InfoHub Logo

اۋىلدىق مەكتەپ ىبىراي دەگەن باي ءۇيىنىڭ ماڭىنان اشىلعان ەكەن. سوندىقتان سول بايدىڭ ۇيىنە كەلىپ تۇستىك. بايدىڭ ۇيىندە بىزدەن بۇرىن كەلگەن ەكى-ۇش قوناق وتىر ەكەن.

ءبىز كىرىپ سالەم بەردىك. ءبىراق بىزگە ەشكىم تەردەن ورىن بەرە قويمادى. ءسال كىدىرىپ تۇرىپ قالدىق.

— وتىرىڭىزدار، — دەدى ءۇيدىڭ سول جاعىنداعى توسەگىندە وتىرعان قارا ساقالدى جۋان ادام. ىبىراي باي دەگەن وسى ەكەن. ءبىز بوساعا جاقتان ورىن الىپ وتىردىق. اتشى ەكەۋمىزگە ەكى توستاعان قىمىز قۇيدىرىپ بەردى. توردە وتىرعانداردى بايقاپ قاراسام، بىرەۋى مولدا ەكەن دە، بىرەۋى نە بولىس، نە ستارشىن سياقتى ادام ەكەن.

ولارعا تاياۋ قاراپايىم ءبىر شارۋا دا وتىر. ول وسپان دەگەن كىسى ەكەن.

— جول بولسىن تانىمادىق، — دەدى باي.

— الەي بولسىن — دەدى اتشى. — مەن اتشىمىن. مىنا جىگىت وسى اۋىلعا بالا وقىتۋعا كەلە جاتقان ادام. اتى سپانديار.

— ءيا، الگى قوستانايدان كەلەدى دەگەن وشەتىل بالا وسى ەكەن عوي، — دەدى ستارشىنعا ۇقساتقان كىسىم.

— ءدال، — دەدىم.

— قاشان شىقتىڭىز؟

— ون ءتورت، ون بەس كۇن بولدى.

— ورىسشا وقىتاسىز با، مۇسىلمانشا وقىتاسىز با؟

— ورىسشا.

— يمان شارت وقىتىلا ما؟ — دەدى مولدا.

— جوق، يمان شارت وقىتىلمايدى.

— ناماز ساباعىن وقىتاسىز با؟ — دەپ سۇرادى مولدا.

— جوق، وقىتپايمىز.

— العايازى ءبيللا، — دەپ مولدا ىرشىپ ءتۇستى.

مولدانىڭ تەگىن سۇراق قويىپ وتىرماعانىن اڭعاردىم دا، ساقتانا باستادىم.

— ءدىن ساباعى، — دەدىم مەڭ — اۋىلدىق مەكتەپتە ەمەس، ءتورت جىلدىق بولىستىق مەكتەپتە وقىتىلادى. اۋىلدىق مەكتەپتە بالالاردىڭ ساۋاتى عانا اشىلادى. سەگىز-توعىز جاستاعى قارا تانىمايتىن بالالارعا ءدىن ساباعىن بەرگەنمەن ولار ءبارىبىر ۇقپايدى. مۇسىلمانشا وقىتقاندا دا سولاي عوي باستاپ ەجىككە ءتۇسىپ، ودان كەيىن سۇرەنى وقىپ، سونسوڭ بارىپ ءدىن ساباعى وقىلادى.

مولدا ۇندەمەدى.

— ورىسشا وقىتقاندا، ورىستىڭ ءدىنى دە وقىتىلا ما؟ دەدى باي.

— جوق، وقىتىلمايدى.

— بىلايشا ايتقاندا، ورىس ءتىلى عانا وقىلادى ەكەن عوي، دەدى توردە وتىرعان شارۋا.

— دۇرىس ايتاسىز، — دەدىم مەن.

— وقۋ قاشان باستالادى؟ — دەپ سۇرادى ستارشىن.

— مەكتەپ ءۇيى دايىن بولسا، كۇنى ەرتەڭ دە باستاۋعا بولادى.

— مەكتەپ ءۇيى دايىن عوي، ءبىراق وقيتىن بالالار بولسا... — دەدى باي.

— بۇل ەلدە بالا جوق پا؟ — دەپ قالدىم مەن.

— بالا نەگە بولماسىن؟ بالا بار... تەك اتا-انالارى وقىتسا؟ — دەپ باي ماعان ءبىر، وتىرعاندارعا ءبىر قاراپ قويدى. — وسىندا مەكتەپ اشىلاتىن بولىپتى، بالالاردى ورىسشا وقىتادى ەكەن دەگەن حاباردى ەستىگەلى جۇرتتىڭ ءوزى بالالارىمىزدى ورىسشا وقىتىپ، سولداتقا اكەتكەلى ءجۇر ەكەن م ي، قورقىڭقىراپ، بالالارىن وقىتقىسى كەلمەي وتىر.

— ءيا، اللا تاعالا ۋاتاباراكا، — قايتسىن بيشارالار، جاندارى سەزەدى، قۇداي تاعالا ءبىلدىرىپ تۇر عوي، — دەپ مولدا ساقالىن ءبىر سيپاپ قويدى.

— وقيتىن بالا تابىلادى عوي، — دەدى ستارشىن — مەنىڭ ەكى بالام بار، بولىس ءتورت بالاسىن وقىتام دەپ وتىر، ءۇشىنشى اۋىلدىڭ ءبىر ەزىنەن عانا 15 بالا جازىلدى.

— مەن دە وقىتقالى وتىرمىن — دەدى شارۋا جىگىت.

سەندە قانشا بالا بار ەدى؟ — دەپ سۇرادى ستارشىن.

— ەكەۋ ەدى.

— ايتامىن عوي، بالا جەتەدى، — دەدى تاعى دا ستارشىن.

— ءبىزدىڭ بالالار دا وقيدى، — دەدى باي كۇمىلجىپ.

— وندا اڭگىمە تەك مەكتەپ ۇيىندە قالىپتى عوي. مەكتەپ دايىن بولسا، بىر-ەكى كۇننەن سوڭ وقۋدى باستاۋ كەرەك — دەدىم مەن.

— مەكتەپ ءۇيى دايىن — دەدى تاعى دا باي، — ساڭعىرلاپ تۇر. ءقازىر كورۋىڭىزگە دە بولادى..

— كورەلىك.

— كەرەتىن تۇگى دە جوق، — دەدى ستارشىن — ساڭعىرلاپ تۇر. بۇرىن-سوڭدى بۇل وڭىردە تاپ وسى مەكتەپتەي ءۇي سالىندى ما ەكەن ءسىرا؟! ءاي، قايدان سالىنسىن سالىنباعان شىعار؟

— جاڭا كەلگەن ادام عوي، كورسىڭ — دەدى باي.

— كەرسەك كورەلىك — دەدى ستارشىن.

— جۇرىڭىزدەر وندا، — دەپ باي قوزعالا باستادى.

ۇيدە وتىرعانداردىڭ ءبارى دە، باسى مولدا بوپ، ورىندارىنان تۇردى. ءبىز دە تۇردىق.

ءبارىمىز سىرتقا شىقتىق. ماڭايدا مەكتەپ ۇيىنە ۇقساس ءۇي كورىنبەدى. مەن مەكتەپ الىستا شىعار دەپ ويلاپ، توڭىرەكتى شولىپ تۇرىپ قالدىم.

---