سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 كۇن بۇرىن)
دەنە سىمباتىنىڭ بۇزىلۋى مەن جالپاق تاباندىلىقتىڭ قالىپتاسۋىنىڭ الدىن الۋ
ماڭعىستاۋ وبلىسى،
جاڭاوزەن قالاسى، تەڭگە اۋىلى
جولداسبايەۆا زاۋرە كوناكبايەۆنا

ساباقتىڭ تاقىرىبى: دەنە سىمباتىنىڭ بۇزىلۋى مەن جالپاق تاباندىلىقتىڭ قالىپتاسۋىنىڭ الدىن الۋ.
№ 9 زەرتحانالىق جۇمىس: ورگانيزمنىڭ ءوسۋ مەن دامۋ دەڭگەيىن انتروپومەتريالىك ادىسپەن انىقتاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا تىرەك - قيمىل جۇيەسى دەنە سىمباتىنىڭ جانە جالپاق تاباندىلىقتىڭ الدىن الا بىلۋگە جاس ۇرپاققا ادام دەنساۋلىعىنىڭ قىمباتتىلىعىن ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن باعالى بايلىق دەنساۋلىق ەكەندىگىن ءتۇسىندىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ جەكە گيگيەنا تالاپتارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ،
اۋرۋدىڭ الدىن الۋدى ۇيرەنۋ، وقۋشىنىڭ سانيتارلىق – گيگيەنالىق تالاپتارعا ساي بولۋىن قالىپتاستىرۋ، دامىتۋ؛
تاربيەلىك: سۇلۋلىققا، ادامگەرشىلىككە، تازالىققا تاربيەلەۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋ، دەنە شىنىقتىرۋ مەن اينالىسۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: توپتىق جۇمىس، اقپارات بەرۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، بەينەفيلم، اق پاراقتار.

ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. سىنىپتى ساباققا دايىنداۋ، وقۋ قۇرالدارىن، قاتىناستى تەكسەرۋ.
سىنىپتى توپقا ءبولۋ، توپقا ات قويۋ، توپباسشى سايلاۋ.
I توپ العىر
II توپ بىلگىر
III توپ تاپقىر

II. ءۇي جۇمىسىن سۇراۋ
«پوستەر» قورعاۋ

«العىر»توبىنا
باس پەن مويىن بۇلشىقەتتەرى تۋرالى.

«بىلگىر توبىنا»
تۇلعا بۇلشىقەتتەرى تۋرالى

«تاپقىر» توبىنا
قول مەن اياق بۇلشىقەتتەرى تۋرالى

«ماعىنانى اشۋ»
بۇلشىقەتتەر --- باس پەن مويىن --- ارقا --- كوكىرەك --- قۇرساق --- قول --- اياق
1. تراپەسيا
2. ىمداۋ
3. رومب
4. شايناۋ
5. جامباس
6. يىق بەلدەۋى
7. كوكەت
8. قابىرعاارالىق
9. قيعاش

III جاڭا تاقىرىپ

1. انىقتاۋ (سىمبات، جالپاقتاباندىلىق)
2. بۇزىلۋ ساتىسى (سىمبات، جالپاقتاباندىلىق)
3. پايدا بولۋ سەبەپتەرى (سىمبات، جالپاقتاباندىلىق)
4. الدىن الۋ (سىمبات، جالپاقتاباندىلىق)

