اشىق اۋىزداردى وتىرعىزىپ كەتتى
كۇن كۇلىمدەپ تۇرعان جاز كۇنىنىڭ ءبىرى بولاتىن. گۋريەۆتەگى ونەر باسقارماسىنىڭ باستىعى اڭداماسوۆتىن كابينەتىنىڭ ەسىگى جاي عانا تىقىلدادى.
— كىرىڭىز. — دەدى سىپايىگەرشىلىك كورسەتە قالعان اڭداماسوۆ.
سىپ-سىپايى كيىنگەن، جىلپوستاۋ جىگىت كابينەتكە كىردى دە، بوساعاعا ءمۇلايىمسىپ تۇرا قالدى. كەيدە اڭقاۋ باستىقتار افەريستەردىڭ وسىنداي جاساندى مىنەزىن ناعىز «قىز مىنەز» وسى دەپ قالاتىنى بار-دى. اڭداماسوۆ ول سىزىلا تۇسكەن سايىن، كىشىپەيىلدىلىك جاساعان بولىپ، ورنىنان اتىپ تۇرىپ، «سىپايى» جىگىتتىڭ قولىن الدى. ول دا مادەنيەتتى تۇردە امانداسا بىلەتىن بولىپ شىقتى. باسى اياعىنا جەتكەنشە ءيىلىپ ءتاجىم ەتتى. نەشە ايتقانمەن اڭداماسوۆ ونەردىڭ توڭىرەگىن جاعالاپ جۇرگەن ادام ەمەس پە، مىناۋ ەگەر قىزمەتكەر بولسا، ارتيست بولۋ كەرەك دەپ ۇقتى. بىرنەشە رەت قيىلىپ وتىرۋىن سۇراپ اڭداماسوۆ جايىلىپ جاستىق، ءيىلىپ توسەك بولعان سوڭ عانا سىپايى جىگىتىڭىز كرەسلوعا قيسايىپ اڭگىمەسىن باستاي بەردى.
— قىزمەت ىزدەي كەلىپ ەدىم، ماماندىعىم دراما تەاترىنىڭ اكتەرلىعى. تەاترلاردا ياگونىڭ، جانتىقتىڭ، بەكەجاننىڭ رولدەرىن ويناي الامىن، ءتىپتى باتىرلىق رولدەردەن دە قۇرالاقان ەمەسپىن. جاعداي جاساڭىز ەكى ەزۋىم كوپىرشىپ باقسىنىڭ ءرولىن دە كەلىستىرىپ ويناپ كورەمىن، — دەپ تىندى جىلپوس جىگىت.
ءسوزدىڭ اياعىندا ول وبلىستاعى ءبىر ۇلكەن ادامنىڭ اتىن اتاپ، سول كىسىدەن سىزگە سالەم دەپ قويىپ ەدى، بۇرىنعى بۇرىنعى ما، اڭداماسوۆ تابانىن قويىپ، اياعىنىڭ ۇشىمەن جۇرە باستادى. ويتپەگەندە ءقايتسىن. مىنا جىگىتتىڭ سوڭعى ءسوزى سالماقتى. ەگەر قيتىقتان سيتىق تاۋىپ اعاسىنا جامانداپ بارىپ جۇرسە... ودان دا ءولىم جاقسى ەمەس پە؟ جاقسى، ادامدارعا جاعىمپازدانا ءبىلۋ كەرەك قوي. ءتىپتى ولاي ىستەمەگەننىڭ وزىندە مىناۋ جىلپوس جىگىت كورىنەدى، ونىڭ ۇستىنە ءوزى اكتەر، اۋىزى جەڭىل بولىپ تورەشىل ادام ەكەن دەپ تاراتىپ جىبەرسە «ەر جىگىتكە مەشكەي دەگەن اتاق جاقسى ەمەس» دەگەندەي، بۇل دا جاقسى ما؟ :
اڭداماسوۆ شۇعىل تاپسىرما بەرىپ، وبلىستىق دراما تەاترىنىڭ ۋاقىتشا ديرەكتورى جاقابايدى شاقىرىپ الدى.
