InfoHub Logo

D دارۋمەنى «كۇن دارۋمەنى» دەپ اتالىپ جۇرگەنى كەزدەيسوق ەمەس — باسقا جەمىر زاتتەكتەرمەن سالىستىرعاندا ول تاعام قۇرامىندا جوقتىڭ قاسى، الايدا تەرىمىزگە جىلۋ مەن جارىق ىقپال ەتكەن كەزدە مولىنان ءبولىنىپ شىعادى. ءبىراق التى اي قىس، ءۇش اي كۇز كەزىندە ورتاشا ستاتيستيكالىق ادامنىڭ اعزاسىندا بۇل دارۋمەن جەتكىلىكتى بولا بەرمەيدى. D دارۋمەنى تاپشى كەزدە نە ىستەۋ كەرەك؟ ماقالادا وسى ماسەلەنى تولىعىراق قاراپ شىعامىز.

قاتەر تونگەن توپقا كىمدەر جاتادى

Healthista سايتىنا بەرگەن سۇحباتىندا ديەتولوگ كيم پيرسون (Kim Pearson) ادامدى دەنساۋلىعىنا قاتەر تونگەن توپقا جاتقىزاتىن بىرنەشە فاكتوردى اتاپ ءوتتى. بىرىنشىدەن، ورگانيزمدە D دارۋمەنىن اقشىل تەرىگە قاراعاندا باياۋىراق سينتەزدەيتىن قارا تەرى. ەكىنشىدەن، اياعى اۋىر ايەل جانە لاكتاسيا كەزەڭى، مۇنداي كەزدە كەز كەلگەن تاۋەكەلدەن اۋلاق بولۋ ءۇشىن، ورگانيزمگە مىندەتتى تۇردە تاعام قوسپالارى ارقىلى ءتۇسىپ تۇرۋى ءتيىس. سونىمەن قاتار مىنا كىسىلەردىڭ دە دەنساۋلىعىنا تونگەن ءقاۋىپ بار: 

◎ دالاعا شىعۋى سيرەك ەگدە تارتقان كىسىلەر؛  

◎ كۇندىزگى ۋاقىتتىڭ كوپ بولىگىن كەڭسەدە وتكىزەتىن قىزمەتكەرلەر؛  

◎ تۇنگى اۋىسىمدا ىستەيتىن، سول سەبەپتى كۇندىز ۇيىقتاپ جاتاتىن كىسىلەر.

«مەن كليەنتتەرىمنىڭ ورگانيزمىندەگى D دارۋمەنىنىڭ مولشەرىن ۇنەمى تەكسەرىپ وتىرامىن. دارۋمەننىڭ وپتيمالدى دەڭگەيى بار ادامدار — ادەتتە تاعام قوسپالارى ارقىلى دارۋمەندەردى قابىلدايتىندار نەمەسە اجەپتاۋىر ۋاقىتىن كۇن كوپ تۇسەتىن ەلدەردە وتكىزەتىندەر»، — دەيدى  پيرسون.

D دارۋمەنىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن بىلدىرەتىن بەلگىلەر

D دارۋمەنىنىڭ تاپشىلىعى ادام ساۋلىعى ءۇشىن ۇلكەن ماسەلە بولىپ تابىلادى، سەبەبى ونىڭ اعزادا بولماۋى، زەرتتەۋلەر دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارىنا شالدىعۋ قاتەرىن ارتتىرادى جانە وبىر اۋرۋىنا شالدىعۋ ىقتيمالدىعىن جوعارىلاتادى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

جۇرەك اۋرۋى جونىندە نە ءبىلۋىمىز كەرەك؟

ءقاۋىپتى بولۋى مۇمكىن بەس بەلگىنى اتاپ وتەيىك:

جۇقپالى اۋرۋلارعا ءجيى شالدىعا بەرۋ

يممۋندىق جۇيەنىڭ قالىپتى جۇمىس ىستەي الۋى ءۇشىن D دارۋمەنىنىڭ ماڭىزى وتە جوعارى. «D دارۋمەنى جەتكىلىكسىز بولعان كەزدە يممۋندىق جاسۋشالارىمىز قاۋىپكە قارسى قاجەتتى جاۋاپ قايتارا الماي قالادى، جالپى اعزىمىزدى ينفەكسيالارعا ءتوزىمسىز ەتەدى»، — دەيدى كيم پيرسون. بۇل رەتتە D دارۋمەنى تۋا بىتكەن يممۋنيتەتتىڭ ساپاسىنا ىقپال ەتكەنىندەي ءاداپتيۆتى يممۋنيتەتتىڭ ساپاسىنا دا ىقپال ەتەدى.

كوڭىل-كۇيدىڭ ناشار بولۋى

«بۇعان قوسا، D دارۋمەنىنىڭ ميداعى سەروتونيندى قالىپتى دەڭگەيدە ۇستاپ تۇرۋدا ماڭىزى زور»، — دەپ پيرسون ءسوزىن جالعايدى. اڭگىمە كوڭىل كۇيدىڭ جاقسى بولۋى مەن ومىرگە قۇشتار بولا الۋ ءۇشىن بىزگە قاجەتتى نەيروترانسميتتەرلەر تۋرالى بولىپ وتىر. 2014 جىلى Medical Hypotheses-تە جاريالانعان كومپيلياسيالىق زەرتتەۋ D دارۋمەنىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى مەن ماۋسىمدىق اففەكتيۆتىك بۇزىلۋ (ماۋسىمدىق دەپرەسسيا) اراسىندا بايلانىس بارىن انىقتاعانىنا ءمان بەرمەۋگە بولمايدى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

ءوزىڭدى شىن مانىندە باقىتتى سەزىنۋدىڭ 8 عىلىمي جولى

ميىڭىزدى جۇمىس ىستەۋدەن باس تارتقىزاتىن سەبەپتەر

ۇنەمى شارشاپ ءجۇرۋ

«D دارۋمەنى ىشكەن اسىمىزدى قۋاتقا اينالدىرۋ ءۇشىن دە قاجەت، — دەيدى ءسوزىن ارى قاراي ساباقتاعان كيم پيرسون. — ەگەر ءسىز ءاردايىم شارشاڭقى سەزىمدە بولساڭىز، وندا ورگانيزم قاجەتتى زاتتاردى سىڭىرمەي جاتقان بولۋى مۇمكىن، ال وعان D دارۋمەنىنىڭ تاپشىلىعى سەبەپكەر بولۋى ابدەن مۇمكىن». بۇل جەردىڭ جاقسى جاڭالىعى سول، ءسىز بۇل ماسەلەنى تەز ارادا شەشۋىڭىز مۇمكىن (2016 جىلى Medicine جۋرنالىندا جاريالانعان زەرتتەۋ D دارۋمەنىن ءىشۋ ارقىلى جاعدايدى 7-8 كۇن ىشىندە جاقسارتۋعا بولاتىنىن كورسەتتى).

سۇيەكتەردىڭ وسالدىعى

ايتىلىپ وتكەندەردەن بولەك D دارۋمەنى ورگانيزمدەگى كالسيي مەن فوسفات دەڭگەيىن رەتتەستىرىپ وتىرۋ ءۇشىن دە قاجەت، بارشاعا ءمالىم بولعانداي — سۇيەك پەن ءتىستىڭ ساۋلىعى ءۇشىن ولاردىڭ ماڭىزى زور. زەرتتەۋلەرگە سۇيەنسەك، D دارۋمەنىنىڭ قاجەتتى مولشەردە بولۋى ەرەسەكتەردەگى وستەومالياسيانىڭ (سۇيەكتەردىڭ جۇمسارۋى) جانە وستەوپوروزدىڭ (سۇيەكتىڭ تىعىزدىعىنىڭ كەمۋى) الدىن الۋعا سەپتىگى بار. 2014 جىلى جاسالعان زەرتتەۋ بارىسىندا D دارۋمەنى جەتىسپەيتىن 50 جاستان اسقاندار جامباس بۋىنى مەن تىزە بۋىنى اۋرۋلارىنا كوبىرەك شالدىعاتىنى انىقتالعان.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

