ەركىن ولەڭ. ول قانداي؟
"ىشكى الەمدەر گالەرەياسى"
ولەڭ ىرعاعىن وزىنشە ورنەكتەپ كەلتىرۋ جاعىنان فاريزا وڭعارسىنوۆانىڭ ءبىرتالاي شىعارمالارى ايرىقشا كوز تارتادى. ءسوز قولدانۋ ەرەكشەلىكتەرىنەن دە، سويلەمدەردىڭ سينتاكسيستىك قۇرىلىسى مەن ولەڭنىڭ ىرعاق-ينتوناسياسىنان دا اقىننىڭ وزىنە ءتان پۋبليسيستيكالىق ۇندىلىكتى، ەركىن سويلەپ ايتىلاتىن سوزدە عانا بولاتىن ورالىمدىقتى مول سەزىنەمىز.
مەن - جاستىقپىن،
الاۋ ءجۇزىمدى اق تۇتەك بوران مەن دالانىڭ اپتاپ كۇنى وبكەن،
قيىندىقتاردا قىلىشتاي قۇرىش بىلەكپەن
بولاشاقتاردىڭ باقىت جولىنا تىك تارتىپ،
جاپان تۇزدەردى تۇلەتكەن.
و، داۋىلدى عاسىرىم!
ارىندى سەنىڭ ەكپىنىڭە بۇگىن تابىنىپ جاتىر بار عالام.
وزىڭدە تۋىپ،
ەرلىگىڭنەن وگەي قالۋعا
مەن ولەردەي ارلانام!
سىنايىن دەسەڭ - قيىندىقتارىڭدى قاتتالعان
ارقامدى توستىم - سال ماعان!
مەن اكەلەردىڭ ءدۇبىرلى ىستەرىن جالعاۋعا جاستاي انت ەتىپ،
ءوزىمدى سوعان ارناعام.
مەن - ۇلىلاردىڭ ۇرپاعى
قايسارلىقتارىن قاجىتا الماعان مىلقاۋ دۇنيە قاماۋعا اپ،
اتويلاپ ولار وياتقان بەي-جاي قالعىعان الەمدى ماناۋراپ،
ۇلىلاردىڭ ۇلى مۇراسىن بۇگىن ۇرپاقتارعا الىپ كەلەمىن،
جانارىمدا نۇرلى تاڭ اۋناپ.
تالعامپاز تاريح،
كوكىرەگىڭدە سەنىڭ تۇرام مەن
القىزىل تۋلارداي الاۋلاپ!
بۇل ىرعاق-ولەڭىن اقىن «سەنىم»، «تاريحپەن تىلدەسۋ»، «ۇستازعا» سەكىلدى بىرنەشە شىعارمالارىندا قولدانعان. سولاردى سالىستىرا وتىرىپ قاراستىرعاندا، مۇنداعى ولەڭ ىرعاعىنىڭ وزگەشەلىكتەرىن انىق بايقاۋعا بولادى. الدىمەن كوزگە تۇسەتىن نارسە — مولشەرلى كولەمى، ورنەگى بار بىرنەشە تارماقتار ولەڭگە تىرەك ەتىپ الىنادى دا، ەركىن ارالاسىپ كەلىپ وتىرادى. ولار: ون ءۇش بۋىندى تارماق، ون بۋىندى جانە سەگىز بۋىندى ەكى تارماقتان بىرىكتىرىلىپ قوسىلعان ون سەگىز بۋىندى تارماق، سەگىز بۋىندى تارماق، كەيدە جەتى بۋىندى تارماق. سوڭعىسىنىڭ بۋناقتاۋ قالپى 4 بۋىن+3 بۋىن. باسقالارىن ءۇش بۋىن جانە بەس بۋىننان بۋناقتاعان. ادەتتە، بەس بۋىندى تارماقتىڭ بولشەگى (نە تارماق) 3 بۋىن + 2 بۋىن بولىپ كەلە بەرەدى. كەيدە ول ەكى سوزدەن قۇرالىپ (ايتالىق، 1 بۋىن + 4 بۋىن)، كەيدە ءتىپتى ءبۇتىن ءبىر سوزدەن دە جاسالادى. مىسالى: قيىندىقتاردا، بولاشاقتارعا. نەمەسە، باسقا ولەڭ نۇسقالارىنان كەزدەسەتىندەرى: قارتايماستايمىن، جاراقاتتانعان، جارامساقتىقپەن، قۇلدىراتقاندا، قۋاتتاناسىڭ، جازعىتۇرىمنىڭ، قارشادايىمنان، قاھارمانداردىڭ، كوممۋنيستەرگە سەنەتىنىمدەي، ت.ب.
ون ءۇش، ون سەگىز بۋىندى ۇزىن تارماقتاردىڭ ءجيى قولدانىلۋى، سونداي-اق، بۋناق كەيدە بەس بۋىننان قۇرالىپ، ءار جەردە بەس بۋىندى سوزدەر كەزدەسىپ وتىراتىنى ولەڭنىڭ اۋىزشا ايتىلاتىن ءسوزدىڭ ينتوناسياسىنا ءتان سيپات الۋىنا سەبەپشى بولادى. ولەڭنىڭ ءوزى سويلەۋ ينتوناسياسىنا كوبىرەك سايكەس بولعاندىقتان جانە سولاي وقىتىلاتىندىقتان، اراگىدىك بەس بۋىندى بۋناق ورنىنا التى بۋىن ءتۇسىپ ۇزارىپ، نە ءبىر بۋىنى قىسقارىپ، تارماقتىڭ كولەمى ءسال وزگەرسە دە، ودان ولەڭنىڭ ىرعاعى سولعىن تارتقانى بايقالا قويمايدى، ولەڭ ىرعاعىنىڭ وسىلاي قۇرىلۋى پوەزيادا كەزدەسپەيتىن قوماقتىراق كەلگەن ءۇيىرلى ءسوز تىركەستەرىن ىرىلەندىرىپ، كولەمدىلەۋ سوزدەردى قوسارلاپ توپتاستىرا ايتۋ وڭايىراق بولادى. ولەڭ ءسوزدىڭ ناق-ناق ايتىلاتىن ىقشامدىلىعى ءبىراز باسەڭ تارتىپ، ونىڭ ەسەسىنە كەڭ ورامعا دا كەلەتىن، ەركىن قۇبىلىپ وتىراتىن ىرعاق وزگەشەلىگى ايقىن سەزىلىپ وتىرادى.
1972
You Might Also Like
-
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق مەملەكەتتىك ءارحيۆى 1960 جىلداردان بەرى ەلىمىزگە تانىمال تۇلعالارىمىزدىڭ جەكە تەكتىك قۇجاتتارىمەن تولىقتىرىلىپ، ساقتاپ كەلەدى. تانىمال تۇلعالارىمىزدىڭ اتقارعان قىزمەتى...
-
ءجاي ءجۇرىپ، ءجاي تۇرعاندا اقىننىڭ جۇرەگىن جارىپ، وزەگىن ورتەگەن ءار شۋماق، ءار جولىنان وزىنە تانىس-بەيتانىس ءومىردىڭ اعىنى مەن سارىنىن اڭعارىپ، تۇيگەندەي تولقىپ تەبىرەنگەندەي، قابارجىپ مۇڭايعانداي، قۋان...
