InfoHub Logo

بىلتىرعى جازدا قۇراما شتاتتار تاريحتاعى ەڭ قۋاتتى يادرولىق ەمەس قارۋدى العاش رەت سىناپ كوردى. «بارلىق جارىلعىشتاردىڭ اناسى» رەتىندە بەلگىلى  GBU-43 Massive Ordnance Air قوپارىلعىش زاريادى يگيل پوزيسياسىنا (ق ر تەرريتورياسىندا تيىم سالىنعان لاڭكەستىك ۇيىم) تاستالدى. اسكەريلەردىڭ ناتيجەسى راسىمەن دە تاڭقالارلىق بولدى – اۋەدەن شابۋىل جاساۋعا قيىن بولعان، جەردىڭ تەرەڭىندە ورنالاسقان بۋنكەر تولىقتاي دەرلىك جويىلدى. ارينە ونى جەردەگى وپەراسيالارمەن الۋ الدەقايدا جەڭىل بولار ەدى. ءبىراق اقش ءۇشىن ءوز كۇشىن كوپشىلىككە كورنەكى دالەلمەن كورسەتۋ ماڭىزدىراق ەدى. ەندى بۇل وتە قۋاتتى قارۋدىڭ قانداي ەكەنى تۋرالى جانە ودان شىنىمەن قورقۋعا بولا ما، سول جايىندا ايتايىق.

اتاۋى

ارينە پەنتاگوننىڭ وعان جەڭىل-جەلپى ات قويا سالمايتىنى انىق. اقش اسكەرى «بارلىق جارىلعىشتاردىڭ اناسىمەن» ەمەس، GBU-43/B MOAB-پەن قارۋلانعان. MOAB - Massive وrdnance Air Blast، ياعني قوپارعىش قۋاتى بار اۋىر جارىلعىش دەپ جىكتەلەدى. ءبىراق ساربازدار ونى — Mother of All Bombs، «بارلىق جارىلعىشتاردىڭ اناسى» دەپ اتاعاندى ۇناتادى. ءبىر قىزىعى، ەڭ اۋەلى ونىڭ اتاۋى پايدا بولدى. تەك سودان كەيىن عانا ونى وسىلاي جىكتەدى.

ولشەمدەرى مەن سالماعى

MOAB-تىڭ ولشەمدەرى راسىمەن دە تاڭقالارلىق. جارىلعىشتىڭ ۇزىندىعى توعىز مەتر، سالماعى – 9800 كيلوگرامم. ادەتتەگى اسكەري ۇشاقتار مۇنداي ولشەمدى جارىلعىشتى تاسىمالداۋعا بەيىمدەلمەگەن. «بارلىق جارىلعىشتاردىڭ اناسىن» كەرەكتى جەرىنە مس-130 ۇشاعى ارقىلى جەتكىزىپ، جۇك ليۋگى ارقىلى تاستايدى. ارنايى GPS-ترەكەر جارىلعىشتى نىساناعا دالدەپ كوزدەۋگە كومەكتەسەدى. دەتوناسيا (ۇرۋ كۇشىنەن جارىلعىشتىڭ لەزدە، تاس-تالقان بولىپ جارىلۋى) جەردەن ءبىر مەتر جەردە بولادى.

ۆالكيريانىڭ ۇشۋى

مواۆ-تى ۇشۋعا اتتاندىرۋ دا وڭاي ەمەس. ونى ارنايى تۇعىرعا ورنالاستىرادى دا، سونىمەن بىرگە تاستايدى. تۇعىر پاراشيۋتپەن جابدىقتالعان. ول اۋەدە اشىلادى دا، جارىلعىش تومەن قاراي سىرعاناپ، ارنايى قاناتتارىنىڭ كومەگىمەن اۋادا تۇراقتانادى.

اۋەدەن شابۋىل جاساۋ

مواۆ-تىڭ نەگىزشى جويعىش فاكتورى – سوققى تولقىنى. دالالىق سىناقتاردا ول جارىلىس ورنىنان ءبىر جارىم كيلومەترگە ارتىق راديۋسقا تارالعان. سوققىنىڭ تروتيلدىك بالاماسى سەگىز توننا تروتيلگە جۋىق. مواۆ-تىڭ كورپۋسى سوققى تولقىنىنىڭ جويۋ راديۋسىن ارتتىرۋ ءۇشىن ارنايى جۇقا اليۋمينيدەن جاسالعان.

ول نە ءۇشىن قاجەت؟

مواۆ-تى بۋنكەردى جوياتىن قۋاتتى جارىلعىش رەتىندە جاساپ شىعارعان. ونى يراك سوعىسى كەزىندە قارسىلاستاردىڭ كوپتەگەن جەراستى بۋنكەرلەرى مەن تۋننەلدەرىن جويۋ ءۇشىن دايىنداپ، پايدالانباق بولعان. ءبىراق ونى ول سوعىسقا مۇلدەم پايدالانبادى. ويتكەنى پەنتاگون جاۋ تىلىنداعى بۋنكەرلەردى جويۋ ءۇشىن 16 ميلليون دوللار (ءبىر جارىلعىشتىڭ قۇنى) جۇمساۋ تىم كوپ شىعىن دەپ ەسەپتەدى.

ودان دا ۇلكەنى بار

جاقىن ۋاقىتتان بەرى «بارلىق جارىلعىشتاردىڭ اناسى» پەنتاگون ارسەنالىنداعى ەڭ قۋاتتى يادرولىق قارۋ بولىپ تابىلمايدى. 2013-جىلى اقش اسكەرىندە رەسمي تۇردە تاعى ءبىر ۇرەيلى قارۋ: Massive Ordnance Penetrator قوپارىلعىش زاريادى پايدا بولدى. ونىڭ سالماعى 13 توننادان ارتىق جانە كەز-كەلگەن دەڭگەيدەگى جەراستى بەكىنىستەرىن جويىپ جىبەرە الادى. ارينە ونى سوعىسقا ءالى پايدالانعان جوق. سوندىقتان مۇنى ازىرگە تەوريا رەتىندە قابىلداي تۇرعان دۇرىس.

---