InfoHub Logo

تال تۇستە بالىق تاڭەرتەڭگى كەزدەي ەمەس، از تۇسەدى، ءتىپتى كەيدە قارماعىڭدى قاپپايدى دا. كەشە مەن بالىققا تاڭنان بارسام دا، قۇر الاقان قايتتىم. ءبارى دوسان ىنىشەگىمنىڭ الەگى.

قارماعىمدى، قۇرت پەن شەگىرتكە سالعان قالبىرىمدى قولىما الۋىم مۇڭ ەكەن، دوسان: «مەن دە بارام»، — دەپ جاتا جابىستى. ول مەنىڭ جينالۋىمدى ءۇنسىز، وياۋ كۇتىپ جاتىپتى. تاستاپ كەتەيىن دەسەم، جەر تەپكىلەي جىلاپ، ءۇيدى باسىنا كوتەرە اڭىرايدى. ءبىر جىلاسا، كەشكە دەيىن قويمايتىن ادەتى بار.. جىلاعانىنا ءارى جانىم اشيدى. ول مەنىڭ ءىنىم عوي.

بالىققا دوساندى ەرتىپ باردىم. تاڭ الدىنداعى قاراڭعىلىق سەيىلىپ، جۇلدىز سيرەگەن. كوكتە شامشىراقتاي جارقىراپ شولپان عانا تۇر. تۇنىمەنەن تالاسسىز جاۋىن جاۋسا دا، جەر دەگدىپ قالىپتى. ناعىز قارماق سالار شاق. قارماعىڭ سۋعا باتسا بولدى، بالىق قاپتى دەي بەر.
دوساندى بالىق كوپ اينالاتىن مۇيىسكە وتىرعىزدىم دا، ءوز قارماعىمدى الدىم. تەز بالىق ۇستاپ، قۋانسىن دەپ ونىڭ قارماعىنا جەمدى مول سالدىم. دوسان جانە شىدامسىز عوي، قارماعىن بالىق تەز قابا قويماسا، شىج-بىج بولادى. «ۇندەمەي وتىر. قارماعىڭدى جايلاپ تارت. جۇلقىپ سۋىرساڭ، ىلىكپەيدى» دەدىم دە، ورنىما كەلدىم.

ارامىز جيىرما-وتىز قادامداي. ءۇش-تورت مينۋت ۋاقىت وتپەي:

— نۇرلان!... نۇرلان دەيمىن! قۇرت جىبىرلاپ، قارماققا شانشىتپايدى. كەلىپ، شانشىپ بەرشى! — دەپ دوسان بار داۋسىمەن ايقايلاماسى بار ەمەس پە. قارماعىمنىڭ قالتقىسى باتىپ-شىعىپ، باتىپ-شىعىپ تۇر ەدى. بۇل بالىقتىڭ قاۋىپ جاتقانى عوي. جاق اشپاي وتىرا بەردىم.

— نۇرلان! ءا، نۇرلان!... تاڭعى داۋىس وزەن بويىن قۋالاپ، جاڭعىرىعىپ، ۇزاپ جاتىر. مەنىڭ قارماعىم دا تاپجىلماي قالدى. بالىقتار ۇركىپتى.

— نۇرلان! نۇرلان!

— نەمەنە؟ نە بولىپ كالدى؟ قۇرت شانشي الماساڭ، بالىققا كەلىپ نەڭ بار؟! — دەدىم دوسانعا ۇرسىپ. ابدەن زىعىردانىمدى قايناتقانى.

— شانشايىن دەسەم، بارماعىما جابىسىپ، جىبىرلاپ تۇرمايدى.

— ونان دا قورقاقپىن، قۇرت ۇستاۋعا قورقامىن دەسەڭشى!

— يا... ساعان! مەن قورىقپايمىن، ايايمىن.

— ەندەشە قارماقتى وزىمە بەر. مەن قاشانعى ساعان شانشىپ بەرىپ تۇرامىن.

— بەرمەيمىن! اۋەلى ءبىر شانشىپ بەر ءوزىڭ! سودان سوڭ ءوزىم ىستەيمىن، — دەدى دوسان قورقىپ، قارماقتى بەرمەي قويادى ەكەن دەپ ويلاعانى عوي.