— مىنا جىگىت تاشكەنتتەگى ارتيستەر دايارلايتىن ينستيتۋتتا وقىعان، تەوريالىق ءبىلىمى بار، تاڭداۋلى ادام. وسىنداي كادرلاردان كولعا تۇسكەندە ايرىلىپ قالماي ورنالاستىرا قويۋ كەرەك،— دەدى اڭداماسوۆ.
— الدىمەن بۇل جىگىتپەن تولىق تانىسالىق، دوكۋمەنتتەرىن كورەيىك،— دەدى جاقاباي.
— مەن ايتتىم عوي، مەنەن ارتىق نە دوكۋمەنت كەرەك ساعان،— دەپ انداماسوۆ جاقابايدى جەكىپ تاستاپ ەدى، ءوزى ۋاقىتشا ديرەكتور بولعان سوڭ با، جاقاباي سەسكەنىڭكىرەپ قالدى. اسىرەسە وعان قاتتى تيگەن وبلىستاعى ۇلكەن ادامنىڭ اتىنىڭ اتالۋى. جاقاباي جىم بولدى.
ەرتەڭىنە كەشەگى اڭداماسوۆتىڭ الدىندا وتىرعان جىلپوس جىگىت حامزييەۆ تەاتردىڭ بەلدى ءارتيسى بولىپ شىعا كەلدى. سىپايى جىگىتتىڭ ناعىز سۇمپايى جىگىت ەكەنىن بىلمەي، اڭداماسوۆ ونى جەر-كوككە سىيعىزباي ماقتاي بەردى. جاقاباي ەكەۋى حامزييەۆتى جەكسەنبى سايىن كەزەك-كەزەك قوناققا شاقىرىپ، گۋريەۆتىڭ كوشەسىندە قولتىقتادى دا ءجۇردى.
از كۇننەن كەيىن-اق حامزييەۆتىن ونەردەن حابارى جوق ەكەنى ءبىلىنىپ قالدى. اڭداماسوۆتىن تەوريالىق ءبىلىمى جەتكىلىكتى اكتەرى ستانيسلاۆسكييدىڭ كىم ەكەنىن دە بىلمەيتىن بولىپ شىقتى. وبلىستىق تەاتردىڭ اكتەرى حامزييەۆتىڭ ۇستىنەن قايتا-قايتا شاعىمدار ءتۇسىردى. وعان قۇلاق اسقان. انداماسوۆ جوق، ارىزدى شكافىندا ساقتاپ وتىرا بەردى.
ءوستىپ جۇرگەندە كەنەت اكتەرىڭىز جوعالىپ كەتتى.
ءۇش اي وتكەن سوڭ گۋريەۆتە حامزييەۆتىڭ توبەسى جىلت ەتە ءتۇستى. اكتەرىڭىز بۇل جولى دارىگەرلىك رولگە بويانىپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ بولىمىنە ۇرەيعالييەۆكە كەلدى. ول دا حامزييەۆتى قۇشاق جايا قارسى الدى. «اساتپاي جاتىپ قۇلدىق دەيدى» دەگەننىڭ كەرى كەلگەنىن كوردىڭىز بە؟
— قوش كەلدىڭىز، — دەيدى ول.
— مەديسينا ينستيتۋتىنىڭ ءتورت قۇرسىن ءبىتىردىم، ءوز ماماندىعىم بويىنشا قىزمەت ىستەگىم كەلەدى، — دەدى حامزييەۆ.
— ءسىز سياقتى جوعارى ءبىلىمدى ادام بىزگە بىلاي كەرەك، — دەپ ۇرەيعالييەۆ قولىن كەڭىردەگىنە ءبىر اپارىپ قويدى. ۇرەيعالييەۆ بۇل جولى ەرەكشە جۇمساقتىق كورسەتتى. شاماسى وبلىستىڭ ۇلكەن ادامىنىڭ اتى اتالۋى بۇعان دا زور اسەر ەتكەن بولۋى كەرەك. استە ول ءتورت كۋرستى كۇر اۋزىمەن ايتا سالعان حامزييەۆ تۇرماق، ون التى جىل وقىعان شىن دارىگەرلەردى دە قالاعا ورنالاستىرا قويمايتىن. ال حامزييەۆ قالانىڭ قاق ورتاسىنداعى مۇنايشىلار ەمحاناسىنىڭ جەدەل جاردەم كورسەتەتىن دارىگەرى بولىپ تاعايىندالدى.
