InfoHub Logo

(دەرەكتى اڭگىمە)

جار توسەگىنەن ىستىق، جار توسەگىنەن ءلاززاتتى، جار توسەگىنەن ءتاتتى نارسەنىڭ مىناۋ جارىق دۇنيەدە جوق ەكەنىنە اقشولپاننىڭ كوزى جەتىپ، كوكىرەگىنە تۇيگەنى قاشان؟ بايلىق باقىت ەمەس بەدەل، وزگەنى قورقىتىپ، ۇركىتۋ ءۇشىن، الدىڭا ءالسىزدىڭ تىزەسىن بۇكتىرۋ ءۇشىن عانا قاجەت ەكەن. ال جار قۇشاعى...

اتاقتى باي، قۇداي قوسقان قوساعى قوجانازاردىڭ دۇنيە سالعانىنا دا ءۇش-تورت جىل مەزگىل ءوتتى. قارا جامىلىپ جىلىن كۇتتى. بۇدان ەمەس وزگە ايەلدەن، الگى جاۋگەرشىلىكتە قولعا تۇسكەن قوناي باتىردان ساۋعاعا العان قالماق ايەلىنەن تۋعان بالالارى جەم وزەنىنىڭ بويىنداعى ادەمى توعايلىقتا قازاق دالاسىندا بۇرىن سوڭدى بولماعان اس بەردى. وعان كىشى ءجۇزدىڭ حانىن شاقىردى. اتىنان تۇسكەن حاننىڭ الدىنا قوناق ۇيىنە جەتكەنشە اق كيىز توسەدى. كەيىن بۇل جەر «اقكيىز» توعايى اتانىپ كەتتى.

قايعىنىڭ قارا تۇنەگى يىعىنان ءتۇسىپ جەڭىلدەنگەن سايىن، كوڭىلىن الدەنە ارباعانداي، الدەنە دەنەسىن شىمشىعانداي الدەنەگە ومىراۋىن قىتىقتاعانداي بولادى. اسىرەسە ناۋرىز مەرەكەسى وتكەلى. اسىرەسە كۇنى كەشە قاينىسى اعانىڭ ورنىندا وتىرعان جەڭگەگە كورىسە كەلىپ كەتكەلى.

...تۇلا بويى ورتەنىپ بارادى. ورتەنىپ بارادى. قۇس توسەك، قۇس مامىقتان ەمەس، جىلقىنىڭ ساباۋداي-ساباۋداي قىلىنان جاسالعانداي تال شىبىقتاي بۇرالعان دەنەنىڭ تيگەن جەرىنە تۇرپىدەي تيەدى. بۇنىڭ تىلەگەنى ءبىر «نارسە». وتاعاسىنىڭ تاماعىن سىيپاي قىتىقتايتىن ۇزىن تارام ساقالىنىڭ، قىپشا بەلىن ەكى وراپ الاتىن سالالى ساۋساقتى ۇزىن قولدارىنىڭ ورنى بولەك ەكەن عوي... ءبارى-بارى ەسكە ءتۇسىپ اقشولپاندى توسەكتەن اتىپ تۇرعىزدى، قۇس جاستىقتى قۇشاقتاتىپ قايتا جاتقىزدى، جۇمساق جاستىق ونىڭ قۇشاعىن تولتىرا الماي جۇمارلاندى دا قالدى. ىزادان ەسىك جاققا لاقتىرىپ جىبەردى.

— جىگەرسىز، جاسىق، ەركەك ەمەس!

ىزادان قولى ءدىر-دىر ەتتى. نايزا كىرپىكتەر اشىلىپ-جابىلىپ جاناردان جاس مونشاقتارى دومالادى.

اقشولپاننىڭ بۇل وكپەسى كەشە كەلىپ كەتكەن قاينىسىنا بولاتىن. (كەيىن اجە بولعان كەزىندە ول قاينى مەن قايناعالارى تۋرالى: «بىرەۋى باتىلى جەتىپ كورپەمدى اشا المايدى، ال قويشى-قولاڭدى ۇستىمە شىعارۋعا قورسىندىم»، — دەپ وتىراتىن بولدى).

