر قازاعىنىڭ»، ءتىپتى زىندانداعى قاراقشىنىڭ ت.ب. تانىمال تۇلعالاردىڭ سوزدەرىنەن كوبىرەك ەستيمىز.
فاريزانىڭ مىقتىلىعى — مونولوگتارىنىڭ كەيىپكەر تاعدىرى مەن مىنەزىنە ساي شىعىپ، بولمىسىمەن ۇندەسىپ، ۇيلەسىپ كەتەتىندىگى، قينالىپ قيىستىرعانداي، جاماۋ جاماعانداي جاساندىلىعى جوق، تابيعيلىعى، ءارى اسا قۋاتتىلىعى.
ءۇش جۇزگە داڭقى كەتكەن سارا باسىم،
سازىمەن تابىندىرعان دانا، جاسىن،
ايتىسىپ، الەك بولعان تالايلاردىڭ
تىرىدەي وقىتقانمىن جانازاسىن.
ايتىستا كەلە المادى ماڭىما ادام،
ەلىمنەن جانعا قۋات جالىن الام.
توپان جىر توگىلگەندە، تالاي اقىن
تاسقىندا ىققان قويداي ماڭىراعان.
بۇل — ءبىز بىلەتىن اقىن سارانىڭ ءور مىنەزى.
جايلى ءومىر سۇرەم دەسەڭ، جۇمىر جەردە
بايگەدە باسقالاردان بۇرىن كەلمە:
قىم-قۋىت قىردىڭ جولى، قىز باسىڭمەن
قوسىلما قيقۋلاعان دۇبىرلەرگە !
بۇل — ءانشى مايرانىڭ ىزالى شاعى.
زاتى ايەلگە شىڭ ەمەس، شوقى لايىق،
دانالىق تا، جۇرەكتىڭ وتى دا ايىپ.
ارۋلارعا قارايدى بورىك كيگەن
اقىماق تا ادامداي قوقىرايىپ.
بۇل — «ءمۇشايراداعى» ايسارانىڭ ءوز ورتاسىنان سەزگەن وكىنىشى، نامىسى.
اسقاقتىعىم اسىپ، اشۋىڭ قىسسا جارىپ جە،
جابايى قازدىڭ جۇرەگىن!
بۇل — قايسار سۇلۋ اقبوبەك.
ارماندا كەتكەن مۇڭدىق اپالارىنىڭ جانىن — نامىسقويلىعى مەن نازىكتىگىن، شارىقتاۋى مەن شاراسىزدىعىن، ءۇمىتى مەن وكىنىشىن بۇگىنگى كۇن شىندىقتارىمەن ساباقتاپ، سەزىمتال، سەرگەك ماحابباتپەن شىر-پىر بولىپ قورعاعان اقىن فاريزا ءوز جۇرەگىنىڭ سىرىن ايتۋعا كەلگەندە دە البىرت تا شىنشىل:
جاقسى كورۋ! نە دەگەن كەرەمەت ەڭ!
قاراعانى بىرەۋدىڭ جەبەگە تەڭ.
بەيقام بارا جاتقان بوپ، ەل ىشىنەن
كىمدەر قالاي قارايدى — ەلەپ وتەم.
ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن دە بىرەۋلەردىڭ،
سەنى جاقسى كورۋى كەرەك ەكەن.
سول ءبىر نۇرلى سەزىمگە جاقسى كورۋگە ءبارىمىز دە ءزارۋمىز. بۇل الەمدە تابيعاتتىڭ دارحاندىعى مەن جان جۇرەكتىڭ جومارتتىعىنا جەتەتىن شاپاعات بار ما؟! ءومىر بويى شولدەپ، قانباي كەتكەن كاۋسارىمىز — سول ادالدىق، سول مەيىرىم، سول ىقىلاس! اسىرەسە، ءبىزدىڭ قازاق كوڭىل مەن قۇرمەتكە ماڭگى ىنتىزار! قايتەرسىڭ، ءبىراق، ومىردە مىناۋ ءمولدىر دە سۇلۋ، جومارت سەزىم يەلەرى كوپ ەمەس-اۋ!..
ۇيرەتپەن مەنى ۇعىڭىز سەزىڭىز دەپ،
سالقىندىق ءتوزىمنىڭ دە تەزىن ۇزبەك.
