ەرتەگى الەمىنە ساياحات
سايىس - ويىن: ەرتەگى الەمىنە ساياحات
ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا ەرتەگى تۋرالى ايتۋ، ونىڭ تۇرلەرىن بولە ءبىلۋ. ەرتەگىلەردىڭ كەيىپكەرلەرىنە مىنەزدەمە بەرە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، ەركىن سويلەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى ەرتەگىنى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
جۇرگىزۋشىنىڭ ءسوزى: - سالەمەتسىزدەر مە، بالالار جانە كەلگەن قوناقتار! ءبىز بۇگىن بەسىنشى سىنىپ اراسىنداعى «ەرتەگى الەمىندە» دەگەن كۆن - ءدى تاماشالايمىز.
ەرتەگى دەگەن نە؟ ءار حالىقتىڭ ءوزىنىڭ ەرتەگىلەرى بار جانە ولاردىڭ كىرىسپە سوزدەرى دە ءارتۇرلى باستالادى. مىسالى: ورىس حالقىنىڭ ەرتەگىلەرىندە «جىلي - بىلي» دەپ باستالسا، قازاق حالقىنىڭ ەرتەگىلەرىندە ايتىلعانداي،
«بار ەكەن دە، جوق ەكەن،
بورە باقاۋىل ەكەن
تۇلكى جاساۋىل ەكەن،
ەرتەك، ەرتەك، ەرتە ەكەن،
ەشكى ءجۇنى بورتە ەكەن،
قۇيرىعى كەلتە ەكەن،
قۇيرىعى قىزىل ەكەن،
قۇيرىق ءجۇنى ۇزىن ەكەن»، - دەپ، ءبىز دە ەرتەگى الەمىنە كىرەيىك، ويىندارعا، جەڭىسكە جەتەيىك.
الدىمەن ءۇش توپقا ءبولىنىپ، ەرتەگىگە بايلانىستىرا كوماندامىزدىڭ اتىن قويايىق.
1 - تاپسىرما. «ءسوزجۇمباق»
1. كىم سىپىرعىدا ۇشادى؟
2. الەنۋشكانىڭ ءىنىسى نەگە اينالدى؟
3. ءۇش باستى جانۋار؟
4. قىستا ۇيىقتايتىن اڭ؟
5. اپاسى مەن اتاسىنان نە قاشادى؟
6. قاسقىر لاقتارعا نەنىڭ ولەڭىن ايتادى؟
7. قىزىل تەلپەك نەنى كەزدەستىردى؟
8. تۇلكى: - بالىقتى قۇيرىعىممەن ۇستادىم – دەپ نەنى الدادى؟
9. قاي ەرتەگىدە بارلىق اڭ ءبىر ۇيگە سىيىپ كەتەدى؟
2 - تاپسىرما «كورىنىس»
ءار توپ ەرتەگىلەردىڭ ينسەنيروۆكاسىن كورسەتۋى ءۇشىن وقۋشىلاردى ورتاعا شاقىرايىق.
3 - تاپسىرما. «اقىل - جاستان، اسىل - تاستان».
ەرتەگىدەن الىنعان سوزدەردى وقيمىن، ال توپتار قاي ەرتەگى جانە كەيىپكەرلەرى كىم ەكەنىن اتاۋلارى كەرەك.
1. كەلشى، مەنىڭ مۇرنىما وتىرشى، سوڭعى كەزدە مەنىڭ قۇلاعىم ناشار ەستىپ ءجۇر. (باۋىرساق)
2. ءاي، شال، مەن حانشا بولعىم كەلەدى، - دەدى كەمپىر. (التىن بالىق)
3. ءۇش بالاسى ءوز وقتارىن ءار جاققا اتىپ، سول وقتارمەن بىرگە قالىڭدىقتارىن الىپ كەلۋ كەرەك. (حانشايىم باقا)
4. اجەي، ءسىزدىڭ مۇرنىڭىز نەگە ۇلكەن؟ (قىزىل تەلپەك)
5. ايۋ اسپاننان: - «وتىرما، دەمالما، سامسانى جەمە» دەگەن داۋىستى ەستىدى (ماشا مەن ايۋ)
6. «مەنىڭ ساقام قايدا» - دەپ، جىلادى بالا. (التىن ساقا)
4 - تاپسىرما. «تەز قۇرا!»
- مەندە ءۇش كونۆەرت بار، ىشىندە سۋرەت بار، سوعان بايلانىستى قىسقاشا ەرتەگى قۇرا.
- وسىمەن بۇگىنگى «ەرتەگى الەمىندە» دەگەن ويىن ساۋىعىمىز اياقتالدى. توپتاردىڭ بەلسەندى قىزىعۋشىلىقپەن قاتىسقانى ءۇشىن كوپ - كوپ راقمەت!
