InfoHub Logo

ءبىرجاننىڭ نۇرجان دەگەن تۋعان اعاسىنىڭ سىزدىق دەگەن بالاسىنا قوسىلعان راحيا دەگەن كەلىنى (قازىردە پاۆلودار دا تۇرادى) مىنا اڭگىمەنى ەسىنە الىپ ماعان جازىپ جىبەردى.

«مەن 1914 جىلى سىزدىققا قوسىلدىم. سوندا ءبىزدىڭ ۇيلەردىڭ ۇلكەنى ءاپىش شەشەمىز بەن ءوز شەشەم (نۇرجاننىڭ ايەلى) بولاتىن. ءاپىش شەشەمىز ۇزىن بويلى، سۇڭعاقتى، ات جاقتى، قىر قاباقتى قارا تورى ادام ەدى. تەمىرتاستىڭ بويى، ءوڭى، قاس-قاباعى شەشەسىنە تارتقان بولاتىن. شەشەمىز اقىل يەسى، تەرەڭ ويلى ادام ەدى، ونىڭ ونداي قاسيەتىن بەرتىن كەلگەندە ۇلكەن ادامدار قادىرلەپ ايتىپ وتىراتىن: «وسى ءاپىشتىڭ اقىل-ويى ادامنان ارتىق، شىققان تەگى جامان ادام ەمەس، وسى توركىنىنىڭ جوعىنا قاراعاندا، پەرىنىڭ زاتى بولار»، دەيتىن. وسى شەشەمىزدىڭ ايتقانى بويىنشا مىنا ءبىر وقيعالار ەسىمدە قالىپتى.

اتامىز ءبىرجان سەرىلىك — سالدىقپەن ەل كەزىپ، «قىر» ەلىنە بارىپتى. ءبىر جەردە ولەڭ ايتىپ، ءان سالىپ، تىڭداعان حالىقتىڭ قۇلاق قۇرشىن، مەرەيىن قاندىرىپ، ويىن تارقار كەزىندە، شەشەمىزدى كورىپ قالادى. ول بوي جەتىپ وتىرعان قىز ەكەن. ەكەۋى ىممەنەن سىرلاسىپتى. اۋىزبا-اۋىز سويلەسۋگە كوپتەن قايمىعىپ تاراسىپتى. سول كەزدە ءبىر اۋىلدا ويىن بولىپ، بۇلار سوندا بارىپتى. سول جەردە سويلەسىپ ءبىرىن-بىرى سۇيەتىنىن ايتىپتى. سولاي بولا تۇرسا دا، قالىڭ ەلدىڭ ىشىنەن جالعىز جۇرگەن ءانشى قالاي قىز اكەتەدى، سونىڭ ەبىن تابا الماي داعدارىسىپ قالعان كەزدە ءاپىش شەشەمىز ويلاپ اقىل تاۋىپتى:

— سەرى، مىنا ەل كەشەدى. بۇل جەردەن ۇزايدى. سەن دە بۇل ەلدەن كەت تە، ءبىر جۇمادا مەنى مىنا مولادان تاپ، مەن سوندا كەلەم، ءتىرى بولسام سەنىمەن كەتەم، سەنىمەن كەتپەسەم، ولسەم وسى مولادا ولەم. مەنىڭ ورنىم وسى مولا بولىپ قالسىن،— دەپتى.

اتامىز ەلدەن اتتانىپ كەتىپ قالعان بولادى دا، انا ەل كوشىپ ەكى-ۇش كۇندىك جەرگە كەتكەندە، ءتورت كۇننەن كەيىن ورالىپ كەلسە، انامىز ءاپىش سول مولادا وتىر ەكەن. بۇل جەرگە كەلگەنىمە ەكى كۇن بولدى دەپتى. سول بويدا ەكەۋى تۇندەلەتىپ جول ءجۇرىپ، كۇندىز جاپان ءتۇزدى پانالاپ ەل شەتىنە جەتىپتى. شەشەمىز سودان كەيىن ەل-جۇرتىن كورمەپتى، ونى ىزدەپ ەشكىم كەلمەپتى. ول: «مەنىڭ ەلى-جۇرتىم، تۋعان-تۋىسقانىم وسى سەرى عوي. ءبىر دەپ بىلەگىنەن، ەكى دەپ ەتەگىنەن ۇستاپ كەلدىم عوي، مەنى جۇرت نە دەسە و دەسىن!»— دەپ وتىراتىن. شەشەمىزدىڭ كوڭىلىنە قاراپ، ەلى-جۇرتىن ءبىز سۇرامايتىنبىز، وسىدان باسقانى ول كىسى ايتپايتىن.

ءبىرجان اتامىز بەرتىن كەلە سارانى ەكىنشى رەت تاعى ىزدەپ بارماقشى بولىپتى. «مىنا ايەلىڭدى، كورىنگەن بالالاردى قايتەسىڭ، ءبىر جەردە قاڭعىرىپ ءجۇرىپ ءولىپ قالاسىڭ»،— دەپ نۇرجان اتامىز رازىلىق بەرمەپتى. سوندا ءاپىش شەشەمىز اقىلعا جەڭدىرىپ، رۇقسات اپەرىپتى. اتامىزعا: «مەن سالدىڭ اتاعىن كۇتىپ، جاس بوبەكتەردى باعىپ وتىرام. سال ولەڭ-انگە بولا جارالعان ادام عوي، جولى بولسىن»— دەپتى. ءبىراق، جولدىڭ ۇزاقتىعىنان، قولىنىڭ قىسقالىعىنان ءبىرجان اتامىز ەلدەن ۇزاپ شىعا الماپتى.

---