InfoHub Logo

بۇكىل دۇنيە جۇزىلىك بەيبىتشىلىك سوۆەتىنىڭ ۇندەۋىنە ەلىمىزدە جاپپاي قول قويۋ باستالدى. جۇرەگى اق، نيەتى ادال بارشا ادامداردىڭ تىلەك-مۇددەلەرىن بەينەلەيتىن بۇل تاريحي دوكۋمەنتكە ءقازىردىڭ وزىندە سان ميلليون ەڭبەكشىلەر قول قويدى. كۇنى ەرتەڭ بۇدان الدەقايدا كوبەيمەك.

ۇندەۋگە قويىلعان ەسەپسىز كوپ قولداردىڭ اراسىندا مەنىڭ تۋعان حالقىمنىڭ — قازاق حالقىنىڭ ۇلدارى مەن قىزدارىنىڭ، كارىلەر مەن جاستارىنىڭ قولدارى بار.

حالىق بەيبىتشىلىكتى ارداقتايدى. جاسامپاز ەڭبەك جىلدارى قازاقستاندى گۇلدەنگەن ولكەگە اينالدىردى. تاريح تۇرعىسىنان از عانا مەرزىمدە قازاق جەرىندە ادام ايتقىسىز عاجاپ وزگەرىستەر بولدى. رەسپۋبليكا جەرىندە كوپتەگەن ءوندىرىس ورىندارى ورنادى، ونداعان كومىر شاحتالارى سالىندى، تولىپ جاتقان مۇناي سكۆاجينالارى بۇرعىلاندى. ءبىزدىڭ قازاقتار قانت قىزىلشاسىنان، كۇرىشتەن جانە تەمەكىدەن مول ءونىم الدى. حالىقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتى جاڭا بەلەسكە شىقتى.

بۇگىنگى كۇنى قازاقتار ماقتان تۇتىپ وتىرعان كەرەمەتتەردىڭ ءبارى ۇلى ورىس حالقىنىڭ كومەگىمەن، باسقا حالىقتاردىڭ كومەگىمەن جاسالدى. موسكۆا مەن لەنينگرادتىڭ عالىمدارى قازاقستان جەرىنىڭ قويناۋىنان كومىر، تەمىر، ءتۇستى مەتالل كەندەرىنىڭ جاڭا مول قازىناسىن تاپتى. ءازىربايجاننىڭ مۇنايشىلارى ەمبى كاسىپشىلىكتەرىندە مۇناي ءوندىرىسىن جولعا قويۋعا كومەكتەستى. دونباستىق تاۋ كەنشىلەرى قاراعاندى شاحتالارىندا قىرۋار. ەڭبەك ىستەدى. وزبەك اعايىندار وزدەرىنىڭ تالاي عاسىردان بەرگى جيناعان ماقتا ءوسىرۋ تاجىربيەسىن بىزدەن اياعان جوق. ءداندى داقىلداردان مول ءونىم الۋ ءتاسىلىن ءبىز سيبيرلىكتەر مەن ۆولگالىقتاردان ۇيرەندىك.

حالىقتاردىڭ وسى دوستىعى — ءبىزدىڭ بۇكىل جەڭىستەرىمىزدىڭ كەپىلى. بۇل جاڭا تۇرمىستى ءبىز بۇدان وتىز ءتورت جىل بۇرىن جەڭىپ الدىق. ءبىز ۇلى بەسجىلدىقتاردا ەلىمىزدە سوسياليزم ورناتتىق. ەندى جاپپاي كوممۋنيزم ورناتىپ جاتىرمىز. بۇكىل جەر جۇزىندە بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ ءۇشىن يگى كۇرەس جۇرگىزۋدەمىز.جەر شارىنىڭ بارشا ادال ادامدارى بىزبەن بىرگە. ءبىز جەڭەمىز.

ۇلى وكتيابر مەيرامى جاقىنداپ كەلەدى. ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىن رەسپۋبليكا ەڭبەكشىلەرى ەڭبەكتەگى جاڭا تابىستارىمەن قارسى الادى. جەڭىستەرىمەن ءبىزدىڭ ءومىرىمىزدى كوركەيتە تۇسەتىن، جايناتا بەرەتىن جاسامپاز ەرلىك مايدانى بارلىق جەرلەردە قىزا تۇسۋدە. بۇل قارقىندى تۆورچەستۆولىق ەڭبەكتە امەريكا مەن اعىلشىنداردىڭ وسەكشى جاعىمپازدارى جالا جاۋىپ كوكىپ جۇرگەن — سوعىسقا دايىندىقتىڭ تيتىمدەي ىرىمى دا جوق.

ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى اۋداندارىندا، ونىڭ ىشىندە قازاقستاندا بولىپ كەتكەن شەتەلدەر دەلەگاسياسى تومەندەگىدەي مالىمدەمە جاسادى.

— بەيبىتشىلىك ءىسىن قورعاۋعا قازاق حالقىنىڭ بەرىك بەل بايلاعانىنا، رەسپۋبليكانىڭ بۇكىل ەكونوميكاسى مەن الەۋمەتتىك ءومىرىن وسى ماقساتقا باعىندىرعانىنا ءبىزدىڭ كوزىمىز ابدەن جەتتى. ءبىز مۇنى ءوزىمىز بولعان كەزدە جۇزەگە اسىرىلعان، ءوزىمىز قاتىسقان شارالاردان، كەزدەسۋلەردەن، اڭگىمەلەردەن انىق كوردىك.

بەيبىتشىلىكتى قورعاۋداعى يگى ىستە امەريكا مەن اعىلشىن يمپەرياليستەرىنىڭ زۇلىمدىق جوسپارلارىن اشكەرەلەۋدە جازۋشىنىڭ اتقاراتىن قىزمەتى وتە زور. ءبىز بەيبىت ەڭبەگىمىزگە بوگەت جاساپ، توسقاۋىل قۇرعىسى كەلەتىن ارام نيەتتىلەرگە قارسى قارۋىمىزدى سايلاپ تۇرۋىمىز كەرەك.

بۇكىل ۇلى سوۆەت ەلىمەن بىرگە ءبىزدىڭ قازاق حالقى دا دۇنيە جۇزىندە بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ ءۇشىن كوممۋنيزمگە قاراي قارىشتى قاداممەن العا باسا بەرۋ ءۇشىن ايانباي كۇرەسەدى.

1951

---