مەن ەندى كەتەم كەزىپ سارىارقانى
دالانىڭ قىزدى ارداقتار كەزىن ىزدەپ!
ايتپەسە،
سول كورىنىس قۇيعانداي قىلاڭ شابىت،
قۇشتارلىعىم قويمايدى ۇران سالىپ.
قارا جەرگە كوز سالىپ كوك اسپاننان
ءبىر سامعاسام دەپ ەدىم قىرانشا اعىپ.
ءورشىل پافوس، رومانتيكالىق ەكپىن، اسسوسياسياعا باي تاسقىندى لەك، ولشەمى ەركىن ءورىم-ىرعاق، بىردە تۇيرەپ وتەتىن مىسقىل، بىردە وتىرعىزىپ قوياتىن وتتى سۇراق، بىردە جالقىنىڭ مۇڭى، بىردە جالپىنىڭ ءۇنى بولىپ شاقىراتىن سىر-سۇحبات، تەجەۋسىز تەڭەۋ، تەنتەك مىنەز-اقىن ولەڭدەرىنىڭ ارحيتەكتونيكالىق ءانسامبلى.
اتالعان كوركەمدىك ناقىشتاردىڭ ورىندالۋىنا كەلەتىن بولساق — ف.وڭعارسىنوۆا — قازاق ولەڭىنىڭ قاسيەتىن تاني وتىرىپ، ونى جاڭا بوياۋمەن، بۇگىنگى كۇننىڭ بەدەرلى مىنەز-بەلگىسىمەن ارالاستىرا اجارلاپ، ولەڭ قۇرىلىمىنا، ءوز قارىمىنا لايىق بۋىندىق-اۋەندىك ءتۇر تاۋىپ، سانا، سەزىم اعىسىنا ازات جول اشا بىلگەن دارىن. بۇل — ولەڭدەگى ەڭ ءبىر قيىن شارۋا، شىن شەبەرلىكتىڭ ۇلگىسى.
قاسيەتتى مەنىڭ، قاسىرەتتى مەنىڭ مەكەنىم!
اتوي سالعاندا اتا جاۋلارىڭ سان جاقتان،
بابالارىمنىڭ قاھارىنا سوندا ەلەڭ دە بولماي
قارلى اقپان،
كەڭدىگىڭدى ساقتار، ەلدىگىڭدى ساقتار ايقاستا
ءتوسىڭدى تۇلپار تۇياقتارىمەن شاڭداتقان.
ەركىندىگىڭ ءۇشىن ەگەۋلى نايزا العان ۇلدارىڭ
تاڭدايلارىنا تالىقسىعاندا قان قاتقان، — دەگەن سياقتى توكپە، ەركىن ىرعاقتارمەن پروزايزمگە دە سوعىپ كەتەتىن اقىننىڭ:
زۋلايمىن مۇزدا كۇن كۇلگەن،
ساقتانام — زاڭدى بۇل مۇلدەم،
ءسۇرىنىپ كەتسەم قاپىدا،
سۇيەمەيتىندىگىڭدى ءبىلدىم مەن، — دەپ تە ءمىنسىز مونشاقتاي توگىلدىرە قوياتىندىعىنا قاراپ، تالانتتى ادامنىڭ قانداي فورمامەن جازسا دا تالانتتى ولەڭ جازاتىنىنا كوزىڭ جەتەدى. ءوز باسىم الدىمدا فاريزا اپا سىندى پوەزياعا بيىك تالاپپەن قاراپ، ءوزى دە قيالارعا جول تارتقان قىران تالانتتىڭ بولعانى ءۇشىن قۋانامىن. فاريزانىڭ قىزدار پوەزياسىنىڭ ابىرويى، جالپى قازاق پوەزياسىنىڭ دا ماقتانىشى ەكەنىن ءبارىمىز بىلەمىز.
ولەڭدى ساياساتقا اينالدىرمايتىن، الەمدەگى اۋىسپالى اعىم، باعىتقا ادامزاتتىق تۇرعىدان سابىرمەن قارايتىن فاريزا اپايدىڭ دا اتتاپ وتە المايتىن قاسيەتتى ءبىر تاقىرىبى بار. ول — ريەۆوليۋسيا تاقىرىبى.
