بۇگىنگى "جۇلدىز" جۋرنالىنىڭ مازمۇندىق، تاقىرىپتىق ەرەكشەلىگى
سوناۋ 1928 جىلى تامىر جايا باستاعان "جۇلدىز" جۋرنالى بۇگىنگى تاڭدا بەدەلدى ادەبي باسىلىم. 1928 - 1932 جىلدارى "جاڭا ادەبيەت" ، 1932 - 1939 جىلدارى"ادەبيەت مايدانى"، 1941 - 1945 جىلدارى "مايدان"، 1939 - 1941، 1945 - 1957 جىلدارى "ادەبيەت جانە يسكۋسستۆو" اتاۋىمەن جارىق كورگەن جۋرنال اقىرى كەلىپ "جۇلدىز" اتاۋىنا يە بولدى. جۇلدىز دەسە دەگەندەي-اق جارقىراپ، وقىرمان قاۋىمنىڭ ىستىق ىقىلاسى مەن ۇلكەن سۇرانىسىنا يە بولدى. بۇگىنگى تاڭدا دا تيراجى مەن ءتيپى، سانى مەن ساپاسى كوڭىلگە قونارلىق باسىلىمنىڭ قوعامدا وزىندىك ورنى، جانە وزىندىك ايتار ويى بار.
"جۇلدىزدىڭ" قازىرگى تاڭداعى تىنىسىنا توقتالار بولساق، باس رەداكتورى - بەلگىلى اقىن، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، "قۇرمەت" وردەنىنىڭ يەگەرى، حالىقارالىق "الاش" سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى عالىم جايلىباي. عاسىرعا جۋىق تاريحى بار ادەبي باسىلىمنىڭ ءار سانى رۋحاني-مادەني ومىرىمىزگە جاڭالىق سىيلاپ، جان-دۇنيەنى بايىتادى. جۋرنالدىڭ " پروزا"، "پوەزيا"، "سىر ساندىق"، "تۇرىك دۇنيەسى"، "جاس تولقىن"، "ءسوز ساۋلەسى"، "مەرەي"، "ادەبي سىن"، "زەردە" سىندى تۇراقتى ايدارلارى بار.
مازمۇندىق، تاقىرىپتىق ەرەكشەلىگىنە كەلەر بولساق، ءسوزسىز، ادەبيەت الەمىمەن تىعىز بايلانىس ورناتقان جۋرنالدىڭ مازمۇنى باي، كوتەرىپ وتىرعان تاقىرىپتارى تەرەڭ مانگە يە. ءاربىر سانى جاڭا تۋىندى، جاڭا ويعا تولى. مىسالى 05.04.2021 ج. ءنومىرىنىڭ "پروزا" ايدارىندا مۇحتار ءماعاۋيننىڭ "بالاقان". "ەندى، ايقىنداما، شاعىن كىرىسپە سوزدەن سوڭ، بۇگىنگى ۇزاق عۇمىردىڭ باستاۋ جىلدارى تۋرالى بۇكپەسىز، رياسىز حيكاياعا كىرىسەيىك" دەيدى اۆتور ءسوز باسىندا. ال 16.02.2021 ج. سانىندا جاريالانعان كولباي ادىربەك ۇلىنىڭ "كەبەنەك كيگەن كەلەدى" اڭگىمەسى تىپتەن كەرەمەت. جەلتوقسان وقيعاسى كەزىندە الاڭعا بەيبىت شەرۋگە شىققان مىرزاعۇلدىڭ وقيعاسى ونىڭ جۇبايى تاراپىنان باياندالادى. تاريح پەن تاعدىردى قوسا باياندايتىن شىعارمادا استارلى دا اۋىر وي جاتىر دەسەك قاتە بولماس. ودان بولەك سوڭعى ايلاردا جاريالانعان ءشاربانۋ بايسەنوۆانىڭ "قىزاي انا"، ابدىلدابەك سالىقبايدىڭ "ناركەسكەن"، نۇرعالي ورازبايدىڭ "شىبىن جان كوككە ۇشقاندا" جانە تاعى وسى سىندى تاعىلىمى مەن عيبراتى مول ادەبي تۋىندىلار دا زور الەۋمەتتىك ماعىناعا يە.
"جۇلدىزدىڭ" 24.02.2021 ج. سانىنىڭ "پوەزيا" بولىمىندە "تاعدىرىم دا سەكىلدى ءبىر ەسكى ولەڭ" تاقىرىبىمەن ءجۇرسىن ەرماننىڭ بىرنەشە جۇرەكجاردى تۋىندىلارى بەرىلەدى. تاعى ءبىر سانىندا مەرەي قارت ەسىمدى ازاماتتىڭ "مەلانحوليا"، "قايران سەمەي"، "جىندىحانا"، "كۇز كەلگەن جوق" دەگەن اسەرگە تولى ولەڭدەرى بەرىلگەن. جالپى بۇل بولىمنەن سان ءتۇرلى اۆتوردىڭ سان ءتۇرلى ويىن، ورنەگىن كورۋگە بولادى. قارا ءسوزدى قيىستىرىپ ولەڭ ەتكەن اقىنجان جۇرەكتەردىڭ نەبىر تولعانىسىن، دۇنيەتانىمىن، پىكىرلەرىن كورە الامىز. مىسالى: ماعيزا قۇناپيا قىزى، راحىم بالابييەۆ، اسەل وسپان، قورعانبەك امانجول، ارمان قاني، الما تۇسىپبەكوۆا سىندى اۆتورلاردىڭ كوپ وزگەشەلىككە تولى كوركەم ولەڭدەرىنەن اسەرلى سيۋجەت، اسەم ويلار بايقايمىز. "ولەڭ - ءسوزدىڭ پاتشاسى، ءسوز ساراسى" دەگەن ابايدىڭ سوزىنەن اسقان تەڭەۋ بار ما؟ ءسوزدىڭ ساراسىن وقىرمانعا ۇزدىكسىز ۇسىنىپ جۇرگەن بۇل ايدار ەرەكشە ەموسيالارىمەن، تاقىرىپتىق الۋاندىلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى.