يا كەشە قاينىسى ءالى كەلگەن. تۇلعالى، اجار-كوركى ءبىر ەركەكتەن كەم ەمەس جىگىت اعاسى.

— جەڭەشە ناۋرىزدا كورىسە كەلدىم، — دەدى ول. جاسى وزىنەن مۇشەل كىشى اقشولپاندى اتا سالتىمەن جەڭەشە دەدى. — جەڭەشە، جاي-كۇيىڭ قالاي، قوشان باتىر ءوسىپ كەلە جاتىر ما؟ اعانىڭ قارا شاڭىراعىنىڭ يەسى سول عوي.

ءالىنىڭ شاي قايناتىم مەن ەت ءپىسىرىم ۋاقىتتىڭ ىشىندەگى بار ايتقان اڭگىمەسى وسى بولدى. شايدى ءۇنسىز سوراپتادى، باعىلاننىڭ جاس ەتىن اۋزىنا ءۇنسىز ۇستى-ۇستىنە تىققىشتادى. قولىن شايدى، ءتىسىن شۇقىدى. سوسىن:

— جەڭەشە ەرتەڭ ەرتە ءجۇرىپ كەتسەم، جىلقىشىلار قوسىندا شارۋام بار، — دەدى دە سىرتقا شىعىپ كەتتى.

اقشولپان ويلانىپ قالدى. امەڭگەرلىك جولىمەن قالاۋىن سۇراسا ىشتەي وسى قاينىسىن مەنشىكتەپ جۇرگەن. تەك ۇيىندەگى شۇيكەباسى دولىلاۋ، اقشولپان «ءبىر جىنىستانبىز عوي، ونىڭ دا ءتىلىن تابارمىن»، — دەپ ويلاعان. مىنە ەندى سول كوڭىلى قۇلاعان قاينىسى جەڭگەنىڭ وڭاشا اقبوز ۇيىنە ارنايى ات باسىن تىرەپ قونعالى تۇر، دەمەك... ونىڭ دا كوڭىلىندە...

اقشولپان اق بوز ءۇيدىڭ ىشىنە ەكى توسەك سالدى. ءبىرىن كىشىگىرىمدەۋ، قويشى-قولاڭنىڭ توسەگىندەي جۇقالتاڭداۋ ەتىپ توسەدى، ەكىنشىسىن ەكى كىسىلىك، ياعني بۇرىنعى وتاعاسى بارداعى توسەكتەي كوز جاۋىن الارلىق ەتىپ سالدى،

نەدە بولسا اراداعى نازىك ءجىپتىڭ، تۇيىلگەن تۇسىن اقشولپاننىڭ ءوزى شەشۋگە نيەتتەندى.

سىرتتان ۇيگە كىرىپ كەلگەن الىگە:

— قاينىم! — دەدى — كەلىسىڭنىڭ سىر-قۇپياسىن ءالى اشپادىڭ، ەگەر قوناق بولىپ كەلسەڭ وندا قوناق توسەگىڭ اناۋ (بوساعاعا جاقىنداۋ سالىنعان جۇپىنى توسەكتى نۇسقادى)، ال... اعاڭنىڭ ورنىن جوقتاتپاعالى كەلسەڭ... توسەگىڭ مىناۋ! (ىلعي قۇستىڭ مامىعىنان عانا جاسالعان، ءشايى جىبەكتەرمەن تىستالعان، قانداي ەركەكتىڭ بولسا دا ەسىن الاتىن وتتاي ىستىق جار توسەگىن كورسەتتى).