«ماڭگىلىك قاقپالارىن قاقىراتا» اشاتىن جىردىڭ ازاپتى جولىنا ايبىندانىپ شىققان وجەت اقىننىڭ بىتىمىندە ريەۆوليۋسياشىل قۋات، اق بوران مازاسىزدىق بار. جارتاستان شىققان جاڭعىرىقتاي زاماندار دابىلىن، ۇلى اقىندار ءۇنىن جۇرەكتەن ەستيتىن قاعىلەز جان:
ريەۆوليۋسيانىڭ داۋىلى كەرەك
سىلكىلەپ الار شاڭدارىن.
ۇمىت بوپ اسقاق ارمان ءۇن،
قاساڭسىپ بارادى باياعى نازىك تالعامىم، — دەپ وزىنە تىنىم بەرمەي، ىشكى بۇرقانىستاردى اڭساسا، ەندى بىردە:
باستاۋلاردى بىتەيتىن جولىن بوگەپ
كولبەگەندەر ءومىردىڭ تورىندە ەرەك،
دانىشپانسىپ، كۇنگەيدىڭ تالماپ نۇرىن،
ۇعۋى ءۇشىن قاڭباقتاي سالماق، قۇنىن
ريەۆوليۋسيا داۋىلى سوعۋ كەرەك، — دەگەندى ايتادى، مۇلگىگەن سەزىمدەردى وياتىپ، جاڭالىق اتاۋلىدان ۇركىپ، كەجەگەسى كەيىن تارتىپ تۇراتىن كەرەناۋلىققا قوزعاۋ سالۋ، ادامزات ساناسىنا ساۋلە ىزدەۋ — الەمدەگى وزىق ويلى جانداردىڭ ۇلەسى.
جالپى، ادىلەتسىزدىككە قارسى نيەت قاي ادامنىڭ دا بويىندا بار. اڭگىمە — ارەكەتتە، كۇرەستە. ف. وڭعارسىنوۆا ءوزى تۇيسىنگەن جايلاردى اق پەن قاراعا بولۋمەن قاناعاتتانبايدى. قاۋىمىنىڭ قامسىز كۇيىنە، تولىپ جاتقان قاۋلىلاردىڭ قاۋىزىنان شىعا المايتىن كەيبىر بيلىگى بارلاردىڭ بىلىمسىزدىگى مەن باس يزەگەن باعىنىشتىنىڭ جىگەرسىز، كونبىس ادەتىنە، اقىلدى دەگەن جانداردىڭ ءوزىنىڭ قارا باسىنان ارتىلمايتىن قايرانسىزدىعىنا ورتەنىپ، كۇيىپ، ءورشي ءتۇسىپ، ولەڭنەن داۋا ىزدەيدى:
زۋلا، مەنىڭ جىر-كۇيمەم، شابىت جەگىپ،
جەر بەتىنە عۇمىرلىق جارىق بەرىپ،
جۇرەكتەردىڭ قۇرساۋىن اعىت كەلىپ،
زورلىقتاردىڭ زاردابىن شەككەندەرگە
ادىلەتتەن سىباعا الىپ بەرىپ!
ولەڭنىڭ باعى جولىندا جۇرەگىن ايامايتىن ىڭكار اقىن ءوزى دە جىردان ءۇمىت كۇتەدى، قۋانىش ىزدەيدى. ءبىز دە سونى قۇپتايمىز. ءبىز، قازاق ادەبيەتىندە ءماريام حاكىمجانوۆا باستاعان اقتوعاي-اقىن قىزدار قاۋىمى، بۇتاعى قارسى بىتكەن ەمەندەي قايسار دارىن قالامداسىمىزعا ساۋلەلى قۋانىشتار تىلەيمىز.
1989 ج.
You Might Also Like
-
«اقىن بوپ تۋىپ ءوز باقىتىمدى جاسىرار بولسام دۇنيەدەن، ءتىلىمدى كەسىپ تاستاۋىم كەرەك وندا مەن» — دەپ ت. ايتبەرگەنوۆ ايتقانداي، ءوزىنىڭ باقىتىن دا، مۇڭىن دا جاسىرماي حالىق تارازىسىنا س...
-
اقىندار تۋرالى ەڭ بەدەلدى پىكىر: «كۇلۇبۇ-ش ءشۋارا ءھازاينۋللاھ».
