اركىمنىڭ تۋعان جەرى - مىسىر ءشارىپ
تابيعاتى اسەم، تاريحى تەرەڭ ءارى باي، تۋىپ-وسكەن جەرىمنىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىنەن سىر شەرتەتەىن كىتاپ مەنىڭ قولىمداعى. “ەگىندىكول تاريحى” اتاۋى ءبىر اۋىلدىڭ عانا تاريحىنا قاتىستى بولعانىمەن، تەك قازاقستان جەرى عانا ەمەس، كۇللى تۇركى جۇرتىنىڭ تامىرلانعان تاريحىنان سىر شەرتەدى. كىتاپ مۇقاباسىندا بەينەلەنگەن سۋرەتتى كورگەننەن كەيىن، ونىڭ ءىشىن اشىپ وقۋ مەن ءۇشىن قۇددى ءبىر كىندىك قانىم تامعان جەر - اۋىلىما بارىپ قايتقانمەن تەڭ بولدى. سول سۋرەت ارقىلى اۋىل ىشىنە ەنىپ بارا جاتقاندايمىن. بالداي ءتاتتى بالالىعىم وتكەن تۋعان جەرىم مەنى قۇشاعىن ايقارا اشىپ كۇتىپ تۇرعانداي. اۋىل ىشىندەگى بارلىق جان مەنى جاتسىنباي، جىلى شىرايمەن قارسى الىپ جاتقانداي، سەبەبى ءبارى دە تۋىس ول جاقتا. بارلىعىنا باۋىرىنداي قارايتىن قاراپايىم حالىقتى ايتساڭىزشى!
اۋىل ىشىنە ەنۋىم تاريحقا قايتا ورالۋمەن تەڭ بولادى مەن ءۇشىن. سەبەبى سىلدىرلاپ اققان وزەنى مەن ءار تاسىنىڭ، شوشايعان توبەسى مەن ۇڭگىرىنىڭ بارلىعى سويلەپ تۇرعانداي. تۋعان جەردىڭ تاريحىنا ۇڭىلە وتىرىپ، تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز ن.ءا.نازاربايەۆ نەگىزىن قالاعان “ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى” اتتى ماقالا ەسىمە ورالدى. شىنىمەن دە، اسىل قۇندىلىقتارىمىزدى جاڭعىرتۋعا ارنالعان جوبا ەل ەرتەڭى ءۇشىن پايدالى ءارى قۇندى بولماق. ءتىپتى، ءوز اۋىلىمنان سول ءبىر “جەتى كەرەمەتتى” تاپقانداي بولدىم. نەگىزى ءار جەردىڭ ءوز كەرەمەتى بار دەپ بىلەمىن جانە سونىسىمەن دە ەرەكشە بولادى. وسى اسىلىمىزدى تابۋ تۋعان ەلدىڭ پايداسىنا ءتيىپ، بايلىعىنا اينالارى ءسوزسىز. وسىدان ەكى مىڭ جىل بۇرىن بۇل جەردى مەكەن ەتكەن سارمات تايپالارىنىڭ قورىمى دا؛ قاراقىپشاق قوبىلاندى كەلىپ، قالماق حانى الشاعىردىڭ ورداسىن تالقانداعان اققۇم قۇمى دا؛ وزگەلەردەن ەزگى كورىپ، جەر استىن مەكەن ەتكەن قۇنىسكەرەي باتىردىڭ ۇڭگىرى دە؛ ءىشى ءۇيىر جىلقىعا تولى بولعان “ءجاشي تاۋى” دەپ تالاتىن ورمانى دا، مۇرات موڭكە ۇلى جىرىنا قوسقان قالدىعايتى وزەنى دە؛ سايىن دالانى قاق جارىپ اققان ءمولدىر بۇلاق تا؛ ءتىپتى، ەرەكشە “جۇمباق كول” دە، مىنە، وسى مەكەندە!
تۋعان جەرىمىزدىڭ ءار تاۋ-تاسىن زەرتتەر بولساق، تاريحقا تولى. “يت تويعان جەرىنە، ەر تۋعان جەرىنە” دەمەكشى، وسىنداي تىڭ دۇنيەلەردىڭ بارلىعىن زەرتتەپ، قۇپياسىن اشۋ – ءبىزدىڭ مىندەتىمىز. ءار ادام ءوز تۋعان ولكەسىنىڭ كۇرمەۋلى ءتۇيىنىن شەشىپ، ماقتانا الۋى كەرەك دەپ بىلەمىن، سەبەبى كەڭ بايتاق قازاقستان جەرى – ۇلى دالانىڭ جاھاندىق تاريحتاعى ورنى!
امانگەلدينا قانيا، ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ ستۋدەنتى. جەتەكشىسى قوزىباقوۆا فاتيما، قازۇۋ قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى
You Might Also Like
-
ءجاي عانا قۇران باعىشتاپ، اس بەرۋدىڭ سوڭى كىشىگىرىم داۋ-دامايعا ۇلاسىپ كەتەدى دەپ كىم ويلاعان... ءجاميلا كەمپىر بۇگىن ۇيقىسىنان ەرتەرەك ويانىپ، قاپتاعى ۇننان مولىراق سالىپ، جەتى كۇلشە پىسىرۋگە اپىل-عۇ...
-
«... ادام بالاسى ۇشقىر وي، كوپ اقىل، وتكىر سەزىم قايراتىنىڭ ارقاسىندا عىلىم، ءبىلىم، ونەر تاۋىپ، وزگەدەن ۇستەم دۇنيە ءجۇزىنىڭ قوجاسى بولىپ وتىر» دەپ جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ ايتپاقشى قازاق حالق...
