ۇكىمەت ىستەرى
جوعارى دارەجەلى وقۋ ورىندارى شاكىرتتەرىنە قازىنالىق ورىن بەرۋ جۇمىسىن باسقارۋشى كوميسسيا نۇسقاسى
I. كىندىكتەگى ءار كوميسسارياتتار ۇيعارۋىنشا ءام قازاقستان وقۋ كوميسسارياتىنىڭ 1922-23 جىلعى جوعارعى دارەجەلى وقۋ وردالارى شاكىرتتەرىنە قازىنالىق ورىن بەرۋ تاقىرىپتى جاساعان قاۋلىسىن نەگىزگە الىپ كوميسسيا مىناداي كەسىم جاسادى:
قازاقستانداعى جوعارى دارەجەلى وقۋ وردالارىندا 425 قازىنالىق ورىن (ستيپەنديا).
قازاقستاننان ءتيىستى وقۋ وردالارىندا 195 ورىن (ستيپەنديا).
بۇنىمەن قاتار قازاقستانداعى ءام قازاقستاننان تىسقى قالالارداعى جوعارى وقۋ وردالارىنا قازىنالىق ورىندار بىلايشا ءبولىندى:
جەرگىلىكتى وقۋ وردالارى
1. پوليتەحنيچەسكيي ينستيتۋتتىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى بولىمىنەن قازاقستان جەر-سۋ كوميسسارياتىنا 60 ورىن، وقۋ كوميسسارياتىنا 35 ورىن ءام قازاقستان كاسىبى جۇمىسىن باسقاراتىن مەكەمەگە (كيرپرومبيۋرو) 20 ورىن.
2. پراكتيچەسكيي (تاجىريبە) ينستيتۋتقا 50 ورىن بەرىلمەك.
3. قازاق ينستيتۋتىنا 100 ورىن. بۇلار وقۋ كوميسسارياتىنىڭ قاراجاتىمەن اشىلماق.
4. تاتار ينستيتۋتىنا — 80 ورىن.
5. سەمەي ينستيتۋتىنا — 100 ورىن.
قازاقستاننان تىسقى قالالارداعى وقۋ وردالارىنا قازىنالىق ورىندار مىنا رەتپەن ءبولىندى:
1. ماسكەۋ — 75 ورىن. ولاردان:
قازاقستان وقۋ كوميسسارياتىنا — 20 ورىن.
قازاقستان جەر-سۋ كوميسسارياتىنا — 45 ورىن.
قازاقستان كاسىبى جۇمىسىن باسقاراتىن مەكەمەگە (كيرپرومبيۋرو) — 10 ورىن.
2. پەتروگرادتاعى جوعارى وقۋ ورىندارىنا — 25 ورىن.
ولاردان:
قازاقستان وقۋ كوميسسارياتىنا — 5 ورىن.
جەر-سۋ كوميسسارياتىنا — 15 ورىن.
قازاقستان كاسىبي جۇمىسىن باسقاراتىن مەكەمەگە (كيرپرومبيۋرو) — 5 ورىن.
3. تۇركىستانداعى جوعارى وقۋ ورىندارىنا — 40 ورىن. ولاردان قازاقستان وقۋ كوميسسارياتىنا — 25 ورىن.
جەر-سۋ كوميسسارياتىنا — 15 ورىن.
4. توم قالاسىنداعى جوعارى وقۋ جۇرتتارىنان — 6 ورىن.
ولاردان:
وقۋ كوميسسارياتىنا — 3 ورىن.
مەملەكەت كاسىبي جۇمىسىن باسقارۋشى مەكەمەگە (كيرپرومبيۋرو) — 3 ورىن.
5. سارتاۋ قالاسىنداعى جوعارى عىلىم وردالارىنان — 20 ورىن.
ولاردان:
وقۋ كوميسسارياتىنا — 3 ورىن.
جەر-سۋ كوميسسارياتىنا — 15 ورىن.
