InfoHub Logo

«ايقاپ» - قازاقتىڭ تۇڭعىش جۋرنالى. «قازاق» گازەتىنىڭ دە ەلىمىزدىڭ تاريحىنداعى العاشقى گازەتتەردىڭ ءبىرى ەكەندىگىن بىلەمىز. بۇل باسىلىمداردا ءاليحان بوكەيحان، ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى، مۇستافا شوقاي، مۇحامەدجان تىنىشباي ۇلى، شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى، رايىمجان مارسەكوۆ، حالەل عابباسوۆ، سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ سىندى حالقىمىزدىڭ زيالىلارىنىڭ ەڭبەكتەرى جاريالانعان. حح عاسىردىڭ باسىنداعى «ايقاپ» جۋرنالى مەن «قازاق» گازەتىنىڭ اراسىندا ءتۇرلى پىكىرتالاس ورىن العان. قوس باسىلىم دا ەلىم، جەرىم دەگەن ءوز حالقى ءۇشىن ايانباعان باسىلىمدار بولعان. «ايقاپتىڭ» رەداكتورى - مۇحامەدجان سەرالين بولدى. ال «قازاق» گازەتىن  - احمەت بايتۇرسىن ۇلى باسقاردى. قوس باسىلىمنىڭ كيكىلجىڭدەرى قازىرگى زامان تالابىمەن زەرتتەلگەن بولاتىن. ول زەرتتەۋلەردى جۇرگىزۋ ءۇشىن مۇراعاتتاعى دەرەكتەر پايدالانىلدى. جۋرنال مەن گازەت باسىلىمدارى سول كەزدەگى قازاق جۇرتىنىڭ ومىرىندەگى ەڭ ماڭىزدى ماسەلەلەردى، شارۋاشىلىق جايىن، جەر داۋلارىن جاريالاپ وتىرعان. «ايقاپ» جۋرنالى مەن «قازاق» گازەتىنىڭ تۇسىنىسپەۋشىلىگىنىڭ سەبەبى، قوس باسىلىمنىڭ قازاق حالقىنىڭ جازۋىن قالىپتاستىرۋعا دەگەن كوزقاراس بولدى. ياعني، «ايقاپ» جۋرنالى مەن «قازاق» گازەتىنىڭ كوزقاراستارى ەكى ءتۇرلى بولعاندىعى «ايتىستىڭ» تۋۋىنا سەبەپ بولدى. تەك بۇل عانا ەمەس جەر جونىندەگى ماسەلەلەر دە سەبەپ بولعان ەكەن. بۇنىمەن قوسا ولاردىڭ سەزد وتكىزۋگە جانە ءالىپبي تاڭداۋعا كەلگەندە دە پىكىرلەرى ەكى ءتۇرلى بولعان ەدى. سونىڭ كەسىرىنەن ەكى باسىلىمنىڭ اۆتورلارى بىر-بىرىنە باعىتتاپ كوپتەگەن ماقالالار جاريالاعان. سول كەزەڭدەگى قازاقتىڭ زيالى قاۋىم وكىلدەرى ءوز ارا ارازداسقان باسىلىمداردى كەلىسسوزگە كەلتىرۋگە تىرىسقان. وعان شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ 1915 جىلى جارىق كورگەن «ءسوز تالاسى» اتتى ماقالاسى دالەل بولا الادى. وندا «ايقاپ» جۋرنالى مەن «قازاق» گازەتىنىڭ اراسىنداعى ماسەلەلەرگە اۆتور سىن كوزىمەن قارادى. شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى: «ايقاپقا» جازعاندار دا، «قازاققا» جازعان عاليحان دا تالاس سىندى كوپتىڭ سىنىنا سالىپ وتىر، ول جاقسى-اق. ءبىراق كەكەپ، كەكەتىپ ءسوزىن جازعان جاراي ما؟ مەنىڭ ويىمشا، كەكەۋ، سوگىس - ءتىل قارۋى. ونىڭ جاراسى تەز جازىلا قويماس. جاۋاپ قايىرىپ، قارسىلاسارلىق ۇلكەن كىسى تۇگىل، جاس بالانى دا ۇرىپ، كەكەپ-زەكىرىپ تىيۋ زيان شىعارماي ما؟»، - دەپ جازعان. قالاي بولعاندا دا ، ەكى باسىلىمدا قازاق حالقىن العا جەتەلەپ دامىتۋعا اياماي كۇش سالعان. بىلاي ايتقاندا، ەكەۋىنىڭ دە ماقساتى ءبىر بولدى. ءبىراق ول ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ولار ەكى بولەك ءتاسىل تاڭدادى. سوندىقتان، مەنىڭ ويىمشا ءبىز بۇل ماسەلەگە كەلگەندە «ەكى باسىلىم اراز بولعان» دەگەن ويدا بولماۋ قاجەت.

---