— كوپ ۇزاماي-اق حامزييەۆ سىرىن العىزىپ قويدى. ۇرەيعالييەۆتىڭ ماقتاۋلى دارىگەرىنىڭ ناشاتىرلى سپيرتتەن باسقا دا بىلەر ءدارىسى بولماي شىقتى. مۇنايشىلار ەمحاناسىنىڭ دارىگەرى، باسشىلارى حامزييەۆ تۋرالى قاتال-قاتال حاتتار جازدى. امال نە، ۇرەيعالييەۆ بۇل ارىزعا وسەك دەپ قانا قارادى. ءىس ۇزاققا سوزىلدى. مۇنى حامزييەۆ تە ءتيىمدى پايدالاندى. ءىس شيەلەنىسىپ، شەشىلۋگە شەكتەلىپ، جونەلدەمەگە كەلگەندە حامزييەۆ گۋريەۆتە جوق بولىپ شىقتى.
ءبىر كۇنى تونىن اينالدىرىپ كيىپ حامزييەۆ وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ باستىعى اقاڭا كەلدى.
— تاشكەنتتە زووتەحنيكالىق ينستيتۋتتى ءبىتىردىم...
بۇيرىق بەرىلدى. حامزييەۆ شيەۆچەنكو اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىق ءبولىمىنىڭ باس زووتەحنيگى بولىپ بەلگىلەندى. اسىعا كۇتكەن بۇيرىق، افەريستىڭ قولىنا ءتيۋى مۇڭ ەكەن، كوڭىلى تەڭىزدەي تولقىپ، قولى شىعىپ جۇرە بەردى. ول موتورلى قايىققا ءمىنىپ، شيەۆچەنكو اۋدانى قايداسىڭ دەپ كاسپيي تەڭىزى ۇستىندە زىرعىپ بارا جاتتى. العا اتتاعان سايىن ونىڭ قىزمەتى وزگەرە بەردى.
كەمە ۇستىندە حامزييەۆ ساۋدا مينيسترلىگىنىڭ تەرگەۋ جۇمىسىمەن جۇرگەن وكىلى بولىپ، وكىمىن جۇرگىزە ءتۇستى.
— ماگازيندەرگە سوعا ءجۇرىڭىز، — دەدى ول كەمە كاپيتانىن شاقىرىپ الىپ.
كەمە پەشنوي جارتى ارالىنداعى ماگازينگە كەلدى. ءسويتىپ حامزييەۆ قوينىنان قۇشاق-قۇشاق ءمور باسىلعان قاعاز كورسەتىپ، ءوزىن ساۋدا تەرگەۋشىسى دەپ تانىستىردى. ماگازيننەن بىرنەشە ءجۇز سومنىڭ زاتىن الىپ، ەسەبىن ساۋدا مينيسترلىگىنە جىبەرەرسىز دەي سالدى.
شيەۆچەنكو اۋدانىنا كەلگەن سوڭ حامزييەۆ كولحوزدارعا شىعىپ، جۇرگەن جەرىنەن باس جەپ، باتا وقىپ، ونداي-مۇندايدى دا بۋىنشاق-تۇيىنشەك ەتىپ الىپ، قايتىپ كەلىپ ءجۇردى. ماڭعىستاۋ اۋدانىمەن دە قاتىناس جاسادى.
ءسويتىپ ماسەلە شيەلەنىسىپ، بەتى اشىلا باستاعاندا حامزييەۆ زىم-زيا جوق بولىپ شىقتى. بارماعىن تىستەپ اشىقاۋىزدار وتىردى.
1953
You Might Also Like
-
بويى ەتىكتەن از-اق قالقىڭقى بولعان سوڭ، ءبارى ونى چۋبوسەل دەپ اتاپ كەتتى.
