InfoHub Logo

قازاق ءباسپاسوزىنىڭ قارلىعاشتارى :مۇحامەتجان سەرالين باسقارعان  «ايقاپ»جۋرنالى مەن احمەت بايتۇرسىن ۇلى رەداكتورلىق ەتكەن «قازاق»گازەتىنىڭ  قوعامدا  بولعان وقيعالارعا بايلانىستى  كەرەعار پىكىردە ،اۆتورلارى ءوزارا ديسكۋسسيادا  بولعانى بەلگىلى.ەكى باسىلىمنىڭ دا ماقسات-مۇراتى  ەلدىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن ايتىپ،جوعىن جوقتاۋ بولسا  دا  ۇزدىكسىز كەلىسپەۋشىلىكتەر بولىپ تۇردى.اسىرەسە قىزۋ تالقىعا تۇسكەن ەكى تاقىرىپ بولدى:وتىرىقشىلىق شارۋاشىلىققا كوشۋ ارقىلى قالالىق ومىرگە بىرتىندەپ قادام باسۋ،مەكتەپتەگى ءبىلىمدى ورىس مەتوديكاسى بويىنشا،جاڭا ادىسپەن ۇيرەتۋ.

1912 جىلى «ايقاپ» جۋرنالىندا احمەت ءجانعاليدىڭ «قازاق حالقى قالا بولۋى ءتيىس ەمەس،قالا بولۋدىڭ سوڭىندا ءبىز ءۇشىن بەك قورقىنىشتار سەزىلەدى»دەگەن مازمۇنداعى ماقالاسى جارىق كورەدى.وعان جاۋاپ رەتىندە «قازاق» گازەتىنىڭ بەلسەندى مۇشەسى بولعان عۇمار قاراشيەۆ «احمەت جانعاليگە جاۋاپ» اتتى ماقالاسىندا كوشپەندى حالىقتىڭ اۋ-جايى بەسەنەدەن بەلگىلى،جەر تۇرماق ءبىر نارسەنى دە ءوزىمنىڭ مەنشىگىم دەپ ايتا المايدى.سول سەبەپتى دە عىلىم مەن بىلىمنەن ماقرۇم قالىپ نادان،ءباداۋي حالىققا اينالادى.قازاقتىڭ اتا كاسىبى مال شارۋاشىلىعى ەكەنى بەلگىلى .دەگەنمەن وتىرىقشىلىققا كوشۋ،اتا كاسىپتەن باس تارتۋ دەگەن ءسوز ەمەس.ءبىز وتىرىقشىلىققا كوشىپ،قالالىق ءومىردى دە كورىپ،مال شارۋاشىلىعىمەن دە اينالىسىپ، عىلىم ءبىلىمدى دە يگەرە الامىز دەگەن  مازمۇنداعى ماقالاسىندا  ءوز پىكىرىن ايتادى.

ەكى ءباسپاسوزدىڭ مۇنداي پىكىرتالاستىق باقتالاستىققا ءتۇسۋى  مۇحامەدجان سەرالين مەن احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءوزارا كەلىسپەۋشىلىگىنەن،ارازدىعىنان تۋىنداعان دەگەن پىكىرلەر دە بولعان.قازاقتىڭ زيالى قاۋىمى قازاقتان شىققان باسپاسوزدەردىڭ ارازدىعىنا سىناي قاراعان.شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى «ءسوز تالاسى»دەگەن ماقالاسىندا : «ايقاپقا» جازعاندار دا، «قازاققا» جازعان عاليحان دا تالاس سىندى كوپتىڭ سىنىنا سالىپ وتىر، ول جاقسى-اق. ءبىراق كەكەپ، كەكەتىپ ءسوزىن جازعان جاراي ما؟ مەنىڭ ويىمشا، كەكەۋ، سوگىس - ءتىل قارۋى. ونىڭ جاراسى تەز جازىلا قويماس. جاۋاپ قايىرىپ، قارسىلاسارلىق ۇلكەن كىسى تۇگىل، جاس بالانى دا ۇرىپ، كەكەپ-زەكىرىپ تىيۋ زيان شىعارماي ما؟»، - دەپ  ەكى باسىلىمنىڭ اراسىنداعى تايتالاستىڭ ورىنسىز ەكەنىن جەتكىزەدى.

 

مىنە،ءبىر قاراعاندا ەكى باسىلىمدا قازاقتان شىققان،حالىق ءۇشىن باسىلىپ تۋرعان بولسا دا،وسىنداي كوپ بىلە بەرمەيتىن ءوزارا كەلىسپەۋشىلىك سىندى قۇپيالىق قارەكەتتەرى بولعان.

 

---