ماقساتى:
1. وقۋشىلارعا ەرتەگى تۋرالى ايتۋ، ونىڭ تۇرلەرىن بولە ءبىلۋ. ەرتەگىلەردىڭ كەيىپكەرلەرىنە مىنەزدەمە بەرە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، ەركىن سويلەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى ەرتەگىنى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
جۇرگىزۋشىنىڭ ءسوزى: - سالەمەتسىزدەر مە، بالالار جانە كەلگەن قوناقتار! ءبىز بۇگىن بەسىنشى سىنىپ اراسىنداعى «ەرتەگى الەمىندە» دەگەن كۆن - ءدى تاماشالايمىز.
ەرتەگى دەگەن نە؟ ءار حالىقتىڭ ءوزىنىڭ ەرتەگىلەرى بار جانە ولاردىڭ كىرىسپە سوزدەرى دە ءارتۇرلى باستالادى. مىسالى: ورىس حالقىنىڭ ەرتەگىلەرىندە «جىلي - بىلي» دەپ باستالسا، قازاق حالقىنىڭ ەرتەگىلەرىندە ايتىلعانداي،
«بار ەكەن دە، جوق ەكەن،
بورە باقاۋىل ەكەن
تۇلكى جاساۋىل ەكەن،
ەرتەك، ەرتەك، ەرتە ەكەن،
ەشكى ءجۇنى بورتە ەكەن،
قۇيرىعى كەلتە ەكەن،
قۇيرىعى قىزىل ەكەن،
قۇيرىق ءجۇنى ۇزىن ەكەن»، - دەپ، ءبىز دە ەرتەگى الەمىنە كىرەيىك، ويىندارعا، جەڭىسكە جەتەيىك.
الدىمەن ءۇش توپقا ءبولىنىپ، ەرتەگىگە بايلانىستىرا كوماندامىزدىڭ اتىن قويايىق.
1 - تاپسىرما. «ءسوزجۇمباق»
1. كىم سىپىرعىدا ۇشادى؟
2. الەنۋشكانىڭ ءىنىسى نەگە اينالدى؟
3. ءۇش باستى جانۋار؟
4. قىستا ۇيىقتايتىن اڭ؟
5. اپاسى مەن اتاسىنان نە قاشادى؟
6. قاسقىر لاقتارعا نەنىڭ ولەڭىن ايتادى؟
7. قىزىل تەلپەك نەنى كەزدەستىردى؟
8. تۇلكى: - بالىقتى قۇيرىعىممەن ۇستادىم – دەپ نەنى الدادى؟
9. قاي ەرتەگىدە بارلىق اڭ ءبىر ۇيگە سىيىپ كەتەدى؟
2 - تاپسىرما «كورىنىس»
ءار توپ ەرتەگىلەردىڭ ينسەنيروۆكاسىن كورسەتۋى ءۇشىن وقۋشىلاردى ورتاعا شاقىرايىق.
3 - تاپسىرما. «اقىل - جاستان، اسىل - تاستان».
ەرتەگىدەن الىنعان سوزدەردى وقيمىن، ال توپتار قاي ەرتەگى جانە كەيىپكەرلەرى كىم ەكەنىن اتاۋلارى كەرەك.
1. كەلشى، مەنىڭ مۇرنىما وتىرشى، سوڭعى كەزدە مەنىڭ قۇلاعىم ناشار ەستىپ ءجۇر. (باۋىرساق)
2. ءاي، شال، مەن حانشا بولعىم كەلەدى، - دەدى كەمپىر. (التىن بالىق)
3. ءۇش بالاسى ءوز وقتارىن ءار جاققا اتىپ، سول وقتارمەن بىرگە قالىڭدىقتارىن الىپ كەلۋ كەرەك. (حانشايىم باقا)
4. اجەي، ءسىزدىڭ مۇرنىڭىز نەگە ۇلكەن؟ (قىزىل تەلپەك)
5. ايۋ اسپاننان: - «وتىرما، دەمالما، سامسانى جەمە» دەگەن داۋىستى ەستىدى (ماشا مەن ايۋ)
6. «مەنىڭ ساقام قايدا» - دەپ، جىلادى بالا. (التىن ساقا)
4 - تاپسىرما. «تەز قۇرا!»
- مەندە ءۇش كونۆەرت بار، ىشىندە سۋرەت بار، سوعان بايلانىستى قىسقاشا ەرتەگى قۇرا.
- وسىمەن بۇگىنگى «ەرتەگى الەمىندە» دەگەن ويىن ساۋىعىمىز اياقتالدى. توپتاردىڭ بەلسەندى قىزىعۋشىلىقپەن قاتىسقانى ءۇشىن كوپ - كوپ راقمەت!
You Might Also Like