وستەوپوروز

مەشەل

سۇزبەگە قاراعاندا كالسيي مولشەرى كوبىرەك 10 ازىق-تۇلىك

يسەنكو-كۋشينگ اۋرۋى

بۇلشىقەتتەگى اۋىرسىنۋ سەزىمى

D دارۋمەنىنىڭ بۇلشىقەتتەردىڭ فۋنكسيالارىنا دا كومەگى بار، سەبەبى وعان ارنالعان رەسەپتورلار بۇكىل دەنەگە تاراعان. «ەگەر بۇلشىقەتتەر ەش سەبەپسىز-اق قاقساي بەرسە، اعزاداعى D دارۋمەنىنىڭ تاپشىلىعى تۋرالى ويلانعانىڭىز ابزال»، — دەپ كيم پيرسون ەسكەرتەدى. سەبەبى بۇلشىقەت ءتىنىنىڭ جاسۋشالارىنا ەنگەن D دارۋمەنى بۇلشىقەتتەردىڭ جيىرىلۋ جيىلىگىن ارتتىرىپ، كۇشتى ءارى سوزىلعىش بولىپ قالۋىن قامتاماسىز ەتەدى. بۇل بۇلشىقەت تالشىقتارىنىڭ ءۇزىلىپ كەتۋى مەن ۇساق زاقىمدانۋلارىنان، سونىمەن قوسا جاتتىعۋلار كەزىندە دە ولاردى قورعايدى.

D دارۋمەنىن قالاي الۋعا بولادى

ادامنىڭ باسىم بولىگى كۇننىڭ استىندا 15-20 مينۋت بويى ءجۇرۋ ارقىلى D دارۋمەنىن جەتكىلىكتى مولشەردە الا الادى. بۇعان ەڭ جاقسى ۋاقىت — ساعات 11:00 مەن 15:00 ارالىعى. ءوز اعزاڭىزدى D دارۋمەنىمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن، كۇن كوزىندە ءجۇرۋ بىرىسىندا SPF جاقپامايلارىن قولدانباۋ كەرەك، بۇل بارلىق دەرماتولوگيالىق اقىل-كەڭەستەرگە قارسى كەلەدى.  

ءتيىمدى جولدىڭ ءبىرى — ازىق-تۇلىك. ازىق-تۇلىك D دارۋمەنىمەن كۇن ساۋلەسىندەي ەشقاشان قامتاماسىز ەتە المايتىنىنا قاراماستان، قوسپالارمەن (ۆيتامين ت.ب) بىرگە ولاردىڭ پايداسى بار. سوندىقتان، كۇزدە جانە قىستا راسيونىڭىزدا مايلى بالىق (البىرت، سكۋمبريا ت.ب)، جۇمىرتقا سارىسى، ىرىمشىك، باۋىر، سونداي-اق D دارۋمەنىمەن بايىتىلعان ءسۇت ونىمدەرى مەن داقىل جارمالارىنىڭ بولۋىن قاداعالاڭىز.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

اعزاڭىزعا دارۋمەن جەتىسپەيتىنىن بەت-الپەتىڭىزدەن بىلە الاسىز

سينگا: س دارۋمەنىنىڭ تاپشىلىعى

ەستە ساقتاۋ، زەيىن سالۋ جانە وي جيناقتاۋعا پايدالى 10 ازىق

بۇلشىق ەت وسىرەتىن دارۋمەندەر

الما قابىعىنىڭ پايداسى

ءسابىز شىرىنىنىڭ 10 پايداسى

ميعا پايدالى جانە زياندى ونىمدەر

قاي دارۋمەن نە ءۇشىن كەرەك، نەنىڭ قۇرامىندا قاي دارۋمەن بار ەكەنىن بىلەسىز بە؟

---