ءالى جەڭگەسىنە قاراپ قالىپ ەدى... جاسى جيىرمادان ەندى اسقان كەلىنشەك قىردىڭ قىزىل تۇلكىسىندەي كۇلپىرىپ-اق تۇر ەكەن. دۇنيەدە، ءسىرا، بۇدان اسقان سۇلۋ ۇرعاشى بولماس. جۇرەگى بۇلك ەتتى. جانارىن الگى سۇلۋلىق جاسقاپ وزىنەن مۇشەل جاس كىشى، ءبىراق قازىرگى ساتتەگى ۇستەمدىلىكتى، بيلىكتى ءوز قولىنا الىپ تۇرعان كەلىنشەككە ەكىنشى رەت تىك قاراۋعا باتىلى جەتپەدى. وسى ءسات كوز الدىنا ۇيىندەگى بەيپىل اۋىزداۋ ءوز قاتىنى ەلەستەگەن. وسى قىلىعىن سەزسە كۇن ەرتەڭ وتىنىڭ باسى ويراندالاتىنداي سەزىندى.

ءالىنىڭ ماڭدايىنان تەر بۇرق ەتتى. جەڭگەسىنىڭ بۇل باتىل قىلىعى وعان جۋسا كەتپەيتىن كۇناداي كورىندى. ەگەر قوسىلىسپاق بولعان كۇننىڭ وزىندە دە نەكە سۋىن ءىشىسىپ، ايداي الەم الدىندا جاريا ەتىپ بارىپ... جار توسەگىنە جاتۋ كەرەك ەمەس پە؟

— اقشولپان! — دەدى ول سىرت كيىمىن كەرەگە باسىنا ءىلىپ جاتىپ، — بۇگىن، م-مە-ەن.. قوناق رەتىندە كەلدىم... ال مۇمكىن كەيىن...

اقشولپان ءالىنىڭ ءسوزىن اياقتاتپاي قاتقىل ۇنمەن ءۇزىپ جىبەردى.

— قوناق بولساڭ توسەگىڭ اناۋ.

ءوزى سىرتقا اتىپ شىعىپ، وكسىگىن باسا الماي اعىل-تەگىل ۇزاق جىلادى. تاعدىرىن قارعادى، اكەسىن قارعادى، ءوز ءالىن بىلمەي وتقا قولىن كوسەگەن كارى قاقپاس وتاعاسى قوجانازاردى قارعادى، ءومىردى ويىنشىقتاي كورىپ بارىنە كەلىسىم بەرگەن ءوزىن قارعادى.

قاينىسىنىڭ سونداعى كەلىسىنىڭ مانىسىنە تۇسىنبەگەن، ءوزىنىڭ ەركە قىلىعى ءساتسىز بولىپ شىقتى. اقشولپان سول وقيعانى ەسكە الىپ الگى ءسوزىن تاعى قايتالادى.

— جىگەرسىز، جاسىق، ەركەك ەمەس!.. ءتۇن تىلسىمى، ءتۇن ارباۋى كەلىنشەكتى ۇيىقتاتار ءتۇرى جوق.

بايدىڭ بۇلا قىزى ءومىردىڭ قىساستىعىنا قىساستىقپەن جاۋاپ بەرگىسى، ءتىپتى تالكەك ەتكىسى كەلگەن. ءبىراق قاتال تاعدىر اڭعال، ءسابي كوڭىلدى بويجەتكەننىڭ تۇسىنىك-تۇيسىگىنەن تىم كۇردەلىرەك بولىپ شىقتى. ول وڭاشا ۇيدە وتىرىپ وز-وزىنەن، مىنانداي ماعىناداعى زار ولەڭ ايتاتىن بولدى:

ۋماشتالىپ باسىلىپ،
توسەك بۇل جاتقان شاشىلىپ.
تۇلكى قۇيرىقتى قۋ تاعدىر.
قارعايمىن سەنى اشىنىپ.
سوندىرگەن كىم بار وتىن ءوز،
جۇلقىسار شاقتا ەتىن ءوز
اراشا تۇسپەي ۇزاتقان،
قارعايمىن اكە قاتىگەز.
ساقالىن مۇرتىن اق باسقان،
كىرپىگىن قارار قاقپاستان،
بالىمدى سورعان تىلىمنەن،
قارعايمىن سەنى قاقباس شال.
وتتان دا ىستىق قوينى بار،
اشىلعان تالاي قويىندار.
قارعايمىن تاعى باتىلسىز،
قايناعالار، قاينىلار.
قايتەمىن ءجاۋدىر كوزىمدى،
بولا الماي شىققان ءتوزىمدى،
تاكاپارلىقتان تارتقان سازايىن،
قارعايمىن جانە ءوزىمدى.
دۇنيە قوڭىز قۋعان كىل،
شىققانداي جاۋراپ سۋدان ءبىر...
نە جازدىم مەنى زارلاتقان،
تىلسىمى مول قۋ تاعدىر.

ءيا، تاعدىرىنىڭ بۇلاي تۇزىلۋىنە ءوزى كىنالى. مەنىڭ بەتىمە جان قاراي المايدى، ايتقانىم ورىندالادى، — دەيتىن وركوكىرەكتىگى تۇبىنە جەتتى. ولاي ەمەس، ءبارى دە الدامشى، جالعان ەكەن. ونىڭ ەسىنە قوجانازار بايعا قالاي توقال بولعانى ءتۇستى...

...ءالىم ەلىنىڭ اۋزىنان تاستامايتىن «ايداي سۇلۋ اقشولپانى» بولاتىن بۇل. اكەسى مىڭعىرعان باي بولسا، ءوزى اسا سۇلۋ قىز بولسا اقشولپاننان باقىتتى كىم بولماق. قىزمەتشى قىزدارىنىڭ ءبىرى ماڭدايىن سيپاپ، شاشىن ورسە، ءبىرى بالتىرى مەي سانىن سىلايتىن. سول كەزدە بۇل ماۋجىراپ ۇيقىعا كەتەتىن. جىگىتتەردىڭ اۋزىندا «اقشولپان»، جەڭگەلەردىڭ اۋزىندا «ەركەجان»، «سىرعالىم» بولاتىن.

بىردە ەلىندە توي بولدى. قىز-بوزبالالار وتىرعان وتاۋ اركەزدە كوڭىلدى، ان-كۇيگە بولەنبەي مە؟ اقشولپان قولىنا دومبىرا الىپ، ماقپال داۋىسپەن ءۇزىلدىرىپ ءان شىرقادى. تويشىلاردىڭ ءبىرى ەسىكتەن، ءبىرى ىرگەدەن، اتتىلار جابىقتان تالاسا سىعالاپ قالىپتى.

كەنەت اقشولپاننىڭ كوزى جابىقتان سىعالاپ تۇرعانداردىڭ ىشىنەن ساقالى اپپاق، جانارى نۇرلى، قۇندىز بورىكتى، اسىل شاپاندى قارتقا ءتۇستى. الگى پاڭ مىنەزدى قارت اقشولپانعا سۇيسىنە قاراپ تۇر ەكەن. مانادان بەرى تۋ سىرتىنان وقشا قادالعان كوزدىڭ يەسى وسى ەكەنىن سەزگەندەي:

— مىنا اقشۇناق شالعا دا قىز كەرەك پە، ءاي! دەپ سىڭعىرلاي كۇلىپ ەدى، وعان «سارى مايدان دامە ەتكەن ءيتىم قۇرسىن» دەپ بوزبالالاردىڭ ءبارى قوسىلىپ كۇلىپ، قولدارىن شوشايتىپ الگى قىزعا تەسىلە قاراعان قارتتى مازاق ەتتى.

ءبىراق اقشولپان اۋزىنان اڭداماي ايتىلعان وسى ءسوزدىڭ كەيىن ءوزىنىڭ بار تاعدىرىن شەشەرىن سول بويدا قايدان ءبىلسىن؟!