قازاقستان مەملەكەت جۇمىسىن باسقارۋشى مەكەمەگە (كيرپرومبيۋرو) — 2 ورىن.
6. قازان قالاسىنان — 7 ورىن.
ولاردان:
وقۋ كوميسسارياتىنا — 2 ورىن.
جەر-سۋ كوميسسارياتىنا — 5 ورىن.
7. ومبى قالاسىنداعى جوعارى وقۋ وردالارىنان — 22 ورىن.
ولاردان:
وقۋ كوميسسارياتىنا — 2 ورىن.
جەر-سۋ كوميسسارياتىنا — 20 ورىن.
II. وقۋ وردالارىنداعى قازىنالىق ورىنداردى شاكىرتتەر اراسىنا رەتتەپ ۇلەستىرۋشى قازاقستان وقۋ كوميسسارياتى جانىنداعى جوعارعى دارەجەلى وقۋ جۇمىسىن باسقارۋشى مەكەمەنىڭ ياعني كيرگلاۆبيۋرونىڭ قاراۋىندا بولاتىن قازىنالىق ورىندار كوميسسياسى (ستيپەنديالنايا كوميسسيا) بولادى. بۇل كوميسسياعا جوعارعى جۇمىسقا داحىلى بار كوميسسارياتتاردان بىر-بىردەن ۋاكىل كىرەدى. ماسەلەن: جەر-سۋ كوميسسارياتىنان، قازاقستان كاسىبي جۇمىسىن باسقارۋشى مەكەمەدەن، جۇمىسكەر ۇيىمدارىنىڭ باس مەكەمەسىنەن ۋاكىل، جۇمىسكەر قاراشەكپەن باقىلاۋ مەكەمەسىنەن، ەڭبەك كوميسسارياتىنان ءام جوعارى وقۋ جۇمىسىن باسقاراتىن مەكەمەدەن ۋاكىلدەر كىرمەك. جوعارى وقۋ ءىسىن باسقارۋشى مەكەمەدەن كىرگەن ۋاكىل كوميسسيانىڭ باستىعى بولماق.
قازىنالىق ورىندار ءىسىن باسقارۋشى كوميسسيا ماسكەۋ ءام تاشكەنتتە تۇرعان قازاقستان ۋاكىلدەرى ارقىلى سويلەسەدى. ال پەتروگرادتاعى، سارتاۋداعى، توم قالاسىنداعى، قازانداعى ءام ومبى قالاسىنداعى وقۋ ورىندارىمەن سول قالالاردىڭ جوعارى وقۋ وردالارى جۇمىسىن باسقاراتىن گۋبەرنيالىق مەكەمەلەرى ارقىلى سويلەسپەك.
III. قازاقستانداعى قازىنالىق ورىندارعا الۋ ءتارتىبى مىناداي:
جەرگىلىكتى جوعارى وقۋ شاكىرتتەرى وزدەرى وقىپ جۇرگەن عىلىم ورداسى ارقىلى قازىنالىق ورىن سۇراپ كوميسسياعا ارىز بەرەدى. بەرگەندە، تومەندە جوباسى كورسەتىلگەن انكەت قاعازدى ءتيىستى اقپارلارمەن تولتىرىپ ارىزبەن بىرگە جىبەرەدى. قازىنالىق ورىندار ءىسىن باسقارۋشى كوميسسيا جوعارعى انكەت قاعازداعى سوزدەرگە سۇيەنىپ، ياعني انكەتتەگى اقپارلاردى نازارعا الىپ شاكىرتتەردى قازىنالىق ورىنعا جازادى.
باسقا قالالارداعى جوعارى وقۋ ورىندارىنان قازىنالىق ورىن الۋ رەتى.
