InfoHub Logo

ماشراپ ءمولدىر كەنجەباي قىزى

قىزىلوردا وبلىسى

 جاڭاقورعان اۋدانى اققۇم بەكەتى

№221 نەگىزگى ورتا مەكتەبى 9-سىنىپ وقۋشىسى

ءاربىر ادام قانداي دا ءبىر ءىس ءۇشىن دۇنيەگە كەلەدى. ولاي دەيتىن سەبەبىم، كەز-كەلگەن پەندە ارمانداپ، ءوز ماقساتتارىن قۇرا العاندا عانا ادام بولىپ سانالادى. ەندەشە، قابىلدانعان دۇرىس شەشىمدەر – ادامنىڭ بۇكىل ءومىرىنىڭ العىشارتى، ىرگەتاسى جانە بولاشاعىنىڭ نۇسقاۋشىسى.

ادام – قوعامنىڭ اجىراماس ءبىر بولشەگى. ياعني، قوعامنىڭ دامۋى ادامعا تىكەلەي بايلانىستى. ال، ءاربىر ادام ءوزىنىڭ ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قوعامىنا، ءبىر پايداسىن تيگىزىپ، ونى دامىتۋعا مىندەتتى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان، ادام ءوز جولىن دۇرىس تاڭداي ءبىلۋى قاجەت. سەبەبى، كەز-كەلگەن ادامنىڭ ءوز ۇستانىمى، تاڭداۋى – ومىرلىك جەمىسى ءارى ەلىنە قوسقان ۇلەسى. ءبىراق، ادام ءوزىنىڭ يكەمدىلىگىنە، قابىلەتتىلىگىنە قاراي ءومىر ءسۇرۋى ءتيىس. ەگەر، ومىرلىك ۇستانىم ادام جانىنا جاقىن بولماسا، ودان ەش پايدا شىقپايدى. ءوز قالاۋىمەن ەڭبەكتەنىپ، ءوز ورتاسىن تابا العان ادام عانا، جانىنا قۋانىش سىيلاي الادى. وعان دالەل، ءال-فارابي اتامىز: «ءىسىم وڭسىن دەسەڭىز، سول ءىستىڭ مامانى بولىڭىز، داڭقىم شىقسىن دەسەڭىز، كوپشىلىكتىڭ ادامى بولىڭىز»، - دەپ، ادامنىڭ ءوز ورتاسىنداعى بەدەل بيىگى مەن قالاعان ىسىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى، ىنتاسى بولسا، از ۋاقىتتىڭ ىشىندە زاماننىڭ بىردەن – ءبىر باقۋاتتى ءارى باقىتتى  كىسىسى بولاتىنىن ايتقىسى كەلدى. سول سەبەپتى، دۇرىس شەشىم قابىلداپ، وزىنە نە كەرەك ەكەندىگىن تاڭداي بىلگەن ادام عانا سانالى عۇمىر يەسى ءارى ناعىز ادام بولىپ سانالادى. كىمدە – كىم  بالا كەزىنەن دۇرىس تاڭداۋ جاساپ، شەشىم قابىلداۋ ءومىردىڭ سارا جولى ەكەنىن بىلسە، سول ادام ەشتەڭەدەن تايسالماي، قاھارماندىق جاساۋعا قابىلەتتى  دەپ ويلايمىن. ولاي دەيتىن سەبەبىم، ءبىزدىڭ اۋىلدا جۇمىسسىز ەكى قولىن قويارعا جەر تاپپاي جۇرگەن كىسىلەر بارشىلىق. كوبىنەسە بىرەۋلەردىڭ بولماشى جۇمىسىن ىستەپ، اراققا اقشا تاپقانىنا ءماز بولىپ جۇرسە، سولارمەن ءبىر سىنىپتا وقىعان كىسىلەردىڭ بىرەۋلەرى قالادا، ال بىرەۋلەرى اۋىلدا ءجۇرىپ-اق ءوز شارۋالارىن دوگەلەنتىپ ءجۇر. وسىلاردى كورە ءجۇرىپ، قۇلىقسىز ادام قۇلدىق ءومىر ءسۇرىپ، ءوز جولىن دۇرىس تاڭداعان ادام- قاھارمان دەگەن وي تۇيە كەلىپ،  قالاي بولعاندا دا ومىرلىك تاڭداۋدى وسى باستان تاڭداۋعا بەل بۋدىم.  اباي اتامىز: «ءاربىر حاقيقاتقا تىرىسىپ يجتيھاتىڭمەن كوزىڭ جەتسە، سونى تۇت، ولسەڭ ايرىلما! ەگەردە ونداي بىلگەندىگىڭ ءوزىڭدى جەڭە الماسا، كىمگە پۇل بولادى؟ ءوزىڭ قۇرمەتتەمەگەن نارسەگە بوتەننەن ءقايتىپ قۇرمەت كۇتەسىڭ؟»، - دەگەن 32 قارا سوزىندە. ولاي بولسا، شىن كوڭىلىمەن، ءوزى قالاعان ىسىمەن اينالىسقان ادام ءوز تاڭداۋىنان ازاپ شەكپەيدى دەپ ويلايمىن. دەمەك، قابىلدانعان ءاربىر شەشىم ادام ومىرىنە تىكەلەي اسەر ەتىپ، ءوز ورنىن تابۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.

تاڭداۋ دا مىنەزگە بايلانىستى.  جوعارىداعى قارا سوزىندە اباي اتامىز: «عىلىمدى، اقىلدى ساقتايتۇعىن مىنەز دەگەن ساۋىتى بولادى. سول مىنەز بۇزىلماسىن! كورسەقىزارلىقپەن، جەڭىلدىكپەن، يا بىرەۋدىڭ ورىنسىز سوزىنە، يا ءبىر كەز كەلگەن قىزىققا شايقالىپ قالا بەرسەڭ، مىنەزدىڭ بەرىكتىگى بۇزىلادى. ونان سوڭ وقىپ ۇيرەنىپ تە پايدا جوق»،- دەيدى. سوندىقتان ەڭ الدىمەن مىنەزدى دۇرىستاۋ قاجەت. ول ءۇشىن ۇستامدىلىق، سابارلىلىق ءبىرىنشى ورىندا تۇرسا، قىسىلتاياڭ ۋاقىتتا دا، كەز كەلگەن ورتادا دا دۇرىس شەشىم قابىلداي الاسىڭ. ال ول ومىرلىك دۇرىس شەشىم قابىلداۋدىڭ العىشارتى بولماق. 

ءوز ويىمدى قورىتىندىلاپ جازار بولسام، ادامنىڭ ومىرلىك ۇستانىمى – ادامي قاسيەتتەرىنىڭ كورسەتكىشى، ءارى ناقتى قادامداردى قابىلداي الاتىندىعىنىڭ بىردەن– ءبىر بەلگىسى. ياعني، سانالى جانە ناقتى قادام عانا ادامدى باقىتقا كەنەلتەدى. ەندەشە، قابىلدانعان دۇرىس شەشىمدەرىم – مەنىڭ ومىرلىك ۇستانىمىم، جارقىن بولاشاعىما ناقتى قادامىم.

---