جابىقتان سىعالاپ تۇرعان شال ادايدىڭ اتاقتى بايى قوجانازار بولاتىن. ءوزىن قۇداي سانايتىن قوجانازاردى الگى ءسوز قامشىمەن قاق ماڭدايدان سارت ەتكىزىپ ۇرعانمەن بىردەي بولدى. «توتى قۇس تورعا ءوزىڭ ءتۇستىڭ»، — دەدى باي ىشتەي ءبىر مىرس ەتىپ.

— مىنا توتى قۇس، كىمنىڭ باقشاسىنان ەكەن، ءبىلشى، — دەدى ول قوسشىسىنا قاراپ. ءسويتتى دە تويدىڭ سوڭىن كۇتپەي اۋىلىنا cap جەلىپ جۇرە بەردى.

توي يەلەرىنىڭ ىشىندە ابىرجۋ پايدا بولدى. «قوجانازار وكپەلەپ كەتىپتى.». «كىمگە؟» «الىمدەرگە»، «نەگە؟» «سالكەن بايدىڭ سايقىمازاق قىزى «اقشۇناق شال» دەپ ماسقارالاپتى». «ۇيات بولعان ەكەن». الىمدەر ەندى سەندەر ادايعا ات-شاپان ايىپ تولەيسىڭدەر. جىگىتكە ەمەس، قىزدارىڭىزعا مىرزامىزدى سوككىزىپ...

قوجانازارعا دا كەرەگى وسى قاڭقۋ ءسوز ەدى. كەلە سالكەل بايدىڭ اۋىلىنا قۇدا اتتاندىردى. ايتقانى: «توپ ىشىندە ابىرويىمدى توككەن قىزعا كوڭىلىم اۋدى. شال دەمەسىن. ارۋىم — دەپ قادىرلەپ وتەم. اقشولپانعا دا اللا «ادامىڭ وسى» — دەپ تۇسپالداعان بولار، ايتپەسە ساقالىما جابىسار ءجونى جوق ەدى».

سالكەن اۋىلىنىڭ تۇندىگى قۇيىن سوققانداي تۋلادى.

— قوجانازاردىڭ قاي باسىنعانى.

— سەكسەندەگى شالدىڭ دامەسىنىڭ زورىن.

— قىزىمىزدىڭ تەڭى بولسا ءبىر ءجون.

— قويىڭدار، اعايىن، قىزىمىزدىڭ وزىنەن، جاتقان ايداھاردىڭ قۇيرىعىن باسىپ...

وسى كەزدە اقشولپان:

— اكە جاتقان ايداھاردىڭ قۇيرىعىن باسسام، باسىمدى بايگەگە ءوزىم تىگەيىن. باي مالجاندى كەلەدى. ونى مالمەن قاشىرتالىق. ءارى قانشا باي بولسا دا تاۋىپ بەرە المايتىن قالىڭ سۇراڭىز. قالىڭ مالىم مىناۋ بولسىن. قوجانازاردىڭ جاسى 80-دە عوي، ءبىر وڭنەن شاشاسى اق، الااياق 80 كۇرەڭ قۇناجىن بايتال، 800 اقسارباس مارقا، 40 الماس وركەش اق تايلاق...

قانداي بايدان دا بىر-بىرىنەن اينىمايتىن بۇنداي ءتول ءتۇرى تابىلمايتىن. قىز بايلامىن ەستىگەن قۇدالار ەلگە شاپتى.

قوجانازار جىلقىشى ۇلى ەسبەردىنى، قويشىسى مەن تۇيەشىنى شاقىرتىپ الدى.

— اكە! — دەدى ەسبەردى، — الاياق، شاشاسى اق 80 كۇرەڭ بايتالدى ءبىر ايعىردىڭ ۇيىرىنەن-اق تاۋىپ بەرەم.

— بايەكە! — دەدى قويشى، — 800 اقسارباس مارقاڭىز اناۋ بولەك جاتقان وتار.