سىمبات – قالىپتى جاعدايدا جانە جۇمىس كەزىندە ادامنىڭ كۇندەلىكتى ادەتپەن ءوز دەنەسىن ۇستاي ءبىلۋى.
بۇزىلۋ ساتىسى
كۇجىرەيگەن ارقا. ومىرتقانىڭ كەۋدە جاعىنداعى جوعارعى بولىگى كوبىرەك قيسايىپ كەتەدى. يىقتارى قۋسىرىلىپ، ارقاسى كۇجىرەيىپ، قارنى شارتيىپ سالبىراپ تۇرادى.
ەڭكىش دەنە. ادامنىڭ بويىندا وتە ءجيى كەزدەسەتىن ءمىن. مۇنداي جاعدايدا جالپى كەۋدە سۇيەگىنىڭ قيسايىپ كەتكەندىگى بايقالادى. ادەتتە، ەڭكىش ادامنىڭ جاۋىرىنى تومپايىپ، ءتوسى ىشكە قابىسىپ، يىق پەن باس العا ەڭكەيەدى، قارنى قامپيىپ تۇرادى. ەڭكىش ادام بويىن تىك ۇستاپ كوپ جۇرە المايدى، سەبەبى بۇلاي جۇرگەندە تەز شارشاپ قالادى.
قايقى بەل. دەنە قۇرىلىسىنىڭ بۇزىلۋى. دەنەنىڭ مۇنداي كەمىستىگىندە مويىن، كەۋدە، بەل ومىرتقالاردىڭ اناتوميالىق قيسىقتىعى ايقىن بولىپ تۇرادى. دەنەنىڭ بۇل كەمىستىگىنىڭ سەبەپتەرى، بىرىنشىدەن — ومىرتقانىڭ بۇگىلىپ - جازىلىپ تۇراتىن بۇلشىق ەتتەرىنىڭ دۇرىس جەتىلمەۋى جانە مەشەل اۋرۋىنىڭ بەلگىسى. ەكىنشىدەن، ادامنىڭ جامباسى سىرتقا شىعىپ تۇرادى.
سكوليوز - ومىرتقانىڭ ءبىر بۇيىرگە قاراي قيسايۋى (تۋا جانە جۇرە پايدا بولادى)
لوردوز - ومىرتقا باعاناسىنىڭ العا قاراي مايىسىپ، قيسايۋىمەن سيپاتتالادى
بۇكىرلىك، كيفوز — ومىرتقا باعاناسىنىڭ (ادەتتە كەۋدە ءبولىمىنىڭ) دوڭەستەنىپ قيسايۋى.

پايدا بولۋ سەبەبى
دۇرىس وتىرماۋدان، جۇرۋدەن
ىشكى مۇشەلەردىڭ اۋرۋىنان
سالماقتى ءبىر جاققا تۇسىرۋدەن
ۇنەمى جۇماق توسەككە جاتۋدان
قوزعالىستىڭ از بولۋىنا

الدىن الۋ
o دۇرىس ءبىرقالىپتى وتىرۋعا داعدىلانۋ
o ەمدىك ماسساجدار قابىلداۋ
o سالماقتى ومىرتقا جوتاسىنا بىردەي ءتۇسىرۋ
o اۋىر جۇكتى ءبىر قولمەن كوتەرمەۋ
o ءتۇزۋ ءجۇرۋ
o يىقتىڭ ءبىر دەڭگەيدە بولۋى
o تازالىقتى ساقتاۋ
o دۇرىس تاماقتانۋ
o شىنىعۋ
o كوڭىلدى ءجۇرۋ
o ءساندى كيىنۋ

جالپاقتاباندىلىق - ادام تابانىنداعى ويىستىڭ تۇگەلدەي نەمەسە جارتىلاي تەگىستەلىپ، جالپايىپ كەتۋى.
بۇزىلۋ ساتىسى
1، 2، 3 دارەجەلى جالپاقتاباندىلىق
پايدا بولۋ سەبەبى
o ۇنەمى بيىك وكشەلى اياق - كيىم كيۋ
o تار اياق - كيىم كيۋ
o از قوزعالىس
o ارتىق سالماق
الدىن الۋ
اياق - كيىمدى تاڭداپ كيۋ
جالاڭ اياق ءجۇرۋ
ارنايى ماسساجدار قابىلداۋ
شىنىعۋ
گيپوديناميا - از قوزعالۋ، جەتكiلiكسiز قيمىل بەلسەندiلiگi.
№ 9 زەرتحانالىق جۇمىس: ورگانيزمنىڭ ءوسۋ مەن دامۋ دەڭگەيىن انتروپومەتريالىك ادىسپەن انىقتاۋ.
ماقساتى: ءوز اعزاڭنىڭ بولىمدەرىنە ولشەۋ جۇرگىزۋ، اعزانىڭ دامۋ دەڭگەيىن انىقتاۋ.
قۇرال - جابدىقتار: بوي ولشەگىش، سانتيمەترلىك تاسپا.