جوعارى وقۋ وردالارىنداعى ورىندار تاقىرىپتى قازاقستان ۋاكىلى تاراپىنان، بولماسا جوعارى وقۋ جۇمىسىن باسقاراتىن گۋبەرنيالىق مەكەمەلەر تاراپىنان جاريالانعاننان كەيىن جوعارعى عىلىم جۇرتتارىنىڭ شاكىرتتەرى وزدەرىنىڭ جەرگىلىكتى ۇيىمدارى ارقىلى قازاقستان ۋاكىلىنە، ياكي ايتىلعان گۋبەرنيالىق مەكەمەگە ورىن سۇراپ ارىز بەرەدى. ارىزعا ءتيىستى بولعان كۋالىك حاتتاردى ءام كەرەكتى اقپارلارىمەن تولتىرىلعان انكەت قاعازدى دا قوسا جولدايدى. قازاقستان ۋاكىلى ءام جوعارى وقۋ جۇمىسىن باسقارۋشى گۋبەرنيالىق مەكەمە (گۋبپروفوبر) تاپسىرىلعان كۋالىك حاتتار مەن انكەت قاعازداعى اقپارلارعا قاراپ شاكىرتتەرگە ورىن بەرەدى. ورىن بەرىلگەن شاكىرتتەر سپيسوگى (ءتىزىمى) ءام ورىن بەرۋ تۋرالى جازىلعان قاعازدار تۇگەلىمەن قازاقستان جوعارى دارەجەلى وقۋ جۇمىسىن باسقاراتىن مەكەمە جانىنداعى قازىنالىق ورىندار كوميسسياسىنا جىبەرىلەدى. جوعارعى قازاقستان ۋاكىلىنىڭ، ياكي گۋبەرنيالىق مەكەمەنىڭ (گۋبپروفوبر) قاۋلىسىن وزگەرتۋگە كوميسسيانىڭ حاقى بار.
ەسكەرتۋ: جوعارىدا ايتىلعان شەت قالالاردا وقۋشى شاكىرتتەرگە ورىن بەرۋ ءتارتىبى تەك 1922-23 جىلعا عانا ارنالعان. كەلەشەكتە ولارعا قازىنالىق ورىن بەرۋ، شاكىرتتەر سپيسوگىن ءتۇزۋ ءام باسقا دا وسىلار سەكىلدى جۇمىستار شاكىرتتەردى قازاقستاننان جىبەرەردە، قازاقستاننىڭ وزىندە ىستەلىپ، وزىندە بىتىرىلمەك.
IV. قازىنالىق ورىن جۇمىسىن باسقارۋشى كوميسسيا (ستيپەنديالنايا كوميسسيا) قازاقستان ۋاكىلى (كيرپرەدستاۆيتەلستۆو) ءام جوعارى وقۋ جۇمىسىن باسقاراتىن گۋبەرنيالىق مەكەمە (گۋبپروفوبر) قازىنالىق ورىنداردى (ستيپەنديا) وقۋشىلارعا بولگەن ۋاقىتتا تومەندەگى تارتىپتەردى قولدانادى:
1. قازىنالىق ورىندار الدىمەن ورتاقشىل پارتيا تاراپىنان جىبەرىلگەندەرگە، جۇمىسكەر ۇيىمدارى تاراپىنان جىبەرىلگەندەرگە ءام قازاق حالقىنىڭ ەڭبەكشىل قارا تابان تابىنان كەلگەندەرگە بەرىلەدى.
2. وقۋعا زيرەك شاكىرتتەرگە، وقۋ قىزمەتىن ەرىنبەي ىستەيتىن، وقۋ جولىندا اسا قايرات، قايتپاس تالاپ كورسەتكەن، ەڭبەكتى سۇيەتىن بەينەتقور شاكىرتتەرگە بەرىلمەك.
3. قازاقستان قازىنالىق ورىندارى وقۋ ىسىندە بولاتىن ءتيىستى مىندەتتى جۇمىستاردى تارتىنباي دۇرىس اتقارعان شاكىرتتەرگە، ياعني العان ماعلۇماتتاردى جايىنان مەزگىلىمەن ەسەپ بەرىپ تۇرعاندارعا ءام باسقا دا وقۋ رەتىندە اتقارۋعا ءتيىستى بولعان قىزمەتتەردى جەرىنە كەلتىرىپ تۇرعاندارعا بەرىلمەك.