— قوجەكە! — دەدى بايدىڭ وزىمەن تۇستاس تۇيەشى — الماس وركەش 40 اق تايلاق قوجانازاردىڭ كەلەسىنەن تابىلماعاندا قايدان تابىلادى. ءبىراق كارى تارلان ايعىر-اۋ، وسى جولى ۇيىرگە تۇسپەي-اق قويساڭ قايتەدى؟ ونسىز دا ايەلمەن بالادان كەندە ەمەسسىڭ عوي...

اقشولپاننىڭ قالىڭ مالى سول بويدا سالكەن بايدىڭ اۋىلىنا ايدالدى. قوجانازار بايلىعىمەن جەڭىپ كەتتى. جىلقىسى دا، قويى دا، تۇيەسى دە اسىل تۇقىمدى بولىپ شىقتى. جاس ارۋ اۋزىنان جازدى.

ءسويتىپ قوجانازارعا توقالدىققا كەلدى. العاشقى ءتۇنى وتاعاسى ىستىق كورپەنى اشىپ «شولپانجان، كارى دەمە، جانىم جاس، كوڭىلىڭمەن ماعان بەرىلسەڭ ايتقانىن، ەكى ەتىلمەيدى... ءبىسمىلدا، راحمان-راحيم»، — دەپ تەرىس قاراپ سولقىلداپ: جىلاپ جاتقان اقشولپاندى باۋىرىنا باسقالى وزىنە قاراتا بەرگەن.

اشۋلى اقشولپان ونىڭ قولىن قاعىپ جىبەردى دە:

— ماعان جولاما! — دەدى.

قايتا تەرىس قاراپ جاتتى.

بۇدان كەيىن قوجانازار دا قايتىپ قولىن سوزعان جوق. جۇباتۋ دا ايتپادى. تاڭ اتتى. اركىم ءوز شارۋالارىنا كىرىسىپ كەتتى.

ەكىنشى ءتۇنى دە ءبىر توسەكتە نەكەلەرى قيىلعان ەرلى-زايىپتى ەكى ادام، دالىرەك ايتقاندا سەكسەندەگى شال مەن 17-دەگى جاس قىز ەكى جاققا قاراپ جاتىپ شىقتى.

«اشۋىڭ باسىلسىن، قاقپانعا تۇسكەن بوكەنسىڭ عوي، قايدا كەتەرمىن دەيسىڭ»، — دەپ ويلادى بۇل ومىردەن ءتۇزدىڭ دە، توسەكتىڭ دە ءلاززاتىن كوپ تاتقان وتاعاسى.

ءۇشىنشى ءتۇن. اربەردەن سوڭ اقشولپان قوساعىنا بۇرىلدى. بويىنداعى اشۋ تاراپ، جۋاسىپتى. مۇمكىن كۇندىزگى ابىسىن-اجىنداردىڭ قۇلاققا سىبىرلاعان قۇپيالارى دا اسەر ەتكەن بولار.

اق بىلەكتى سوزىپ، ەرىنىڭ موينىنا سالدى. سوسىن نازدانا وسى كىسىنى تۇڭعىش جابىقتان كورگەندەگى تەڭەۋىن اۋەندەتە قايتالاي ءتىل قاتتى: «قۇداي سالدى مەن كوندىم ا-ق-شۇن-اق شال بەرى جات!».

قوجانازاردىڭ قۇلاعىنا بۇل جولعى اسەم اۋەن ىرعاعىمەن ايتىلعان «اقشۇناق شال» ءسوزى ىلكىدەگىدەي تۇرپىدەي تيگەن جوق، قايتا اسا ءبىر جاعىمدى، اسا ءبىر قايدا، بالانى ەركەلەتكەندەي ەستىلگەن.

اقشولپان باسىنا تۇسكەن تاعدىر تالكەگىن وسىلاي جەڭگەن. از كۇندە-اق بايدىڭ ەركە توقالىنا اينالدى. قوجانازار وزگە ايەلدەرىن مۇلدەم ۇمىتتى. دۇنيەگە ۇل كەلدى. اقشولپاننىڭ باعى ودان سايىن جانا تۇسكەن... وتاسقان سوڭ ەكى جىلدان كەيىن قوجانازار دۇنيە سالدى... مىنە سودان بەرى جاس كەلىنشەك جار توسەگىن، ەڭ ىستىق، ەڭ ءلاززاتتى ءساتىن اڭساپ، جالعىزدىقپەن الىسۋمەن كەلەدى.