"سىرساندىق" بولسا، وقىرمان اسىعا كۇتىپ، قىزىعا وقيتىن ءبولىم. ماسەلەن، جۋرنالدىڭ 05.03.2021 ج. سانىندا ساعاتبەك مەدەۋبەك ۇلىنىڭ "ءسوز باسى نەمەسە مۇقاعالي تىلىمەن العاشقى تانىستىعىم" اتتى ماتەريالى جاريالاندى. "مۇقاعالي شىعارمالارىنىڭ بەس تومدىق جيناقتارىندا قاتە جازىلعان سوزدەردىڭ قاي تومدا، قاي بەتتە ەكەندىگىن جانە ول ءسوزدىڭ دۇرىس جازىلۋى ۇلگىسىن كورەسىز.
وسىنشا مازمۇنى باي، ىشكى-سىرتقى ءپىشىنى ۇيلەسىمدى، ماعىناسى دا، ءمانى دە زور سوزدىكتىڭ دۇنيەگە كەلۋى-شىن مانىندە قازاق ءتىل ءبىلىمىنىڭ ۇلكەن جەتىستىگى دەر ەدىك. بۇل سوزدىك ارقىلى مۇقاعالي سىندى قايتالانباس تۇلعانىڭ ءتىلىن، ءتىلى ارقىلى دۇنيەتانىمىن تۇسىنەمىز، ناتيجەسىندە ۇلت ءتىلىنىڭ بايلىعىنا، باي ءتىلدىڭ قۇنارىنا كەنەلەمىز، قازاق دەگەن حالىقتىڭ انا ءتىلىنىڭ شۇرايلى دا قۇنارلى باي ءتىل ەكەندىگىنە كوز جەتكىزەمىز. بۇل سوزدىك – مۇقاعاليتانۋ عىلىمىنىڭ زور تابىسى. بۇل سوزدىك – سونىمەن قاتار ۇرپاقتان ۇرپاققا ۇلاسار، عاسىردان عاسىرلارعا جالعاسار ۇلت مۇراسى" - دەپ قورىتىندىلانعان تۋىندىنىڭ قۇنارى ەرەكشە، ءسولى بار دا سۋى جوق. قاراسازدىڭ مۇزبالاعىنا ارنالعان وسى سىندى سىرساندىق 01.02.2021 ج. ساندا دا جاريالاندى. اۆتورى - نۇرلان سارسەنبايەۆ. "مۇقاعالي كۇندەلىگىنە زەر سالعاندا" دەپ اتالاتىن تۋىندى مازمۇندى دا ءماندى. اتالعان بولىمدە وسىنداي قىزىقتى ماتەريالدار وتە كوپ. كۇمىس بۇلاق ەسىمدى اۆتوردىڭ "م. ماعاۋين: قالامگەر كىتاپحاناسى جانە جازۋ ستولى" شىعارماسى دا وقىرمان جۇرەگىنە جەتكەن تىڭ تۋىندى.
جوعارىدا اتالىپ كەتكەن ايدارلاردا دا ماعىنالى دا ويلى ادەبي تۋىندىلار كوپتەپ جاريالانىپ جاتادى. بىرىنەن سوڭ ءبىرىن وقىپ، ءبىر دەمدە-اق ءبىتىرىپ تاستايسىڭ. "جۇلدىزدىڭ"، بالكىم ادەبيەتپەن بىتە قايناسىپ جاتقاندىعىنان دا بولار، ءار سانى، ءار پاراعى عيبراتقا تولى. ءاربىر ءبولىمنىڭ ءوز تىنىسى، ءوز ارناسى بار. بۇل باسىلىمنىڭ قاي سانىن قولعا الساڭ دا تاڭدانىس پەن تۇكپىردەگى ەموسيالاردى جاسىرۋ مۇمكىن ەمەس. مازمۇنعا باي، تاقىرىپ تاڭداۋدا قىراعى "جۇلدىزدىڭ" عۇمىرلى كەلە جاتقاندىعى دا ايتار اقىلى مەن بەرەر ءبىلىمىنىڭ كوپتىگىنەن بولار، ءسىرا؟!
جۋرناليستيكا فاكۋلتەتى، باسپا ءسوز جانە ەلەكتروندى ب ا ق كافەدراسىنىڭ 1 كۋرس ستۋدەنتى مەيىربەك بايان
You Might Also Like
-
بۇگىنگى ۋاقىتتا، جۋرنال سانى كوپ ەكەنى جاسىرىن ەمەس، الايدا، ونىڭ سانى بولعانىمەن، ساپاسى اسىپ بارمايدى. وسى مارتتە، ەل ىشىندە تانىمال «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ مازمۇندىق قۇرىلىمى، تاقىرىپتىق...
-
بۇگىنگى جۇلدىز جۋرنالى ءتۇرلى بولىمدەردەن تۇرادى. باسپا ءسوز بەتىندە ءار بولىمگە ساي جاريالاناتىن ماقالالار جيىنتىعى قۇرالعان. ماسەلەن: جاس تولقىن، تۇرىك دۇننيەسى، سىرساندىق، ءسوز ساۋلەسى، پروزا، پوەزيا...
