دارىندى سىنىقشى
... باسەڭ باتىردىڭ ورتانشى ۇلى ماتىنى قۇلاق ەستيتىن، ات اياعى جەتەتىن جەردەگى ەلدەر وتە سىيلاپ، ەرەكشە قۇرمەتتەيتىن بولىپتى. بۇل اسقان بايلىقتىڭ، جومارتتىقتىڭ، شەشەندىكتىڭ، باتىرلىقتىڭ نەمەسە جوعارى لاۋازىم يەسى بولعاندىقتىڭ ن اتيجەسى ەمەس، اسا ۇقىپتىلىقتىڭ، تاپقىرلىقتىڭ، قول شەبەرلىگىنىڭ ناتيجەسى ەكەن.
قارتتاردىڭ ايتۋىنشا، اتام ماتى جىگىت شاعىندا ءوز اكەسى باسەڭ باتىرمەن بىرگە حان جاساعىندا بولىپتى. جورىقتاردىڭ بىرىندە جازىم بولىپ، اياعى سىنىپتى. سىنىقشى جوق، جايلانىپ جاتىپ كۇتىنەرلىك جاعداي دا جوق. اتىنا ءمىنىپ، سىنعان اياعىن قانجىعاسىنا بايلاتىپ، ۇزاق ءجۇرىپ، ءوز ۇيىنە كەلەدى. سور ماقتاسىن، وراپ-بايلاۋ ماتەريالدارىن ءوزى ازىرلەيدى. ءبىراق سىنىقتى سالاتىن، ءيا، قولما-قول كومەكتەسەتىن ەشكىم جوق. امالسىزدان، اياعىنىڭ باسىن بەلبەۋىمەن تۇزاقتاپ، قارت اناسىنا ۇستاتادى دا، سىنىقتى ءوزى سالۋعا كىرىسەدى. تۇزدى سۋمەن سىلاپ، سىنعان سۇيەكتى ورنىنا ءتۇسىرىپ، قيۋلاستىرادى. سودان كەيىن سور ماقتامەن وراپ، كيىزدەن جاسالعان قالىپتى كيگىزەدى دە، مىقتاپ بايلاپ تاستايدى.
بىرنەشە كۇننەن كەيىن اياعى ەپتەپ باسۋعا كەلەدى، بارا-بارا جۇرۋگە جارايدى. ءسويتىپ، ءوزى سالعان سىنىق بەكىنىپ، اياعى ساۋ قالپىنا كەلەدى.
وسى تاجىريبەسىن ول باسقا سىنىقتارعا قولدانادى. العاشقى كەزدە مالداردىڭ سىنىعىن، كەيىننەن ادامداردىڭ جەڭىل-جەلپى سىنىقتارىن سالادى. تاجىريبەسىن بىرتە-بىرتە بولسا دا، ەمدەپ جازۋ دارەجەسىنە جەتەدى.
ماتىنىڭ سىنىقشىلىق قابىلەتىن كوپ ەلدەر ەستيدى. قاجەت بولىپ قالعان جاعدايدا قاشىقتاعى اۋىلدار قوس اتپەن كىسى جىبەرىپ، ونى الدىراتىن بولادى. قانداي اۋىر زاقىمدانعان بولسا دا، داڭقتى سىنىقشى ول دەرتتىڭ شيپاسى ەكەن.
مەن قىزمەت بابىمەن دە، ءوز بەتىممەن دە كوپ جەرلەردى ارالادىم. قاي ەلگە بارسام دا، اتامنىڭ اتىن اتاعاندا قارتتار ونىڭ ءوزىن كورگەندەي بولادى، «ماتەكەمنىڭ جۇراعاتى ەكەنسىڭ عوي» دەپ ەرەكشە ىقىلاس كورسەتەدى.
الماتىدا 1944 جىلى حالىق باتىرى امانكەلدىنىڭ جاۋ قولىنان قازا تاپقانىنا 25 جىل تولۋىنا ارنالعان جيىن وتكىزىلەدى. بىردە اباي اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترى الدىندا باتىردىڭ مايدانداس سەرىگى ءارى دوسى قارابايەۆ ءالجان قارتقا كەزدەسىپ، سالەمدەستىم. ءاتى-جونىمدى سۇراپ، تانىسقاننان كەيىن ول:
— «قولىڭ سىنسا، ماتىعا بار، ماتى بار دا جاتىپ ال» دەيتىن ەدى ءبىزدىڭ تورعاي وڭىرىندەگى ارعىن، قىپشاق ەلدەرى. ە، ەلدىڭ وتە سۇيىكتى ادامى، اسا قۇرمەتتى اعامىز ماتەكەمنىڭ نەمەرەسى ەكەنسىڭ عوي، — دەپ قولىمدى قىسىپ، موينىمنان قۇشاقتادى دا، كوزىنە جاس الدى...
1914 جىلى ءبىزدىڭ ەلدەن باعلان بازارىنا بارۋشىلارعا ەرىپ، قاشىق ساپارعا شىقتىم. بوزشاكول ماڭىنداعى ءبىر اۋىلدا ومار دەيتىن قارت ءاتى-جونىمىزدى سۇراپ الدى دا:
— ماتەكەمنىڭ ءناسىلى ەكەنسىڭدەر، ارداقتى اعامنىڭ سىباعاسىن جەڭدەر، — دەپ ۇيىنە ءتۇسىردى. سول ۇيدەن اتتانعانشا اقساقال مەنى باۋىرىنا تارتىپ، ماپەلەۋمەن بولدى. مۇنداعى سىر قۇپياسى مىنادا ەكەن: ومەكەڭنىڭ قارت اكەسى اياق سىنىعىنان مۇگەدەك بولىپ، جىلعا جۋىق توسەك تارتىپ جاتىپتى. سونى ماتى ەمدەپ، جازىپتى. بۇل اۋىل ءبىزدىڭ اۋىلدان ەكى ءجۇز شاقىرىمنان ارتىعىراق جەردە تۇرادى...
You Might Also Like
-
... وسى احمەت قارت بالالاردىڭ قىزمەتىنە بايلانىستى ءوز ەلىنەن قاشىق مەكەندەدى. ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىنىڭ بىرىندە ول مەكەندەپ وتىرعان جامبىل قالاسىنا ونىڭ اتالاس تۋىستارىنان ەكى جىگىت كەلدى. سالەمدە...
-
كوشەدە بالاسىن يىعىنا وتىرعىزىپ، ارقالاپ، ءبىر دوس-جار ادامنىڭ بالاسى كەلە جاتىر ەكەن. ماعان بۇرىلىپ كەلىپ سالەم بەردى.