مەن قارماعىنا قۇرت شانشىدىم دا:

— ال جاقسى، ەندى ۇندەمەي وتىر، — دەپ ورنىما كەلىپ الاڭسىز جايعاستىم.

كوپ كەشىكپەي ءبىر قىلىش بالىقتى سۋىرىپ الدىم. قارماعىما جەم شانشىپ، تاعى تاستادىم. اڭدىپ وتىرمىن. قالتقىم جىبىرلاپ تۇر. قاپسا بولعانى، ءسال-پال تارتام دا، قويا بەرەم. بالىقتى بۇلاي ەلىكتىرىپ، قارماعىنا ءىلۋ — بالىقشىلاردىڭ ءادىسى.

— ا-ا!... نۇرلان!... نۇرلان!... تەك ءوزىڭ ۇستاپ!.. ا-ا!.. — داپ، جەر تەپكىلەپ جىلاعان دوساننىڭ داۋىسى بالىقتى تاعى دا ۇركىتتى. — ءوزى جاقسى جەرگە وتىرىپ الىپ!.. قاراي گور قۋلىعىن، ا-ا!..

جانىنا بارسام، دوسان قارماعىنا قۇرت شانشۋعا تاعى دا قورقىپ وتىر ەكەن. جەمسىز قارماققا بالىق ءتۇسۋشى مە ەدى؟

— ا-ا!.. قارماعىمدى بالىق قاپپايدى!

— جىلاي ءتۇس! جىلاي بەر، بالىق قابار، — دەدىم كەيىگەننەن.

باسىم قاتىپ، ويلانىپ تۇرمىن. «بۇنى ۇيگە قايتارسام قايتەدى؟ بۇگىن بالىق تۇسپەيتىن كۇن دەسەم بە ەكەن؟ ءاي، بۇنى الداۋ وڭاي بولماس».

— ءقازىر شەگىرتكە ۇستاپ قارماعىڭا شانشىپ بەرەيىن، مۇمكىن سازان ۇستارسىڭ، — دەپ، وزەننىڭ جارقاباعىنا تىرمىسا شىعىپ، شەگىرتكە ىزدەپ كەتتىم.

شەگىرتكە ۇستاپ، قايتىپ ورالسام، ءىنىم جوق. جامانات سەزگەندەي جۇرەگىم زۋ ەتتى. «سۋعا كەتپەگەي!» — دەي بەردىم. وزەن بويىن قۋالاي ايقايلاپ جۇگىرىپ ءجۇرمىن. كوزىمە جاس تا ىركىلدى. «دوسان!.. دوسانتاي!..» دەگەنىمدە داۋىسىم دىرىلدەپ، ەگىلىپ كەتەمىن.

مىلقاۋ وزەن مولدىرەپ تىپ-تىنىش اعىپ جاتىر. ءسۇرىنىپ كەتىپ، باشپايىمدى قاناتىپ الدىم. وعان قارار جايىم جوق.

ويىما قايداعى-جايداعى كەلە بەرەدى. «قۇرت سالاتىن قالبىرى قايدا ونىڭ؟ ەڭ بولماعاندا سول قالۋى كەرەك قوي جاعادا!..» وسى وي ۇستىندە ءوز قارماعىما كەلسەم، جاعادا جاتقان بالىعىم دا جوق. ەندى تۇسىنىكتى بولدى.

جۇگىرىپ ۇيگە كەلدىم. ەسىك الدىنا جەتىپ، اجەمە سىبىرلاپ ماقتانا سويلەپ تۇرعان ءىنىمنىڭ ءسوزىن ەستىپ، قالت توقتاي قالدىم. وعان كەيۋدىڭ دا رەتىن تاپپاي تۇرمىن.

— مەن، اجە، مىنە، بالىق ۇستادىم! ۇلكەنىن دە ۇستاپ ەدىم، ايىرىلىپ قالدىم! نۇرلان بار عوي، اجە، تۇك ۇستاعان جوق، — دەپ جاتىر ءىنىم.

---