ءتۇن تىلسىمى، ءتۇن ارباۋى كەلىنشەكتى ۇيىقتاتاتىن ەمەس. تۇلا بويىن ورتەپ بارا جاتقان الاپات جالىن ناۋرىز كەلە دۇنيەدەگى بار تىرشىلىكتىڭ جانداناتىن، قيمىل قوزعالىسقا تۇسەتىن، ماحابباتتىڭ ءبۇر جاراتىن ادەتى عوي.

اقشولپاننىڭ بويىندا الاسۇرعان ءبىر نارسە قۇجىناپ جىبىر-جىبىر ەتكەندەي. بۇل قۇرتتىڭ ەمى... تەك جار توسەگى. كورپەدە، كوپشىكتە مىجعىلانىپ قالعان. ءتىز كيىمىن شەشىپ تاستاعان اقشولپان شاپانىن جەلبەگەي جامىلىپ تىسقا شىقتى. جەر ءبىر اق، ءبىر قارا ماتادان قۇراپ تىگىلگەن ادەمى كورپە ءتارىزدى. شىعىس جاقتان باياۋ قىزىل جەل ەسەدى. ەسىك الدىنداعى قوڭىرايعان باقا توبەنىڭ كولەڭكە جاق باۋرايىنداعى كۇرتىك ناردىڭ ورتاسىنا جۇرەسىنەن وتىرا كەتتى.

«ەسىمدى ەسىرىك ەتكەن، تەزىرەك جەر استىنا كومىلىپ، قۇم تولعىر نەمە، ءما، ساعان، مۇزداي قار اساتايىن!».

وت بولىپ ورتەنگەن دەنەگە قىسقى ىزعارىنان ايىرىلىپ موپ-موماقان كۇيگە ءتۇسىپ جاتقان ساپ-سالقىن ۇلپا قار تيگەن بويدا جۇپ-جۇمساق بولىپ ەرىدى. ءورتتىڭ ەمى سۋ ەمەس پە؟ ىستىق دەنە راحات سەزىمگە بولەنگەندەي بەي-جاي تارتا باستادى. تۇلا بويدان شىپىلداپ تەر بۋسانعانداي ما؟

اقشولپان ماۋجىرادى. ءبىر راحات سەزىمگە بولەندى. تۇندەر بويى قاعىلماعان كىرپىك جۇمىلىپ، ۇيىقتاپ كەتتى. كەلىنشەك ويانىپ كەتكەندە تاڭ راۋانداپ كەلە جاتتى. تۇلا بويى جەپ-جەڭىل ماناعى ءورتتىڭ، جىبىرلاعان قۇرت-قۇمىرسقانىڭ ءبىرى جوق. سۋ سەپكەن توزاڭداي باسىلعان.

كەلىنشەك وز-وزىنەن تاڭ قالدى. ءتىپتى نە بولعانىن بۇل جەرگە قالاي كەلگەنىن، نە كۇي كەشكەنىن ەسىنە تۇسىرگەلى ءبىراز تۇردى. ...اقشولپان سودان كەيىن تۇنگى جار توسەگى ءلاززاتىن اڭساعان سەزىم ارنالىسىنان ءبىرجولا قۇتىلدى. پەندەلىكپەن، ناپسىقۇمارلىقپەن ءىسى جوق سول ەلدىڭ اق جاۋلىقتى اجەسى بولدى. ونىڭ الدىنان قاينى دا، قايناعا دا، ابىسىن-اجىن دا، كەلىن-قىز دا كەسە كولدەنەڭ وتپەدى. اقشولپان قىزداي قوسىلعان قوساعى قوجانازارعا ادال كۇيىندە دۇنيەدەن كەتتى...

---