بەس سالالى ساسىق ءشوپ
بەس سالالى ساسىق ءشوپ (پۋستىرنيك پياتيلوپاستنىي، Leonurus quinquelobatus) — بيىكتىعى 1،5 مەترگە جەتەتىن، كوپ جىلدىق، ءشوپ تەكتەس وسىمدىك. ساباقتارى ۇزىن، ءتۇزۋ، تۇك باسقان، ءتورت قىرلى. جاپىراقتارى كەزەكتەسىپ جارىسا ورنالاسقان، تومەنگى جاپىراقتارى جۇمىرتقا ءتارىزدى، بەس سالالى، ورتاداعىلارى ءۇش سالالى، ۇشتارى ءسۇيىر، جوعارعى جاپىراقتارى جىڭىشكە. بارلىق جاپىراقتارىدا ءىرى، ارا ءتىستى. گۇلدەرى قوس ەرىندى، جوعارىداعى جاپىراقتارىنىڭ قۋىسىندا شوعىرلانىپ تۇرادى. گۇل ءتاجى اشىق قىزىل، گۇل سەرىگى وتكىر ءبىز ءتارىزدى. جەمىسى — ءۇش قىرلى كىشكەنە جاڭعاقشا. ول ماۋسىم-شىلدە ايلارىندا گۇلدەيدى. تاۋ ەتەكتەرىندە، ورماننىڭ ارالىقتارىندا، تاستاقتى بەتكەيلەردە، ارىقتىڭ ماڭايىندا، جايىلىمداردا وسەدى. ءدارى ءۇشىن وسىمدىكتىڭ جەر ۇستىندەگى بولىگىنىڭ جوعارعى جاعىن ورىپ جيناپ الادى. قۇرامىندا لەونۋرين، ستاحيدرين، كۆەرسەتين، رۋتين، ساپونيندەر، يلىك زاتتار، ەفير مايلارى، ا، س ۆيتاميمدەرى بار.
قازاقستاندا بۇل وسىمدىكتىڭ كوكشىل جانە تۇركىستاندىق ساسىق ءشوپ دەگەن باسقا دا تۇرلەرى بار. بۇلاردىڭ بارلىعى دا بىرىنە-بىرى ۇقساس جانە دارىلىك قاسيەتتەرى دە بىردەي.
ساسىق ءشوپ «ۇمىت بولعان» وسىمدىكتەردىڭ ءبىرى. بۇل وسىمدىك تۋرالى XV عاسىرداعى كىتاپتاردا كوپ ايتىلادى. ءبىراق XX عاسىردا پايدالانۋدان شىعىپ قالعان. تەك ۇستىمىزدەگى عاسىردىڭ 30-جىلدارىندا عانا وعان قايتادان كوڭىل بولىنە باستادى.
ساسىق شوپتەن جاسالعان دارىلەردىڭ نەرۆ جۇيەسىن تىنىشتاندىراتىن، قان قىسىمىن تومەندەتەتىن، جۇرەك بۇلشىق ەتتەرىنىڭ كۇشىن ارتتىرىپ، سوعۋىن قالپىنا كەلتىرەتىن قاسيەتتەرى بار. نەرۆ جۇيەسىن تىنىشتاندىراتىن قاسيەتى دارىلىك شۇيگىنشوپتەن اسىپ تۇسەدى، ءسويتىپ جۇرەك نيەۆروزىنا، گيپەرتونيا اۋرۋىنا قارسى جانە جۇرەكتىڭ تۇسى قىسىپ اۋىرعاندا قولدانىلادى. بۇل وسىمدىكتەن جاسالعان دارىلەر اتەروسكلەروزدى، جۇرەك بۇلشىق ەتتەرىنىڭ قابىنۋىن، جەمساۋ اۋرۋىن ەمدەۋ ءۇشىن دە پايدالانىلادى.
ءدارىنى دايىنداۋ جانە قولدانۋ ءتاسىلى
وسىمدىكتىڭ 20 گرامىن قايناپ تۇرعان 1 ستاكان سۋعا سالىپ، 20 مينۋت تۇندىرادى دا، 2 اس قاسىقتان 3 رەت تاماقتانار الدىنان جارتى ساعات بۇرىن ىشەدى.
ءسپيرتتى تۇنبا: وسىمدىكتىڭ 30 گرامىن 100 مل سپيرتكە سالىپ 10 كۇن تۇندىرادى دا، 30-40 تامشىدان كۇنىنە 3 رەت ىشەدى.
You Might Also Like
-
بۇرىش جالبىز (مياتا پەرەچنايا، Mentha ح piperita L.) — بيىكتىگى 1 مەترگە جەتەتىن كوپ جىلدىق ءشوپ تەكتەس وسىمدىك. تامىر ساباعى جەر استىندا كولبەۋ وسەدى، جىڭىشكەلەۋ كەلگەن كوپتەگەن قوسىمشا تامىرلا...
-
بايكال توماعا ءشوبى (شلەمنيك بايكالسكيي ي كاراتاۋسكيي، Scutellaria baicalensis) — بيىكتىگى 35 سانتيمەترگە جۋىق، كوپ جىلدىق، ءشوپ تەكتەس وسىمدىك. تامىرى ۇزىن ءارى جۋان، ەتتى. ساباقتارىنىڭ تومەنگ...