سوندىقتان قازىنالىق ورىن العان شاكىرتتەر (ستۋدەنت) ءار جارتى جىل وتكەن سايىن، وقىعان ساباقتارىنان قازىنالىق ورىن جۇمىسىن باسقاراتىن كوميسسياعا (ستيپەنديالنايا كوميسسيا) ياكي قازاقستان ۋاكىلىنە ءام گۋبەرنيالىق مەكەمەگە (گۋبپروفوبر) ەسەپ بەرىپ وتىرادى. بۇعان باسقا قازىنالىق ورىنمەن پايدالانعان شاكىرتتەر وقۋىن ءبىتىرىپ شىققان سوڭ قازىنالىق ورىنمەن پايدالانعان ءار جىلىنا ەڭ كەم بولعاندا ءبىر جىلدان قازاقستاندا قىزمەت ەتۋگە مىندەتتى بولماق، ياعني ورىنعا كىرەردە جوعارعى شارتتى ورىنداۋ ءۇشىن قولىنان قاعاز بەرمەك. ولاي بولماعان حالدە قازىنالىق ورىن بەرىلمەك ەمەس.
4. قازىنالىق ورىنعا (ستيپەنديا) اي سايىن بەرىلەتىن اقشانىڭ مولشەرىن قازاقستان ەڭبەك كوميسسارياتىنىڭ 1922 جىلعى 10-قىركۇيەكتەگى (ميزان) قارارى بويىنشا III ءبولىم (گرۋپپا) 17 قاتارلىق (رازرياد) جالوۆانيا مولشەرىنىڭ 12ء-شى قاتارى (رازرياد) مەن ولشەنبەك. بۇل ولشەۋمەن بەلگىلەنگەن اقشا شاكىرتتەرگە (ستۋدەنت) جىل بويىنا اي سايىن بەرىلىپ تۇرماق.
7 شەت قالالارداعى وقۋشىلارعا ءتيىستى بولعان قارجىنى ءار كوميسسارياتتار قازىنالىق ورىن جۇمىسىن باسقارۋشى كوميسسيا پلانى (جوبا) بويىنشا ءام شاكىرتتەردىڭ ەسەبىنە قاراي تيىسىنشە جىبەرىپ تۇرماق. قازاقستان ۋاكىلى ءام جوعارعى وقۋ جۇمىسىن باسقاراتىن گۋبەرنيالىق مەكەمە (گۋبپروفوبر) وزدەرى تۇرعان قالاداعى شاكىرتتەرگە قازىنالىق ورىن اقشالارىن ۇلەستىرىپ بولعاننان كەيىن بۇل تۋرالى قازىنالىق ورىندار جۇمىسىن باسقارۋشى كوميسسياعا ەسەپ تاپسىرۋعا مىندەتتى. ەگەردە سول وزدەرى تۇرعان قالاداعى جوعارعى وقۋ وردالارىنا تۇسەمىن دەپ سۇرانۋشى شاكىرتتەرىنە (كانديدات) بولماسا، ول ۋاقىتتا ولار ارتىق تۇرعان قازىنالىق ورىن اقشاسىن قازاقستانداعى سول اقشانى جىبەرگەن كوميسسارياتتىڭ وزىنە قايىرۋعا مىندەتتى بولماق.
قازاقستان كوميسسارلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى: سەيفۋللين.
ءىس باسقارۋشىسى نيكۋلسكيي.
حاتشى — دوكس.
06.12.1922 جىل
You Might Also Like
-
كەڭەستىك رەسەيدىڭ ورتالىق ۇكىمەتىنىڭ شىعارعان قاۋلىسى بويىنشا بۇدان بىلاي وقۋ، حالىقتى ساۋاتتاندىرۋ ءىسىنىڭ شىعىنى جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ءوز موينىنا ارتىلىپ وتىر.