قورىتىندى:
بويى يىق بەلدەۋى شەڭبەرلەرى
باس كەۋدە بەل سان

IV. ساباقتى بەكىتۋ
«بىلگەنگە - مارجان»
«العىر»توبىنا
1. سىمبات دەگەن نە؟
2. ومىرتقا جوتاسى نە سەبەپتى قيسايادى؟

«بىلگىر»توبىنا
1. ومىرتقا جوتاسىنىڭ قيسايۋىنان قانداي اۋرۋلار پايدا بولادى؟
2. جالپاقتاباندىلىق نەدەن پايدا بولادى؟

«تاپقىر» توبىنا
1. سكوليوز اۋرۋى قالاي ەمدەلەدى؟
2. جالپاقتاباندىلىقتى قالاي ەمدەيدى؟

«ويتولعاۋ»
«العىر»توبىنا

ارداق ۇنەمى شەلەكتى وڭ جاعىمەن كوتەرىپ سۋ تاسيدى. ول قانداي اۋرۋمەن اۋرۋى مۇمكىن؟ ويىڭدى دالەلدە؟

«بىلگىر» توبىنا
ادامنىڭ ءجۇرىسى دەنە سىمباتىمەن دە بايلانىستى دەگەن دۇرىس پا؟
ويىڭدى دالەلدە.
«تاپقىر»توبىنا

جانار ساباققا اناسىنىڭ بيىك وكشەلى اياق كيىمىن كيىپ كەلدى. ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن اياعى اۋىرىپ، جۇرۋدەن قالدى. نەگە دەپ ويلايسىڭ؟

V. قورىتىندىلاۋ
جۇك كوتەرگەندە بالانىڭ دەنە مۇشەلەرىنە اۋىرتپالىق كۇش بىركەلكى ءتۇسۋى كەرەك. تومەنگى كلاسس وقۋشىلارى كىتاپتارىن ارقاعا اساتىن سومكەمەن الىپ جۇرگەنى ورىندى. سومكەنى ونە بويى ءبىر قولىمەن الىپ جۇرۋگە بولمايتىنىن ەستەن شىعارماعان ءجون. جۇمىس كەزىندە، ساباق ورىنداعاندا پارتادا وتىرعاندا كەۋدەنى تىرەمەي، اياقتى ايقاستىرماي، ەدەنگە ءتۇزۋ ۇستاپ، قولدى شىنتاق بۋىنى ارقىلى ۇستەلدىڭ ۇستىنە بوس ۇستاۋ سىمباتتىڭ بۇزىلماۋىنا سەبەپ بولادى. ۇستەل ۇستىندە شىنتاقتان كوزگە دەيىنگى ارالىق 30 - 35 سم بولۋ كەرەك. بۇل ءۇشىن ۇستەل، پارتا مەن ورىندىقتىڭ بيىكتىگى ءار ادامنىڭ دەنەسىنىڭ ۇزىندىعىنا ساي بولۋىن ەسكەرتەدى.

جالپاقتاباندىلىقتان ساقتانۋ. ادامنىڭ تابانىنىڭ ورتاسى كوتەرىڭكى، ويىس بولىپ كەلۋىنىڭ ماڭىزى زور. بۇل ونىڭ ءجۇرىسىن جەڭىلدەتىپ، شارشاتپايدى، قايتا سەكىرگەندە، جۇگىرگەندە دەنەگە سەرپىمدىلىك بەرىپ، سوققىنى السىرەتەدى. ادام ۇزاق ۋاقىت اۋىر جۇمىستى اياعىمەن تۇرىپ ىستەگەندە (اياققا كۇش تۇسكەندە)، تار جانە وكشەسى بيىك اياق كيىم كيگەندە جالپاقتاباندىلىق پايدا بولادى. جالپاقتاباندى ادام جۇرگەندە جانە تۇرعاندا تەز شارشايدى. مۇنداي جاعدايعا ۇشىراماۋ ءۇشىن جالاڭ اياق، اياقتىڭ ۇشىمەن ءجۇرىپ، سۋدا جۇزۋمەن جاتتىعۋ، جۇگىرىپ، سەكىرىپ، ءتۇرلى ويىندارمەن كوبىرەك اينالىسادى. اياق كيىمنىڭ وكشەسى 3 - 5سم اسپاۋى كەرەك.

VI. باعالاۋ.
VII. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ §23؛ 24 قوسىمشا مالىمەتتەر الۋ.

تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما