InfoHub Logo

روسسيانىڭ وتكەن ونىنشى كەڭەستەر جيىلىسى وقۋ ءىسىن جوندەۋگە، وقۋ ءىسىن ىلگەرى جۇرگىزۋگە ءبىر اۋىزدان قاۋلى قىلىپ، ول قاۋلىسىن انىقتاپ ىسكە اسىرۋعا ورتالىق ۇكىمەتكە تاپسىردى. سوڭعى جىلداردان بەرى جالپى روسسيانىڭ شارۋاسى كۇيزەلگەندىكتەن، ەلدىڭ ىرگەسى شايقالعاندىقتان وقۋ ءىسى تومەندەپ كەتكەن ەدى.

وتكەن سىرتقى ءام ىشكى سويقاندى سوعىستاردىڭ اسەرىنەن داۋلەتى شايقالعان ەلدىڭ از كۇشى باسقا ىستەرگە كوبىرەك جۇمسالىپ، وقۋ ىسىنە ۇكىمەت كوڭىلدەگىدەي قاراي الماي كەتىپ ەدى.

وقۋسىز ەشبىر ءىستىڭ وڭبايتىنىنا اقىرىندا جۇرتتىڭ كوزى جەتىپ، ونىنشى كەڭەستەر جيىلىسىندا وقۋ ءىسىن ەندى تەز ورىنداۋعا كەرەك ەكەندىگىن قاتتى ءبىلدىردى. ءبىزدىڭ كەدەي قازاققا ەڭ الدىمەن وقۋ كەرەك دەپ ءبىز 1920 جىلدان بەرى قاقساپ كەلدىك. ءبىراق قىزمەت باسىنداعىلاردىڭ كوبى وقۋ ىسىنە كوڭىلدەگىدەي قاراماي ءجۇردى.

1920 جىلى جالپى روسسيانىڭ سەگىزىنشى كەڭەستەر جيىلىسىندا لەنين ايتتى: «كوممۋنيزم دەگەنىمىز كەڭەس ۇكىمەتى جانە بۇكىل ەلدى ەلەكترلەندىرۋ» دەپ.

لەنين بۇل پىكىردى ايتقاندا، ارينە، جيىلىستاعى جۇرتتىڭ ءبارى قاتتى قوشەمەتتەپ، ءبىرتۇرلى شاتتانا قولدارىن شاپالاقتادى. لەنيننىڭ ءسوزى بىتكەن سوڭ جيىلىس ۇيىنەن شىعىپ كەلە جاتىپ مەن قاسىمداعى ءبىر جولداسقا: «جولداس لەنيننىڭ ءسوزى دۇرىس قوي، ءبىراق اۋىلعا ءام پوسەلكەگە اپارىپ ەلەكتريچەستۆو بەرەتىن ماشينا، زاۆودتاردى قانشا ورناتسا دا، حالىق ءوقۋ-بىلىم بىلمەسە، كوممۋنيزمنىڭ ورناۋى قيىن-اۋ»، — دەدىم.

جولداس لەنيننىڭ بۇل ءسوزدى ايتقانىنا 2 جىل تولدى. وقۋسىز ءبىر نارسەنى ورناتۋدىڭ قيىن ەكەنىنە كوز انىعىراق جەتتى. بيىل ەندى جولداس لەنين ءھام لۋناچارسكييلەر باس بولىپ، وقۋ مايدانىن اشتى. «ەندىگى كۇشتىڭ كوبىن وقۋ ىسىنە سالۋ كەرەك»، — دەپ جولداس لەنين گازەت جۇزىندە دە جاريالاپ وتىر. ءبىراق قانشا ايتقانمەن مەملەكەت قازىناسى ءقازىر وتە كەدەي. سوندىقتان «لەنين باستاپ وقۋ مايدانىن اشتى عوي. ەندى بولادى داعى» دەپ قاراپ وتىرۋعا ءتىپتى بولمايدى. قازاقستان ەل قاتارىنا كىرسىن دەگەن كىسى وقۋ ىسىنە بار ىنتاسىن سالىپ جاردەم، كومەك قىلۋى كەرەك. گۋبەرنيالىق كوميتەتتەر قاراجاتتىڭ كوبىن وقۋعا جۇمساۋى ءتيىس. قازاقستاندا قاي مەكەمەدە قىزمەت قىلىپ وتىرسا دا ءار ازاماتتىڭ ءبىر كوزى وقۋ ىسىندە بولىپ، سوعان قولىنان كەلگەن جاردەمىن تيگىزىپ وتىرۋى موينىنا ارتىلعان زور پارىز.

تەزىرەك وقۋ وقىپ، ونەر-بىلىم الا الماسا، قىردىڭ قازاعى ازىپ-توزىپ، جەر-سۋدان ايىرىلىپ قۇرىپ كەتپەك. سول سەبەپتى قازاق ەل بولسىن دەپ شىن ويلاعان قىردىڭ قازاعى وقۋ ىسىنە جاردەم، كومەك بەرىپ وتىرۋى ءتيىس. قازاق كەدەيىنىڭ بالاسى كوبىرەك وقۋعا بارلىق ىنتاسىن سالىپ، جاھات قىلۋى كەرەك.

ىسىڭمەن، كۇشىڭمەن، تىلىڭمەن بولسا دا وقۋ ىسىنە جاردەم قىلماساڭ — كەيىنگى جاس بۋىننىڭ قولى جاعاڭدا.

30.01.1923 جىل

---