InfoHub Logo

بايكال توماعا ءشوبى (شلەمنيك بايكالسكيي ي كاراتاۋسكيي، Scutellaria baicalensis) — بيىكتىگى 35 سانتيمەترگە جۋىق، كوپ جىلدىق، ءشوپ تەكتەس وسىمدىك. تامىرى ۇزىن ءارى جۋان، ەتتى. ساباقتارىنىڭ تومەنگى جاعى قىزعىلت ءتۇستى، ءتورت قىرلى، بۇتاقتارى كوپ. جاپىراقتارى قاراما-قارسى ورنالاسقان، ساعاقتارى قىسقا نەمەسە وتىرمالى، جۇمىرتقا ءتارىزدى سوپاقشا كەلگەن، شەتتەرى ءبۇتىن. گۇلدەرى قوس ەرىندى، كوكشىل ءتۇستى، ساباقتارىنىڭ جوعارعى جاعىندا ءبىر جاعىنا قاراي قيسايىپ، شوعىرلانىپ تۇرادى. گۇل توستاعانشاسىنىڭ تۇكتەرى بار. ماۋسىم-تامىز ايلارىندا گۇلدەيدى، جەمىسى تامىز ايىندا پىسەدى، ول دوڭگەلەكتەۋ كەلگەن قارا ءتۇستى ءتورت جاڭعاقشادان تۇرادى. تاۋ ەتەكتەرىندە، تاستاقتى بەتكەيلەردە، دالالى ايماقتاردا، توبەلەردىڭ باۋرايىندا، قۇمدى جەرلەردە وسەدى. ءدارى جاساۋ ءۇشىن وسىمدىكتىڭ تامىر ساباعى جانە تامىرى پايدالانىلادى. قۇرامىندا بايكالين، بايكەلەين، سكۋتەليارين، ۆاگونين، يلىك زاتتار، سمولا بار.

بايكال جانە قاراتاۋ توماعا شوبىنەن جاسالعان دارىلەردىڭ قان تامىرلارىن كەڭەيتەتىن، قان قىسىمىن تومەندەتەتىن، نەرۆ جۇيەسىن تىنىشتاندىراتىن، جۇرەك بۇلشىق ەتتەرىنىڭ كۇشىن كوبەيتىپ، سوعۋىن قالىپقا كەلتىرەتىن، ىشەكتىڭ قابىرعالارىنداعى بۇلشىق ەتتەردىڭ تىرىسىپ قالعانىن جازاتىن قاسيەتتەرى بار. وسىعان بايلانىستى توماعا ءشوپ گيپەرتونيا اۋرۋىن ەمدەۋ ءۇشىن، سونىمەن قاتار نەرۆ جۇيەسى قاجىعاندا، ۇيقى قاشقاندا قولدانىلادى. قويانشىق اۋرۋىن جانە ريەۆماتيزمگە بايلانىستى مي تامىرلارىنىڭ، جۇرەك بۇلشىق ەتتەرىنىڭ قابىنۋىن ەمدەيدى. جوتەل باساتىن قاسيەتىنە بايلانىستى وكپە جانە برونح قابىنعاندا، كوكجوتەلگە قارسى قولدانىلادى. نەرۆ جۇيەسىن تىنىشتاندىراتىن اسەرى جونىنەن اتى اتالعان توماعا شوپتەر دارىلىك شۇيگىنشوپتەن الدەقايدا كۇشتى.

ءدارىنى دايىنداۋ جانە قولدانۋ ءتاسىلى

وسىمدىكتىڭ تامىر ساباعىنىڭ 25 گرامىن 100 مل سپيرتكە سالىپ 8-10 كۇن تۇندىرادى دا، 25 تامشىدان كۇنىنە 3 رەت تاماقتان جارتى ساعات بۇرىن ىشەدى.

---